Asklepi: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k Asklep adı dəyişdirildi. Yeni adı: Asklepi
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 27: Sətir 27:
| Xarakterik cizgiləri = <!-- Xarakterik cizgiləri -->
| Xarakterik cizgiləri = <!-- Xarakterik cizgiləri -->
| şəkil 2 = Nzikov.eskulap.jpg
| şəkil 2 = Nzikov.eskulap.jpg
| şəkil 2 məlumat = Asklepin mozaik təsviri
| şəkil 2 məlumat = Asklepinin mozaik təsviri
| şəkil 2 miqyası = 250
| şəkil 2 miqyası = 250
}}
}}


'''Asklep''' ([[Yunan dili|yun.]] ''Ἀσκληπιός'' = kəsib yaran, [[lat.]] ''Aesculapius'' ) - Qədim Yunan mifologiyasına görə təbib, təbabət tanrısı. Tanrı [[Apollon]] və çariça Koronidin<ref> Диодор Сицилийский. Историческая библиотека V 74, 6; Гигин. Мифы 161 </ref> oğlu. Çox vaxt əsasına (çomağına) dolanmış ilanla təsvir edilir. İnsan kimi dünyaya gəlmiş, sonradan yüksək təbabət bilicisi olduğu üçün ölməzliyə, tanrı rütbəsinə layiq görülmüşdür.
'''Asklepi''' ({{lang-gr|Ἀσκληπιός}}, kəsib yaran, {{lang-la|Aesculapius}}) — Qədim Yunan mifologiyasına görə təbib, təbabət tanrısı. Tanrı [[Apollon]] və çariça Koronidin<ref>Диодор Сицилийский. Историческая библиотека V 74, 6; Гигин. Мифы 161</ref> oğlu. Adətən əsaya dolanmış ilan şəklində təsvir edilir. İnsan kimi dünyaya gəlmiş, sonradan yüksək təbabət bilicisi olduğu üçün ölməzliyə, tanrı rütbəsinə layiq görülmüşdür.




== Doğulması ==
== Doğulması ==
⚫
Əfsanəyə görə Asklepi Apollonun çar Flegiyanın qızı çariça Koroniddən<ref> Павсаний. Описание Эллады II 26, 7 </ref> olan oğludur. İsxiyə nişanlı olmasına baxmayaraq Apollondan Asklepiyə hamilə qalan Koronid bu halından çox utanaraq heç kimə heç nə deməməyi qərara alır. Toy günü İsxiyə evlənmə xəbərini ağ qarğa uçub Delfə gələrək [[Apollon]]a çatdırır. Qarğanın ona gətirdiyi bu xəbərdən qəzəblənən Apollon oxu ilə İsxini öldürür və bacısı [[Artemida]]ya Koronidi öldürməyi tapşırır. Koronid və qarğanı (rəvayətə görə əvvəllər lələkləri ağ olan qarğalar alovun hisindən qaralaraq indiki rəngini alır.) oda atırlar. Apollon (ya da [[Hermes]]<ref> Павсаний. Описание Эллады II 26, 6 </ref>) alovun içindən Asklepini xilas edərək onu Pelion dağına gətirərək böyütmək və tərbiyəsi ilə məşğul olması üçün kentavr [[Xiron]]a verir.<ref> Пиндар. Немейские песни III 54 </ref>. [[Sokrat]]a görə Asklepinin valideynləri məlum deyildir. O, atılmış halda ovçu tərəfindən tapılmış, it südü ilə əmizdirilmiş və sonra Xirona verilmişdir. Təbabətin sirlərini o, Xirondan öyrənmişdir.<ref> Тертуллиан. К язычникам II 14; Лактанций. Божественные установления I 10, 2 </ref>.
Əfsanəyə görə Asklep Apollonun çar Flegiyanın qızı çariça Koroniddən<ref> Павсаний. Описание Эллады II 26, 7 </ref>. olan oğludur.
⚫
İsxiyə nişanlı olmasına baxmayaraq Apollondan Asklepə hamilə qalan Koronid bu halından çox utanaraq heçkimə heçnə deməməyi qərara alır. Toy günü İsxiyə evlənmə xəbrini ağ qarğa uçub Delfə gələrək [[Apollon]]a çatdırır. Qarğanın ona gətirdiyi bu xəbərdən qəzəblənən Apollon oxu ilə İsxiyi öldürür və bacısı [[Artemida]]ya Koronidi öldürməyi tapşırır. Koronid və qarğanı (rəvayətə görə əvvəllər ağ lələkləri olmuş qarğa alovun hisindən qaralaraq indiki rəngini almış olur.) oda atırlar. Apollon (ya da [[Hermes]]<ref> Павсаний. Описание Эллады II 26, 6 </ref>. ) alovun içindən Asklepi xilas edərək onu Pelion dağına gətirərək böyütmək və tərbiyəsi ilə məşğul olması üçün kentavr [[Xiron]]a verir.<ref> Пиндар. Немейские песни III 54 </ref>. [[Sokrat]]a görə Asklepin valideynləri məlum deyildir. O, atılmış halda ovçu tərəfindən tapılmış, it südü ilə əmizdirilmiş və sonra Xirona verilmişdir. təbabətin sirlərini o, Xirondan öyrənmişdir.<ref> Тертуллиан. К язычникам II 14; Лактанций. Божественные установления I 10, 2 </ref>.


