Abutalıb Qafurov
| Abutalıb Qafurov | |
|---|---|
| Abutalıb Qafuroviç Qafurov | |
 | |
| Doğum tarixi | 21 noyabr 1882 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | |
| Fəaliyyəti | şair |
| Əsərlərinin dili | lak dili |
| Janr | şeir |
| Mükafatları |
 Lenin ordeni "Oktyabr inqilabı" ordeni "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni |
Abutalıb Qafuroviç Qafurov (lak. Гъапуров, АбутӀалиб, 21 noyabr 1882-1975) - Lak şairi. Dağıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının xalq şairi.[1]
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Abutalıb Qafuroviç Qafurov 1882-ci il noyabrın ayının 21-də Qazıqumux dairəsinin Şuni kəndində kasıb kəndli ailəsində anadan olmuşdur.[2] Gənclik illərində sənətkarlığın bir çox sahəsi ilə məşğul olan Abutalıb Qafurov, Qafqazın bir çox şəhərlərində olur. O, Gürcüstanda, Çariçino, Həştərxanda, Gəncədə, Bakıda sərgərdan həyatı yaşayır. Rusiyada vətəndaş müharibəsi zamanı Qırmızıların tərəfinə keçərək, partizan dəstəsində döyüşür. Abutalıb Qafurov partizan dəstəsində həm musiqiçi, həm də adi döyüşçü kimi mübarizə aparır. Sovet və Ağ qvardiyaçıların işğalına qarşı mübarizə aparan İmam Nəcməddin Qotsinskinin hərbi birləşmələri ilə mübarizədə iştirak edir.[1]
Abutalıb Qafurov Rəsul Həmzətovun "Dağıstanım" romanının əsas personajlarından biridir.[2]
Yaradıcılığı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şairin ilk şeirləri 1932-ci ildə "İnqilabın addımları" antologiyasında işıq üzü görməyə başladı. 1934-cü ildə şairin lak dilində "Yeni Dünya" şeirlər toplusu nəşr olunur. Topluya "İstək", "Dağlar", "Biz bunu sevirik" və s. kimi şeirlər daxil olmuşdur. Qafurov qafiyəni Lak versiyasına daxil etdi, səkkiz hecalı heca sistemi ilə zənginləşdirdi.[1]
30-cu illərdə Abutalıb Qafurovun yaradıcılığının əhəmiyyətli hissəsi kolxoz quruculuğuna həsr edilmişdir. 1940-cı ildə "Xoşbəxt ömür" şeirlər toplusu nəşr olundu.
Qafurovun istedadı ən aydın şəkildə lirizmdə də özünü göstərirdi. Şairin "Lenin" (1932), "Ürəyimi dostlara miras qoyacağam" ("Ttul dakӀ dusturan tsachӀussar", 1940), "Qəhrəmanlar yürüşü" ("Virttavral yürüşü", 1942), "İstək" (1943) poemaları buna nümunədir.
1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsi illərində onun vətənpərvər şeirlər, yürüşlər, müraciətləri, satirik şeirləri dərc edilmişdir. Abutalıb Qafurovun "Vətən üçün" toplusu, "Əfsanə haqqında, müharibə vaxtı haqqında" şeiri, "Dağıstanın səsi" poemaları da bu illərdə dərc olunub.
1950-1960-cı illərdə şairin "Bal Arısı", "İkinci Həyat", "Dağ Bulaqları", "Bahar Səhəri" məcmuələri nəşr edilib. Abutalıb Qafarov ümumilikdə 8 poema, 200-dən çox şeirin müəllifidir.
Xatirəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
1982-ci ildə SSRİ-də Abutalıb Qafurovun portreti ilə işarələnmiş poçt zərfləri buraxılmağa başlanmışdır.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 Х. М. Халилов. "Гафуров". Краткая литературная энциклопедия. Т. 2. feb-web.ru. 1964. 2016-03-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-08.
- ↑ 1 2 Мариян Магомедова-Чалабова. Лакцы. История, культура, традиции. Детям – о народах Дагестана. Махачкала: Эпоха. 2014. ISBN 9785457687295.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Назаревич А. Ф. Народный поэт Дагестана Абуталиб Гафуров. Махачкала. 1953.
- Халилов Х. М. Абуталиб Гафуров. Махачкала. 1958.