Abhidharmakoşa

Abhidharmakoşa (sanskr. अभिधर्मकोश abhidharmakośa^IAST; hərfi mənada – «Abhidharma ensiklopediyası») və ya Abhidharmakoşabhasya (sanskr. अभिधर्मकोशभास्य; hərfi mənada – "Abhidharma qını haqqında şərh") — buddist mütəfəkkiri Vasubandhu tərəfindən hinayana vaybhaşika və sautrantika məktəblərinin baxışlarına münasibətdə birləşdirici mövqedən yazılmış fəlsəfi və dini traktat.

Traktatın mətni sanskrit dilində, eləcə də Çin və Tibet dillərinə tərcümələrdə 600 bəndlik, 9 fəsildən ibarət uzun, nəsrdə yazılmış bhaşyası ilə qorunub saxlanılmışdır. Traktat buddizmin və abhidharma ənənəsinin doktrinal və nəzəri zirvələrindən biri hesab olunur. Bu, hələ də Hindistandan Yaponiyaya qədər əksər buddist təhsil müəssisələrində, rəsmi olaraq hinayana əsəri olmasına baxmayaraq, əsasən mahayananın yayıldığı ölkələrdə hələ də tədris edilir. Traktat abhidharmik təhlilə dair buddist təlimlərini sistemləşdirir. Bhaşyada müxtəlif məktəblərin buddistləri arasında konkret məsələlərlə bağlı mübahisələrin fraqmentləri, eləcə də sosial psixologiyaya dair çoxlu məlumatlar var.

Əlavə ədəbiyyat

• Lamotte, Etienne, Karmasiddhi Prakarana: The Treatise on Action by Vasubandhu, English translation by Leo M. Pruden, Asian Humanities Press, 2001
• Ronkin, Noa, Early Buddhist Metaphysics: the Making of a Philosophical Tradition, Routledge, 2005, ISBN 0-203-53706-8
• Vallée Poussin, Louis de la, trad. (1923-1931). L’Abhidharmakosa de Vasubandhu, Paris: Paul Geuthner, Vol. 1, Vol. 2, Vol. 3, Vol. 4, Vol. 5, Vol. 6.
• Pruden, Leo M. (1991), Abhidharmakosabhasyam, translated from the French translation by Louis de la Vallée Poussin, Asian Humanities Press, Berkeley.
• de La Vallee Poussin, Louis (fr. trans.); Sangpo, Gelong Lodro (eng. trans.) (2012) Abhidharmakośa-Bhāṣya of Vasubandhu Volume I. Motilal Banarsidass Pubs. ISBN 978-81-208-3608-2

Xarici keçidlər

• Multilingual edition of the Abhidharmakośa in the Bibliotheca Polyglotta, Web archive:Multilingual edition of the Abhidharmakośa in the Bibliotheca Polyglotta
• Sanskrit text of the Abhidharma-kośa-bhāṣya, with Chinese translations by Paramārtha and Xuanzang (from Peking University)
• Sanskrit text of the Abhidharmakośabhāṣya edited by P. Pradhān and published (2ed) in 1975