Zelyonka hücumu
Zelyonka hücumu — etiraz, təxribat və ya zorakı hücum forması, qurbanın bədəninə (adətən üzünə) triarilmetan antiseptik boyası olan brilliant yaşılının (rus. зелёнка) məhlulunun atılmasına deyilir. Potensial görmə itkisi təhlükəsinə əlavə olaraq, onu tez aradan qaldırmaq çox çətindir; tam təbii aradan qaldırılması bir həftə çəkə bilər.[1][2] 2010-cu illərdə Rusiya və Ukraynada hökumətyönlü fəallar tərəfindən hökumət əleyhinə olan siyasi və digər şəxsiyyətlərə qarşı zelyonka hücumları geniş vüsət almışdı.[3][1]
Zelyonka məhlulu[redaktə | mənbəni redaktə et]
Zelyonka Rusiya və Ukraynada tibbdə geniş istifadə olunan triarilmetan antiseptik boyadır.[1][4] Tez-tez yoda daha yumşaq alternativ kimi istifadə edilən boya Rusiya apteklərində və apteklərdə satılır.[5][6] Boyanın yuyulması çox çətindir və günlər ərzində ləkə qala bilər. Tam aradan qaldırılması üçün turşu tələb olunur.[2] Bununla belə, zelyonka digər maddələrlə qarışdırılmadıqda (məsələn, Aleksey Navalnıya ikinci hücumda olduğu kimi), o, uzunmüddətli zərər vermir və bununla da qurbanların hüquqi müraciətinin dəyəri azalır.[1][2]
Qurbanları və təsiri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Boyadan istifadə heç vaxt birbaşa Rusiya hökuməti ilə bağlı olmasa da, Kremlyönlü fəallarla əlaqələndirilirdi.[1] Zelyonka hücumlarının qurbanları demək olar ki, həmişə Sergey Mitroxin, Mixail Kasyanov, Lyudmila Ulitskaya, Pussy Riot fəalları Mariya Alyoxina və Nadejda Tolokonnikova və Aleksey Navalnı kimi Rusiya müxəlifətçiləri və ukraynalı siyasətçilər, jurnalistlər və fəallar, Petro Poroşenko, Arsen Avakov, Arseni Yasenyuk, Oleksandr Turçinov, Oleh Lyaşko və Ruslan Kotsaba olub.[7][1][8]
2023-cü ildə Rusiyanın Çeçenistan bölgəsində jurnalist Yelena Milaşina hücuma məruz qalıb. Hücum edənlər onun başını qırxıb və üstünə zelyonka töküblər.[9]
Çoxsaylı hücumlar nəticəsində Rusiya müxalifət liderlərinin bir hissəsi "şərəf nişanı" kimi zelyonka və yaşıl rəngdən istifadə etməyə başlayıb. Barnaulda Navalnıya hücum edildikdən sonra onun onlarla tərəfdarı öz "yaşıl" (#GreenNavalny[10]) şəkillərini internetdə yerləşdiriblər. Üzünü yaşıl rəng boyayıb Qırmızı meydana gələn bloqqer Nikolay Danilov polis tərəfindən saxlanılıb. Boris Nemtsovun anım yürüşündə Kasyanov hücuma məruz qalanda nümayişçilər "Üstümüzə zelyonka tökməyəcəksiniz!" qışqırmağa başlamışdılar.[11][12]
2017-ci il mayın 4-də Aleksey Navalnı bəyan etdi ki, zelyonka ilə bağlı insidentlər onun pul yığımına kömək edib.[6] Elə həmin gün rus şairi Dmitri Bıkov "Vivat, Yaşıl Rusiya!" şeirini yayımladı, şeirdə yaşıl rəng "Rus inqilabının" rəngi olaraq göstərilmişdi.[13]
Boya ilə hücuma məruz qalan insanların fotoşəkilləri ilə müşayiət olunan Rusiya hökumətinə qarşı olan siyasi və media şəxslərinə çoxsaylı hücumlar, Rusiya mediasını xarici oxucularına zelyonkanın nə olduğunu izah verməyə məcbur edirdi.[14][15]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Editorial. "Why are Russian opposition leaders' faces turning green?". The Economist. 10 May 2017. 10 July 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 July 2019.
Zelyonka has become the weapon of choice for less lethal attacks. The dye is hard to wash off, but unless mixed with other substances (as in the second attack on Mr Navalny), it does no lasting damage, leaving victims with little legal recourse. Much of the thuggery takes place at arm’s length from the Kremlin, but seemingly with its blessing.