== Təbibliyi ==
== Təbibliyi ==
Kentavr [[Xiron]]dan təbabətin sirlərini öyrənən Asklep tezliklə Yunanıstanda məhşurlaşır. Dörd bir tərəfdən onun yanına xəstələr çarə tapmaq üçün gəlirlər. Yunanlar Asklepi ən qədimdə qəhrəmanlara aid etsələr də sonrakı dövrlərdə ona təbabət tanrısı kimi sitayiş etmişlər. Asklepin ölüləri dirildmək bacarığına malik olması onun [[Persey]] tərəfindən başı kəsilmiş [[meduza Qorqon|Qorqonun]] insanları həm diriltmək və həmdə öldürmək gücünə malik qanına yiyələnməsilə izah edilir.
Kentavr [[Xiron]]dan təbabətin sirlərini öyrənən Asklepi tezliklə Yunanıstanda məşhurlaşır. Dörd bir tərəfdən onun yanına xəstələr çarə tapmaq üçün gəlirlər. Yunanlar Asklepini qədimdə qəhrəmanlara aid etsələr də, sonrakı dövrlərdə ona təbabət tanrısı kimi sitayiş etmişlər. Asklepinin ölüləri diriltmək bacarığına malik olması onun [[Persey]] tərəfindən başı kəsilmiş [[Qorqona Meduza]]nın insanları həm diriltmək, həm də öldürmək gücünə malik qanına yiyələnməsilə izah edilir.


== Ölümü ==
== Ölümü ==
Asklep elmi sayəsində ölüləri diriltmək qabiliyyəti əldə edir. Beləliklə də yer üzündə insanlar ölməzlik əldə etmiş olduqlarından daha ölmürlər. O buna [[Afina (mifologiya)|Afinadan]] almış olduğu [[meduza Qorqon|Qorqonun]] bədəninin sağ tərəfinin qanı hesabına nail olurdu.<ref> Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека III 10, 3 </ref>. Ölüm tanrısı Tanatos bundan narahat olub [[Zevs|tanrı Zevsə]] Asklepin dünya qaydalarını pozmuş olmasından şikayət edir. Zevs də onunla razılaşır ki, insanlar da tanrılar kimi ölməz olsalar onda onlardan seçilməzlərvə o, çaxdırdığı ildrımla onu öldürür.<ref> Гесиод. Перечень женщин, фр.51 М.-У. </ref> Lakin Asklep taleh ilahələri [[moyrlar|moyrların]] köməyi ilə dirilərək geri dönür<ref> Гигин. Мифы 251 </ref> və ölməz təbabət tanrısına cevrilir.
Asklepi elmi sayəsində ölüləri diriltmək qabiliyyəti əldə edir. Beləliklə də yer üzündə insanlar ölməzlik əldə etmiş olduqlarından daha ölmürlər. O buna [[Afina (mifologiya)|Afinadan]] aldığı [[Qorqona Meduza]]nın bədəninin sağ tərəfinin qanı hesabına nail olurdu.<ref> Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека III 10, 3 </ref>. Ölüm tanrısı [[Tanatos]] bundan narahat olub [[Zevs]]ə Asklepinin dünya qaydalarını pozmasından şikayət edir. Zevs də onunla razılaşır ki, insanlar da tanrılar kimi ölməz olsalar onda onlardan seçilməzlər və o, çaxdırdığı ildrımla onu öldürür.<ref> Гесиод. Перечень женщин, фр.51 М.-У. </ref> Lakin Asklepi tale ilahələri [[moyralar]]ın köməyi ilə dirilərək geri dönür<ref> Гигин. Мифы 251</ref> və ölməz təbabət tanrısına cevrilir.


== Övladları ==
== Övladları ==
'''''Qızları''''': [[Higeya]] (sağlamlıq), [[Panakeya]] (dəva-dərman, əlac), [[İaso]] (müalicə)<br />'''''Oğlanları''''': [[Telesfor]], [[Podaliriy]], [[Maxaon (mifologiya)|Maxaon]]<br />
'''Qızları''': [[Higeya]] (sağlamlıq), [[Panaseya]] (dəva-dərman, əlac), [[İaso]] (müalicə)<br />'''Oğlanları''': [[Telesfor]], [[Podaliri]], [[Maxaon (mifologiya)|Maxaon]]

Oğlanları Telesfor və Maxaon Troya müharıbəsində həm döyüşçü və həm də təbib kimi iştirak etmişdir.
Oğlanları Telesfor və Maxaon Troya müharıbəsində həm döyüşçü, həm də təbib kimi iştirak etmişdilər.


