Əyyubi hökmdarlarının siyahısı
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/AYYUBIDS_14218-The_Mohammadan_Dynasties_Chronological_And_Genealogical_Tables_With_Historical_Introductions_0114.jpg/350px-AYYUBIDS_14218-The_Mohammadan_Dynasties_Chronological_And_Genealogical_Tables_With_Historical_Introductions_0114.jpg)
XII–XIV əsrlər arasında Orta Şərqə və Şimali Afrikaya nəzarət edən Əyyubi sülaləsindən olan hökmdarların siyahısı.
Misir sultanları
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Səlahəddin, Nəcməddin Əyyubun oğlu, 1174–1193
- Əziz Osman, Səlahəddinin oğlu, 1193–1198
- Mənsur Məhəmməd, Əziz Osmanın oğlu, 1198–1200
- I Adil, Səlahəddinin qardaşı, 1200–1218
- Kamil Məhəmməd, I Adilin oğlu, 1218–1238
- II Adil, Kamil Məhəmmədin oğlu, 1238–1240
- Saleh Əyyub, Kamil Məhəmmədin oğlu, 1240–1249
- Müəzzəm Turanşah, Saleh Əyyubun oğlu, 1249–1250
- Əşrəf Musa, Səlahəddinin nəslindən olduğu ehtimal edilir (de-yure hökmdar elan edilsə də, faktiki olaraq dövlət Aybək tərəfindən idarə olunurdu), 1250–1254.
Məmlük sultanlığı tərəfindən süquta uğradıldı.
Dəməşq əmirləri və sultanları
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Səlahəddin, 1174–1193
- Əfdal Əli, Səlahəddinin oğlu, 1193–1196
- I Adil, Səlahəddinin qardaşı, 1196–1218
- Müəzzəm İsa, I Adilin oğlu, 1218–1227
- Nasir Davud, Müəzzəm İsanın oğlu, 1227–1229
- Əşrəf Musa, I Adilin oğlu, 1229–1237
- Saleh İsmayıl, I Adilin oğlu, 1237–1238
- Kamil Məhəmməd, I Adilin oğlu, 1238
- II Adil, Kamil Məhəmmədin oğlu, 1238–1239
- Saleh Əyyub, I Adilin oğlu, 1239
- Saleh İsmayıl (ikinci hakimiyyəti), 1239–1245
- Saleh Əyyub (ikinci hakimiyyəti), 1245–1249
- Müəzzəm Turanşah, Saleh Əyyubun oğlu, 1249–1250
- Nasir Yusif, Əziz Məhəmmədin oğlu, 1250–1260
Bölgə 1260-cı ildə Əyn Cəllud döyüşündən sonra Monqol imperiyası tərəfindən ələ keçirildi. Daha sonra isə Məmlük sultanlığının tabeliyinə keçdi.
Hələb əmirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Səlahəddin, 1183–1193
- Zahir Qazi, Səlahəddinin oğlu, 1193–1216
- Əziz Məhəmməd, Zahir Qazinin oğlu, 1216–1236
- Nasir Yusif, Əziz Məhəmmədin oğlu, 1236–1260.
Bölgə 1260-cı ildə Əyn Cəllud döyüşündən sonra Monqol imperiyası tərəfindən ələ keçirildi. Daha sonra isə Məmlük sultanlığının tabeliyinə keçdi.
Bəəlbək əmirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Şəmsəldin Məhəmməd, (sülalənin üzvü deyildi, Dəməşqin keçmiş valisidir), Səlahəddin tərəfindən təyin edilib, 1175–1178
- Turanşah, Səlahəddinin qardaşı, 1178–1179
- Fərruxşah, Səlahəddinin qardaşı oğlu, 1179–1182
- Bəhramşah, Fərruxşahın oğlu, 1182–1230
- Əşrəf Musa, I Adilin oğlu, 1230–1237
- Saleh İsmayıl, Əşrəf Musanın qardaşı, 1237–1246
- Sədəldin əl-Humeydi (sülalənin üzvü deyildi, Saleh Əyyub tərəfindən vali təyin olunub), 1246–1249
- Müəzzəm Turanşah, Saleh Əyyubun oğlu, 1249–1250
- Nasir Yusif, Hələb və Dəməşq sultanı, Əziz Məhəmmədin oğlu, 1250–1260.
Bölgə 1260-cı ildə Əyn Cəllud döyüşündən sonra Monqol imperiyası tərəfindən ələ keçirildi. Daha sonra isə Məmlük sultanlığının tabeliyinə keçdi.
Həma əmirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- I Müzəffər Ömər, Nurəddin Şahənşahın (Səlahəddinin qardaşı) oğlu, 1178–1191
- I Mənsur Məhəmməd, I Müzəffər Ömərin oğlu, 1191–1221
- Nasir Qılıc Arslan, I Mənsur Məhəmmədin oğlu, 1221–1229
- II Müzəffər Mahmud, I Mənsur Məhəmmədin oğlu, 1229–1244
- II Mənsur Məhəmməd, II Müzəffər Mahmudun oğlu, 1244–1284 (1260-cı ilə qədər Məmlük sultanlarının vassalı kimi hakimiyyətdə olub)
- III Müzəffər Mahmud, II Mənsur Məhəmmədin oğlu, 1284–1299
- 1299–1310-cu illərdə II Mənsur Məhəmmədin əmirləri tərəfindən idarə olunub.
- Əbülfida, Məliküləfdalın (II Mənsur Məhəmmədin qardaşı) oğlu, 1310–1332
- Əfdal Məhəmməd, Əbülfidanın oğlu, 1332–1341.
