Nasir Xosrov

Nasir Xosrov
fars. ناصرخسرو‎
Doğum adı	نَاصِر بْنُ خُسْرُو بْنِ حَارِث القُبَادیَانِي البَلِْخي
Doğum tarixi	3 sentyabr 1004
Doğum yeri	Qübadiyan[d]
Vəfat tarixi	təq. 1088
Dəfn yeri	Bəlx Əfqanıstan
Fəaliyyəti	şair, yazıçı, filosof, riyaziyyatçı, esseist, səyyah, dai
Əsərlərinin dili	fars dili
Tanınmış əsərləri	Səfərnamə[d]
Nasir Xosrov Vikimənbədə
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Nasir Xosrov və ya Əbu Muin Nasir ibn Xosrov ibn Faris əl-Kabadyani əl-Mərvəzi (fars. ناصرخسرو‎, 3 sentyabr 1004, Qübadiyan^[d] – təq. 1088) — İran şairi.

Həyatı

1004-cü ildə Kubadiyanda doğulub.

1088-ci ildə Yamqanda vəfat edib.

Yaradıcılığı

Şərqin görkəmli şair və mütəfəkkiri Nasir Xosrovun (1004–1088) "Səfərnamə" əsəri müəllifin ziyarət məqsədilə Xorasandan Məkkəyə qədər olan yolu piyada gedib-qayıtdığı yeddi illik müşahidələrinin məhsuludur.

[[Fayl:SafarNamehNaserKhosrou.jpg|thumb|SafarNamehNaserKhosrou]]

Nasir Xosrov doğrudan da filosof adlandırılmağa layiq şairdir. Bu şair bir tərəfdən dərin və incə mənalı söz ustası, bir tərəfdən etirazlardan üstün fikir sahibi, digər tərəfdən isə güclü dini əqidəyə malik bir şəxsiyyət olub. O, həmin dini etiqadlarına əsasən bu barədə ağız açmamalı idi, amma bütün bunlara baxmayaraq, onun divanında da bu məsələ ilə bağlı şeirlər vardır ki, onları bir növ əyləncə və zarafat və yaxud da "dəllal arif" hesab etmək lazımdır. O, bir şeirində belə deyir:

Bar xodaya əgər ze ruye xodayi Tinəte insan həme cəmil sereşti

Çehreye rumi və surəte həbəşira Mayeye xubi çe bovəd və elləti zeşti?

Tələte hindu və ruye tork çera şod?
Həm ço del duzəxi və ruye beheşti?

Əz çe səid oftad və əz çe şəqi şod Zahede mehrabiyo keşişe kənəşti?

Çist xelaf əndər afərineşe aləm Çun həmera dayevo məşşate to gəşti?

Girəm donya, ze bi məhəlliye donya Bər gerehi xərbəto xəsise beheşti

Neməte monem çera əst dərya-dərya?
Mohnəte mofles çera əst kəşti-kəşti?

Mənası: İlahi, əgər hamını gözəl yaratsaydın nə olardı? Mən başa düşə bilmirəm ki, nə üçün rumlular gözəl, həbəşilər isə çirkindirlər? Nə üçün Hindlini cəhənnəm kimi qara, türkü isə behişt kimi ağ yaratmısan? Nə üçün zahid xoşbəxt, keşiş isə bədbəxtdir? Hamını Sən yaratmısan, bəs bu fərqlər nə üçündür?

Nasir Xosrovun uzun və məşhur bir qəsidəsi var. O belə başlayır:

İlahi tulo ərze aləmətra Təvani dər dele muri keşidən.

Mənası: İlahi sənin elə bir qüdrətin var ki, sən bütün dünyanı bir qarışqanın qarnında yerləşdirə bilərsən.

O, həmin qəsidədə belə deyir:
Həme cur mən əz bulğareyan əst

Kəz an ahəm həmi bayəd keşidən Gene bulğariyanra niz həm nist

Bequyəm gər to betvani şenidən Xodaya rast quyəm fetnə əz tust

Vəli əz tərs nətvanəm çeğidən