Meyvəli çörək
Meyvəli çörək (alm. Früchtebrot) — Avstriya və alman mətbəxinin ənənəvi yeməyi[1]. Xəmirdə quru meyvələrin böyük bir payı ilə, şirin çörəklə təqdim olunur. Meyvəli çörək, adətən, kiçik çörəklər şəklində bişirilir, şirəli və möhkəm xəmirə malikdir, üzərində bəzən badam və albalı ilə bəzədilmiş qurudulmuş meyvə və qoz-fındıq görünür.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Cənubi Almaniya, Avstriya və Cənubi Tirolda, milad üçün qurudulmuş armudların çörəklərə əlavə edilməsinə dair bir ənənə var idi. Dialektdən asılı olaraq, bu xəmirlərə Hutzeln, Hutzen (Alemannik dialekti) və ya Kletzen (Bavaro-Avstriya ləhcəsi) adını verdilər. Maddi rifahın artması və cənub meyvələrinin idxalatının inkişafı ilə meyvəli çörəyin üçün reseptlərə quru ərik, kişmiş, xurma, əncir və digər quru meyvələrdən daxil edilmişdir. Əvvəlcə çörək xəmirinə heç bir dadlandırıcı əlavə edilmədikdə, sonra reseptə bal və ya şəkər daxil etməyə başladı. Bəzən meyvə xəmir görünüşünü pozan normal bir maya çevrildi, lakin qurudulmuş meyvələri yandırmağa imkan verdi[2].
Adət və mərasimlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Meyvəli çörək Andreyev günündə (30 noyabr) bişirilir. Andreeva gecəsində maskalı gənclər evlərə gedir və meyvəli çörək də daxil olmaqla hədiyyələr istəyirlər. Milad bayramı ərəfəsində və ya Stepanov günündə evin sahibi bir meyvəli çörəyi parçalayıb uşaqlara və işçilərə bir parça verməklə yanaşı heyvanlara da çörək payını verərlər. Bu mərasim evə və burdaqlara uğurlar qazandırmaq idi və Maulgabe (ağıza hədiyyə) adına məxsus idi. Meyvəli çörək nişan mərasiminin də əhəmiyyətli bir hissəsidir. Evlilik yaşına çatan bir qız, öz sevgilisinə bir meyvəli çörək dilimi verir. Əgər kəsilmiş dilimin kənarı düz olarsa bu nikaha razılıq verilməsini, əksinə, çörəyin kənarı qeyri-bərabər olarsa, nikah təklifinin rədd edilməsi demək idi[3].
Ədəbiyyatda[redaktə | mənbəni redaktə et]
Uşaqlar arasında məşhur olan uşaq kitabı "Çox ac olan tırtıl" adlı kitabda meyvəli çörək məşhurdur[4].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Фруктовый хлеб[ölü keçid] занесен в реестр Традиционных блюд Австрии под номером 172 Министерством аграрной политики и природопользования Австрии.
- ↑ Рецепт фруктового хлеба Arxivləşdirilib 2014-10-06 at the Wayback Machine на сайте журнала SalzburgerLand.
- ↑ Обряды с использованием фруктового хлеба Arxivləşdirilib 2014-08-02 at the Wayback Machine на портале Brauchtumsseiten.
- ↑ Hella Kemper. Mehr, mehr, mehr! Arxivləşdirilib 2018-06-29 at the Wayback Machine, ZEIT online
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Meyvəli çörək tortu[ölü keçid]
- Meyvəli çörəyin resepti Arxivləşdirilib 2018-03-30 at the Wayback Machine (rus.)
- Artikel über Kletzenbrot auf dem Portal Brauchtumsseiten. (alm.)
- Artikel samt Rezept im SalzburgerLand Magazin (alm.)