Bölgə 1341-ci ildən etibarən Məmlük sultanlığının tabeliyinə keçdi.
Hüms əmirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Abdullah Məhəmməd, Əsəddin Şirkuhun (Səlahəddinin əmisi) oğlu, 1178–1186
- Mücahid Şirkuh, Abdullah Məhəmmədin oğlu, 1186–1240
- Mənsur İbrahim, Mücahid Şirkuhun oğlu, 1240–1246
- Əşrəf Musa, Mənsur İbrahimin oğlu, 1246–1248 (Hüms), 1248–1260 (Tell Bəşir (hazırki adı Gündoğan))
- Nasir Yusif, Hələb və Dəməşq sultanı, Əziz Məhəmmədin oğlu, 1250–1260
- Əşrəf Musa (ikinci hakimiyyəti), 1260–1263.
1263-cü ildən etibarən Məmlük sultanı Baybars tərəfindən təyin edilən Ələməddin Səncər Başqirdidən sonra bölgəni Məmlük valiləri idarə etməyə başladı.
Hasankeyf əmirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Saleh Əyyub, Kamil Məhəmmədin oğlu, 1232–1239
- Müəzzəm Turanşah, Saleh Əyyubun oğlu, 1239–1249
- Muvəhhid Təkiyəddin Abdullah, Müəzzəm Turanşahın oğlu, 1249–1294
- I Kamil Əhməd, 1294–1325
- Adil Mucirəddin Məhəmməd, 1325–1328
- Adil Şəhabəddin (bəzi mənbələrdə Adil Qazi[2]), 1328–1349
- I Saleh Əbubəkr Xəlil, 1349–1378
- I Adil Fəxrəddin Süleyman (və ya Adil Süleyman[2]), 1378–1432
- Əşrəf Şərafəddin, 1432–1433
- Saleh Səlahəddin, 1433–1452
- II Kamil Əhməd, 1452–1455
- Adil Xalif, 1455–1462
- II Saleh Xəlil, 1482–1511
- II Adil Süleyman, 1511–1514
- II Saleh Xəlil (ikinci hakimiyyəti), 1514–1520
- Malik Hüseyn, 1520–1521
- II Adil Süleyman (ikinci hakimiyyəti), 1521–1524.
1524-cü ildən etibarən Osmanlı imperiyasının tabeliyinə keçdi.
Kərək əmirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Səlahəddin, 1188
- I Adil, Səlahəddinin qardaşı, 1188–1193
- Müəzzəm İsa, I Adilin oğlu, 1193–1227
- Nasir Davud, Müəzzəm İsanın oğlu, 1229–1249
- Muqis Ömər, II Adilin oğlu, 1249–1263.
1263-cü ildə sultan Baybars tərəfindən Məmlük sultanlığına birləşdirildi.
Diyarbəkir əmirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Səlahəddin, 1185–1193
- I Adil, Səlahəddinin qardaşı, 1193–1200
- Auxad Əyyub, I Adilin oğlu, 1200–1210
- Əşrəf Musa, I Adilin oğlu, 1210–1220
- Müzəffər Qazi, I Adilin oğlu, 1220–1244
- II Kamil Məhəmməd, Müzəffər Qazinin oğlu, 1244–1260.
Bölgə Monqol imperiyasının tabliyinə keçdi.
Yəmən və Hicaz əmirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Turanşah, Səlahəddinin qardaşı, 1173–1181
- Tuğtəkin Əhməd, Səlahəddinin qardaşı, 1181–1197
- Muizz Fəthəddin İsmayıl, Tuğtəkin Əhmədin oğlu, 1197–1202
- Nasir Məhəmməd, Tuğtəkin Əhmədin oğlu, 1202–1214
- Müzəffər Süleyman, I Mənsur Məhəmmədin oğlu, 1214–1215
- Məsud Yusif, Kamil Məhəmmədin oğlu, 1215–1229.
Bölgə 1229-cu ildə Rəsulilər tərəfindən ələ keçirildi.
Banyas əmirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Əziz Osman, I Adilin oğlu, 1218–1232
- Zahir Qazi, Əziz Osmanın oğlu, 1232
- Seyid Həsən, Əziz Osmanın oğlu, 1232–1247
- Saleh Əyyub, Kamil Məhəmmədin oğlu (Misir sultanın vassalı kimi), 1247–1249
- Nasir Yusif, Əziz Məhəmmədin oğlu (Dəməşq əmirinin vassalı kimi), 1250–?
- Seyid Həsən (ikinci hakimiyyəti), 1260
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Lane-Poole, Stanley, Ayyūbids // The Mohammadan Dynasties: Chronological and Genealogical Tables with Historical Introductions, Westminster: Archibald Constable and Company, 1894, 74–79, OCLC 1199708
- ↑ 1 2 Meinecke, 1996. səh. 66
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Bosworth, C.E. The New Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Manual. Columbia University Press, pp. 70-75. 1996.
- Humphreys, R.S. From Saladin to the Mongols: The Ayyubids of Damascus, 1193-1260. New York: SUNY press. 1977. 381–386. ISBN 0-87395-263-4.
- Lane-Poole, Stanley, Ayyūbids // The Mohammadan Dynasties: Chronological and Genealogical Tables with Historical Introductions, Westminster: Archibald Constable and Company, 1894, 74–79, OCLC 1199708
- Meinecke, Michael, 3. Hasankeyf/Ḥiṣn Kaifā on the Tigris: A Regional Center on the Crossroad of Foreign Influences // Patterns of Stylistic Changes in Islamic Architecture: Local Traditions Versus Migrating Artists, New York University Press, 1996, ISBN 9780814754924