- ↑ 1 2 3 Oleg Kashin. "Russian Terrorism Now Comes in Green!". New York Times. 10 May 2017. 10 July 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 July 2019.
- ↑ Julia Smirnova. "Russland: Bei Chemikalien-Angriffen auf Kritiker schaut der Kreml weg". Die Welt. 2017-05-03. 2017-05-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-06.
- ↑ "How the Soviet-Era Antiseptic "Zelyonka" Became a Political Weapon in Russia and Ukraine". 6 May 2017. 4 July 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 September 2017.
- ↑ John H. Maclean. The Russian Adoption Handbook: How to Adopt from Russia, Ukraine, Kazakhstan, Bulgaria, Belarus, Georgia, Azerbaijan and Moldova. iUniverse. 2004. 324–. ISBN 978-0-595-30115-7. 2023-10-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-17.
- ↑ 1 2 Damien Sharkov. "What is zelenka and why does Kremlin-critic Navalny keep getting splashed with it?". Newsweek (ingilis). 2017-04-28. 2017-04-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-06.
- ↑ Nikolay Syrov. "'Zelyonka': the Anti-Putin Antiseptic". Global Voices. 2017-03-23. 2017-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-08.
- ↑ Stavska, Yana. "Ведучого "каналу Медведчука" облили зеленкою в Івано-Франківську (відео)" [The host of the "Medvedchuk channel" was doused with brilliant green in Ivano-Frankivsk (video)]. UNIAN (ukrayna). 25 Jun 2021. 2021-06-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-12-02.
- ↑ "Prominent Russian journalist and lawyer attacked in Chechnya". Al Jazeera. 2023-04-23. 2023-07-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-23.
- ↑ Estatie, Lamia. "Russian opposition leader goes green and Australians share stories of racism". BBC News (ingilis). 2017-03-21. 2017-03-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-06.
- ↑ "Putin-Gegner reagiert mit Humor auf Farbattacke". Tages-Anzeiger, Tages-Anzeiger (alman). 2017-03-20. 1422-9994. 2017-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-06.
- ↑ "Der Kreml ist ihm gar nicht grün: Putin-Rivale lächelt nach Farb-Attacke". Blick (alman). 2017-07-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-06.
- ↑ Dmitry Bykov. "Виват, "зеленая" Россия!". Собеседник.ру (rus). 2017-05-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-06.
- ↑ Emmanuel Grynszpan. "Le "brillant vert", nouvelle arme contre l'opposition". Le Temps (fransız). 2017-05-04. 2017-05-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-06.
- ↑ "Russie. Les attaques au produit colorant, nouvelle arme contre l'opposition?". Courrier international (fransız). 2017-03-21. 2017-05-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-06.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Brent Hierman. Russia and Eurasia 2017-2018. — Rowman & Littlefield, 2017. — P. 94. — 345 p. — ISBN 9781475835175.
- In Russia, a green-colored antiseptic becomes a weapon in attacks against opposition activists and journalists // Los Angeles Times. — 2017. — 3 May.
- Sarah Sloat: What Is «Zelyonka», the Russian Green Dye Weapon of Choice? // Inverse. — 2017. — 2 May.
- Isabel Gorst: Russian opposition leader Alexei Navalny attacked with green dye // The Irish Times. — 2017. — 28 April.
- Eva Hartog: Why Russia's Opposition Now Takes Pride in «Brilliant Green» Attacks // The Moscow Times. — 2017. — 23 March.
- A Russian Man Wore Green Face Paint to Red Square in Support of Alexei Navalny. So the Cops Arrested Him // The Moscow Times. — 2017. — 20 March.
- Dan Bilefsky, Oleg Matsnev: A Putin Opponent Is Doused in Green. He Makes It Work / A Putin Critic Is Doused Bright Green; Selfies Follow // The New York Times. — 2017. — 21 March. — P. A10.
- Alexandra Arkhipova, Dmitry Doronin, Elena Iougaï, Anna Kirziouk, Darya Radtchenko Légitimation et disqualification par l'histoire dans les manifestations de rue en Russie (2011-2016) // Le Mouvement Social. — 2017. — Vol. 260, livr. 3. — P. 129. — ISSN 1961-8646. — DOI:10.3917/lms.260.0129.