Urus-Martan cümə məscidi
| Vaxi Camalxanov adına Urus-Martan cümə məscidi | |
|---|---|
| çeç. Хьалха-Мартан Вахин Джамалханов цIарах дина маьждиг | |
 Məscidin əsas girişi tərəfindən görünüşü | |
 | |
| 43°07′24″ şm. e. 45°32′41″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Rusiya Çeçenistan |
| Status | fəaliyyət göstərir |
| Şəhər | Urus-Martan |
| Rayon | Urus-Martan rayonu |
| Yerləşir | Əli Quçiqov küçəsi |
| Tikilmə tarixi | 2009-2010 |
| Üslubu | Osmanlı memarlığı |
| Hündürlüyü | 22 metr |
| Sahəsi | 1822 kv.m. |
| Minarələri | 4 |
| Günbəzləri | 1 əsas 4 əlavə |
| Material | travertin mərmər, ağ mərmər |
| Vəziyyəti | fəaliyyət göstərir |
Vaxi Camalxanov adına Urus-Martan cümə məscidi (çeç. Хьалха-Мартан Вахин Джамалханов цIарах дина маьждиг) — Çeçenistan Respublikasının Urus-Martan şəhərinin mərkəzində tikilmiş cümə məscidi. Məsciddə eyni vaxtda 5000 insan ibadət edə bilər.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
1883-cü ilə qədər Urus Martan kəndində 9 məscid, o cümlədən əsas Cümə məscidi və 8 məhəllə məscidi fəaliyyət göstərirdi.[1].
Urus-Martan şəhərində yeni cümə məscidinin tkintisi təşəbbüsü Çeçenistan Respublikasının başçısı Ramzan Kadırova məxsusudur. Onun təklifi ilə məscidin inşasına maliyyə cəsaiti ayrılmışdır. Cümə məscidinin inşası 2009–2010-cu illərdə aparılmışdır. 2010-cu il oktyabrın 5-də Çeçenistan Respublikasının rəsmi şəxslərinin və qonaqların iştirakı ilə məscidin açılışı baş tutmuşdur.
Təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Urus-Martan məscidi şəhərin əsas simvollarından biridir.[2] Boz-mavi günbəzləri olan açıq oxra rənglərində tikilmiş bu böyük bina 5000 müsəlman ibadətçini qəbul edə bilər. Məscidin üstündə dörd minarə ucalır, məscidin günbəzi iri aypara təsviri ilə taclanır.[3].
Məscidin memarlığı iki üslubu — klassik Osmanlı memarlığı[4] və Bizans üslubunu birləşdirir. Mərkəzi məscid Səudiyyə Ərəbistanında müsəlmanların əsas ziyarətgahı olan Məscidül-Hərama (ehtiyat məscidi) tərəf yönəlib. Memarlıq İstanbuldakı Sultan Əhməd məscidinə əsaslanır. Məscid on dörd kiçik günbəzlə bəzədilib, onların mərkəzində dörd yarımqübbə ilə əhatə olunmuş əsas böyük günbəzin hündürlüyü iyirmi metrdən çoxdur.[5]
Urus-Martan cümə məscidinin binasının bayır və daxili divarları travertin mərmərlə bəzədilib. Məscidin daxili interyeri isə ağ mərmərlə döşənib. Məscidin divarında mərmərdən həkk olunmuş minbər və dua taxçası tikilmişdir. Ağ mərmərdən hazırlanmış mehrab Məkkəyə tərəf yönəlib, namaz zamanı möminlərə istiqamət göstərir.[6]
Məscidin əsas zalı böyük günbəzlə örtülmüşdür. Günbəz və yarımqübbələr içəridən yazılarla — Qurandan surələr və Məhəmməd peyğəmbərin kəlamları ilə bəzədilib. Günbəzin altındakı mərkəzi zalda "Svarovski" daşları ilə bəzədilmiş böyük çilçıraq yerləşir. Cümə məscidinin ətrafı abadlaşdırılmışdır. Məscidin binasının və ətrafındakı parkın işıqlandırılması üçün dekorativ lampa və iğıq dirəkləri quraşdırılmışıdır. Məscid ətrafında kiçik park salınmış, xiyabanlar və səliqəli xəttlə həmişə yaşıl qazon salınmışdır.[7]
Qalereya[redaktə | mənbəni redaktə et]
-
Məscidin ümumi görünüşü, 2020 год -
Məscidin minarələri -
Dəstəmaz üçün ayrıca bina -
Məscidin mərkəzi zalının ümumi görünüşü -
Minbər -
Mərkəzdə mehrab Kəbbənin istiqamətini göstərir -
Əsas günbəzin altında olan çılçıraq -
Məscidin günbəzləri və çılçıraq
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Н. П. ИнфоРост. "Список населенных мест Терской области : По сведениям к 1 янв. 1883 г. - Владикавказ, 1885". elib.shpl.ru. 2017-05-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-19.
- ↑ "В Чечне открылась новая мечеть - ГТРК "Ставрополье"". stavropolye.tv (rus). 2020-07-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-19.
- ↑ "Мечеть Урус-Мартана имени Вахи Джамалханова. - Урус-Мартан Чеченская Республика". urus-martan.etowns.ru. 2020-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-19.
- ↑ "Достопримечательности Урус-Мартана 2019 / Чеченская Республика / Едем-в-Гости.ру". edem-v-gosti.ru. 2020-07-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-19.
- ↑ "В Урус-Мартане открылась новая мечеть | Информационное агентство "Грозный-Информ"". www.grozny-inform.ru (rus). 2020-07-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-19.
- ↑ "«Центральная мечеть им. Вахи Джамалханова» в Урусе-мартане - путеводитель «HalalGuide»". halalguide.me (rus). 2020-07-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-19.
- ↑ "МКУК «Центральная районная библиотека» Урус-Мартановского муниципального района Чеченской Республики - Официальный сайт". urus-biblioteka.mk95.ru. 2020-07-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-19.