Qızılağac siyənəyi

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Qızılağac siyənəyi
Elmi təsnifat
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Aləm:
Yarımaləm:
Tipüstü:
Yarımtip:
Ranqsız:
Yarımsinif:
Koqorta:
Dəstəüstü:
Yarımdəstə:
Fəsilə:
Yarımfəsilə:
Cins:
Növ:
Qızılağac siyənəyi
Beynəlxalq elmi adı
  • Alosa curensis[1]

Alosa curensis (lat. Alosa curensis) — siyənəklər fəsiləsinin alosa cinsinə aid balıq növü. Az saylı yerli (endemik) növdür. A.N.Svetavidov bu növü Alosa braschnikowii [2] növünün yarımnövü kimi qeyd etmişdir[3].

Xarakterik morfoloji əlamətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bədənin: bel tərəfi göy-yaşıl, yanları və qarnı ağ olur. Ağızda inkişaf etmiş dişlər vardır. Yetkin fərdlərin uzunluğu 11.0 – 24.5 sm, kütləsi 45 - 150 q-a qədər olur.

Yaşayış yeri və həyat tərzi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xəzər dənizinin şortəhər yerlərində yaşayır, çoxalmaq üçün kürüsünü Kürağzı ərazilərə və Qızılağac körfəzində tökür. Orta ömrün uzunluğu 5 - 6 il olub, cinsi yetkinliyə 2 yaşlarında çatır. Fərdi inkişaf forması tam çevrilmə şəklindədir. Həyat sikli: kürü-sürfə-körpə-yetkin fərd şəklində olur[4].

Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İki cinsli olub çoxalma kürüləmə yolu ilə olur. Kürüsünü hissə-hissə tökür. Kürü tökmə zamanı suyun temperaturu 14 - 280C olur. Reproduktivliyin forması – kürü şəklində olur. Birdəfəlik reproduksiyanın sayı- 8 - 130 min kürü olur. Reproduktivliyin periodu- ildə bir dəfə, hər il. Generasiyaların sayı – orta ömrün uzunluğundan asılı olaraq 4 - 5 dəfə olur.

Azərbaycanda Cənubi Xəzərin qərb hissəsində Kür ağzına yaxın sahələrdə, Qızılağac körfəzində, Lənkəran yaxınlığında və az miqdarda Qaradağ rayonunda təsadüf edilir.[5]

Sayı və limit faktorları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xəzər dənizinin çirklənməsi, təbii kürüləmə yerlərinin sıradan çıxması və digər antropogen amillər. Azərbaycanda 5 növ ilə təmsil olunmuşdur.

Yırtıcı balıqlar (nərə, bölgə, naxa), suitilər və balıq parazitləri.

İnsan həyatına təsiri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ekoloji əhəmiyyəti müəyyənləşdirilməyib. Sosial-iqtisadi əhəmiyyəti:ov və vətəgə əhəmiyyətlidir. Elmi-mədəni əhəmiyyəti müəyyənləşdirilməyib. Ziyanvericilik xüsusiyyətləri məlum deyil.

Qəbul edilmiş və qəbul edilməsi vacib olan mühafizə tədbirləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ovunun tənzim olunması barədə qanun qəbul edilməsinə ehtiyac vardır. Xəzərin çirkləndirilməsinə və ovlama işlərinə nəzarəti gücləndirmək lazımdır.

  1. Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.
  2. Whitehedd, 1985
  3. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 620.
  4. Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, 224 s.
  5. Казанчеев Е.Н. Рыбы Каспийского моря. М.: “Легкая и пищевая промышленность”, 1981, 65 с.
  • Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 620.
  • Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, 224 s.
  • Казанчеев Е.Н. Рыбы Каспийского моря. М.: “Легкая и пищевая промышленность”, 1981, 65 с.
  • Cветовидов А.Н. Сельдевые. (Clupeidae). Фауна СССР, Рыбы, том II, вып. 1, М.-Л.: АН СССР, 1952, 330 с.