== İstinadlar ==
== İstinadlar ==

13:11, 16 noyabr 2010 tarixindəki versiya

Şablon:Yunan Tanrıları

Asklepi (yun. Ἀσκληπιός, kəsib yaran, lat. Aesculapius) — Qədim Yunan mifologiyasına görə təbib, təbabət tanrısı. Tanrı Apollon və çariça Koronidin[1] oğlu. Adətən əsaya dolanmış ilan şəklində təsvir edilir. İnsan kimi dünyaya gəlmiş, sonradan yüksək təbabət bilicisi olduğu üçün ölməzliyə, tanrı rütbəsinə layiq görülmüşdür.

Doğulması

Əfsanəyə görə Asklepi Apollonun çar Flegiyanın qızı çariça Koroniddən[2] olan oğludur. İsxiyə nişanlı olmasına baxmayaraq Apollondan Asklepiyə hamilə qalan Koronid bu halından çox utanaraq heç kimə heç nə deməməyi qərara alır. Toy günü İsxiyə evlənmə xəbərini ağ qarğa uçub Delfə gələrək Apollona çatdırır. Qarğanın ona gətirdiyi bu xəbərdən qəzəblənən Apollon oxu ilə İsxini öldürür və bacısı Artemidaya Koronidi öldürməyi tapşırır. Koronid və qarğanı (rəvayətə görə əvvəllər lələkləri ağ olan qarğalar alovun hisindən qaralaraq indiki rəngini alır.) oda atırlar. Apollon (ya da Hermes[3]) alovun içindən Asklepini xilas edərək onu Pelion dağına gətirərək böyütmək və tərbiyəsi ilə məşğul olması üçün kentavr Xirona verir.[4]. Sokrata görə Asklepinin valideynləri məlum deyildir. O, atılmış halda ovçu tərəfindən tapılmış, it südü ilə əmizdirilmiş və sonra Xirona verilmişdir. Təbabətin sirlərini o, Xirondan öyrənmişdir.[5].

Təbibliyi

Kentavr Xirondan təbabətin sirlərini öyrənən Asklepi tezliklə Yunanıstanda məşhurlaşır. Dörd bir tərəfdən onun yanına xəstələr çarə tapmaq üçün gəlirlər. Yunanlar Asklepini qədimdə qəhrəmanlara aid etsələr də, sonrakı dövrlərdə ona təbabət tanrısı kimi sitayiş etmişlər. Asklepinin ölüləri diriltmək bacarığına malik olması onun Persey tərəfindən başı kəsilmiş Qorqona Meduzanın insanları həm diriltmək, həm də öldürmək gücünə malik qanına yiyələnməsilə izah edilir.

Ölümü

Asklepi elmi sayəsində ölüləri diriltmək qabiliyyəti əldə edir. Beləliklə də yer üzündə insanlar ölməzlik əldə etmiş olduqlarından daha ölmürlər. O buna Afinadan aldığı Qorqona Meduzanın bədəninin sağ tərəfinin qanı hesabına nail olurdu.[6]. Ölüm tanrısı Tanatos bundan narahat olub Zevsə Asklepinin dünya qaydalarını pozmasından şikayət edir. Zevs də onunla razılaşır ki, insanlar da tanrılar kimi ölməz olsalar onda onlardan seçilməzlər və o, çaxdırdığı ildrımla onu öldürür.[7] Lakin Asklepi tale ilahələri moyraların köməyi ilə dirilərək geri dönür[8] və ölməz təbabət tanrısına cevrilir.

Övladları

Qızları: Higeya (sağlamlıq), Panaseya (dəva-dərman, əlac), İaso (müalicə)
Oğlanları: Telesfor, Podaliri, Maxaon

Oğlanları Telesfor və Maxaon Troya müharıbəsində həm döyüşçü, həm də təbib kimi iştirak etmişdilər.

İstinadlar

  1. ↑ Диодор Сицилийский. Историческая библиотека V 74, 6; Гигин. Мифы 161
  2. ↑ Павсаний. Описание Эллады II 26, 7
  3. ↑ Павсаний. Описание Эллады II 26, 6
  4. ↑ Пиндар. Немейские песни III 54
  5. ↑ Тертуллиан. К язычникам II 14; Лактанций. Божественные установления I 10, 2
  6. ↑ Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека III 10, 3
  7. ↑ Гесиод. Перечень женщин, фр.51 М.-У.
  8. ↑ Гигин. Мифы 251

Mənbələr

  • Греческая Мифология, Катерина Серви, EKDOTİKE ATHENON, Афины 2007 ISBN 960-213-378-3, ISBN 978-960-213-378-1
  • Софиа Сули, Греческая Мифология, Издателство Михалис Тубис А.О., 1995 ISBN 960-540-118-5
  • Panaghiotis Christou, Katharini Papastamatis, Griechische Mythologie, 2008 ISBN 978-88-476-2283-8
  • Менелаос Стефанидис, Яннис Стефанидис, ГРЕЧЕСКАЯ МИФОЛОГИЯ, БОГИ ОЛИМПА, Издательство "СИГМА", 2009, Lekanidi St.30, GR-173 43 Athens, Greece ISBN 978-960-425-078-3

Şablon:Olimp Tanrıları

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Asklepi&oldid=930198"