İsveç–Polşa müharibəsi (1600–1611)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
İsveç–Polşa müharibəsi
Tarix 1600
Yeri

1600–1611-ci illər İsveç–Polşa müharibəsiLivoniya üzərində nəzarət uğrunda bir sıra Polşaİsveç müharibələrində Reç Pospolitaİsveç imperiyası arasında ilk müharibə. Müharibənin başqa bir səbəbi İsveçin regenti və faktiki hökmdarı, hersoq Södermanlandlı Karl (1604-cü ildən İsveç kralı IX Karl olmuşdur) və Reç Pospolita kralı, 1592–1599-cu illərdə İsveç kralı olmuş III Sigizmund arasında İsveç taxt-tacı uğrunda mübarizə idi.[1]

Birinci müharibənin mənşəyi İsveçdəki qısamüddətli vətəndaş müharibəsinə gedib çıxır və bu müharibə zamanı III Sigizmund İsveç taxtını itirir. Bu münaqişədə yalnız məhdud sayda Polşa qoşunları iştirak edirdi və müharibənin özü Polşaİsveç müharibələrinin bir hissəsi kimi deyil, bütövlükdə İsveçdaxili münaqişə kimi görünürdü. Əvvəlcə döyüşən tərəflər arasında çıxılmaz vəziyyət yaranmış, sonra 25 sentyabr 1598-ci ildə Stongebru döyüşündə Sigizmund məğlub edilmiş və 30 oktyabrda Qdanska qayıtmışdır. O, buna baxmayaraq, "İsveç, Qotlar və Vendlər kralı" titulundan imtina etməmişdir.

1599-cu ilin iyulunda riksdaq Sigizmund Vazanı rəsmi olaraq vəzifəsindən uzaqlaşdırmış, 4 yaşlı şahzadənin altı ay ərzində İsveçə gəlməsi və lüteran inancını qəbul etməsi şərti ilə oğlu Vladislavın varislik namizədliyini qəbul etmişdir. Fanatik katolik olan Sigizmund üçün belə şərtlər qəbuledilməz olmuşdur. Beləliklə, Reç Pospolita və İsveç arasında qısamüddətli şəxsi uniya başa çatmışdı.

Bununla belə, Sigizmund həyatının sonuna qədər İsveç taxt-tacını geri qaytarmaq ümidini itirməmişdir. O andan etibarən Sigizmundun siyasəti əsasən İsveçi fəth etmək cəhdləri ətrafında qurulmuşdur, baxmayaraq ki, Reç Pospolita zadəganları belə uzun müddət davam edən və qanlı qarşıdurmada iştirak etməkdə çox maraq göstərməmişdilər. Sigizmund 1599-cu ildə planını həyata keçirməyə başlamış, "pacta conventa" şərtlərini – Reç Pospolita kralı seçilərkən üzərinə götürdüyü öhdəlikləri təsdiqləmişdir. O, bu sənəddə İsveçə tabe Estlandiya hersoqluğunu Reç Pospolitaya birləşdirəcəyini vəd etmiş və 12 mart 1600-cü ildə seymdə birbaşa qoşulmanı elan etmişdir.

  1. Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Wydanie I.

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]