Mkrtiç xan Davidxanyan
| Mkrtiç xan Davidxanyan | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1902 |
| Vəfat tarixi | 1983 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | hərbi lider[d] |
Mkrtiç xan Davidxanyan (1902 – 1983, Dezful, Xuzistan ostanı) — İran generalı, siyasətçisi, dövlət xadimi və Davidxanyan ailəsinin nümayəndəsi.[1]
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
General Sərkis Xan Davidxanyanın oğlu olan Mkrtiç xan Davidxanyan 1902-ci ildə İsfahanda anadan olmuşdur. O, Ermənistan–Türkiyə müharibəsi müharibəsində, eləcə də digər sonrakı müharibələrdə İran ordusunda əsgər kimi xidmət etmişdir. Bundan sonra Mkrtiç xan Şeyx Xəzəl üsyanının yatırılmasında aparıcı rol oynamışdır.[1]
1925-ci ilin yanvarında Şeyx Xəzəlin separatçı üsyanında təkcə bəxtiyari, lur və xəmsə tayfalarından deyil, Qacarlar sülaləsindən və Britaniya hökumətindən də dəstək ala bilmədikdən sonra Rza şah Xəzalı yaxşı tanıyan sərkərdələrindən birinə onunla görüşmək və Tehrana səfər etməyə razı salmağı əmr etmişdir.[2][3] Komandir, general Fəzlulla Zahidi bir neçə hökumət rəsmisinin müşayiəti ilə Xəzalla görüşmüş və onunla birlikdə Məhəmmədrə şəhəri yaxınlığındakı Fəlahiyyə kəndindəki sarayının yanında Şəttül-Ərəb çayında lövbər salmış yaxtasında bir axşam keçirmişdir.[2] Elə həmin axşam Rza şah yaxtaya minmək üçün Mkrtiç xan Davidxanyanın başçılığı ilə əlli qoşundan ibarət bir gəmi göndərmişdir. Mkrtiç və qüvvələri Xəzalı tutmuş və motorlu qayıqla çayın aşağısına, Məhəmmədrə şəhərinə aparmışdır. Orada maşın onu Əhvazdakı hərbi bazaya aparmaq üçün gözləyirdi. Mkrtiç xan Davidxanyan göstərdiyi səylərə görə Rza xan tərəfindən "Sepah" ordeni ilə təltif edilmişdir. Mkrtiç xan təxminən 1927-ci ildə Xürrəmşəhr qubernatoru olmuş və İran–İraq müharibəsi zamanı Dezfulun hərbi qubernatoru təyin olunmuş, Nəsr əməliyyatı zamanı lokal komandir olaraq xidmət etmişdir.[4]
Ailəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Davidxanyan ailəsinin üzvü olan Mkrtiçin atası general Sarkis xan Davidxanyan idi. O, İranın keçmiş maliyyə naziri Markar Davidxanyan və İran kazak briqadasının keçmiş qərargah rəisi Martiros Xan Davidxanyan və başqaları ilə qohumdur.[5]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 Lazarian, Janet. Encyclopedia of Armenian Iranians. Tehran: Helmand Publications.
- ↑ 1 2 Ward, Steven. Immortal: A military history of Iran and its armed forces. 139.
- ↑ Farrokh, K. Iran at War: 1500-1988. Osprey Publishing Limited. 2011.
- ↑ Rain, Ismail. Armenian Iranians. Tehran: Amirkabir Publishing Institute.
- ↑ Navasargian, Alice. The Immortals. 2012.