Altınbek Sarsenbayulı

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Altınbek Sarsenbayulı
qaz. Алтынбек Сәрсенбайұлы
Sarsenbayulı 2005-ci ildə
Sarsenbayulı 2005-ci ildə
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 12 sentyabr 1962(1962-09-12)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 11 fevral 2006(2006-02-11) (43 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Milliyyəti qazax
Partiya Nağız Ak Jol (2005–2006)
Təhsili Əl-Fərabi Qazax Milli Universiteti
Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti
Fəaliyyəti siyasətçi, diplomat
Uşağı 2

Altınbek Sərsenbay oğlu (qaz. Алтынбек Сәрсенбайұлы; 12 sentyabr 1962, Rayımbek rayonu[d], Almatı vilayəti – 11 fevral 2006, Talqar rayonu[d], Almatı vilayəti) ― öncə Qazaxıstan hökumətində işləmiş, daha sonra siyasi müxalifət lideri olmuş Qazaxıstan siyasətçisi. Vəfat etməzdən öncə son vəzifəsi "Nağız Ak Jol" (Həqiqi İşıq Yolu) müxalifət partiyasının həmsədri idi.

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Erkən həyatı və təhsili[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sarsenbayulı kəndində 12 uşaqlı ailədə anadan olmuşdur.[1] 1982-ci ildə Əl-Fərabi Qazax Milli Universitetinin jurnalistika fakültəsini, daha sonra 1985-ci ildə Moskva Dövlət Universitetini bitirdi.[2]

Karyerası[redaktə | mənbəni redaktə et]

1985-ci ildən "KazTAG"-ın öncə redaktoru, sonra da baş redaktoru olmuşdur. 1987-ci ildə Sarsenbayulı "Aray-Zarya" urnalının redaktoru və məsul katibi təyin edildi. 1989–1992-ci illərdə "Orken — Üfüq" qəzetinin redaktoru olmuşdur.[3]

1992-ci ilin mart ayında Sarsenbayulı prezidentin mədəniyyət və millətlərarası münasibətlər bölməsinin rəhbəri təyin edildi. 1992-ci ilin avqust ayından prezidentin daxili siyasət bölməsinin rəhbəri vəzifəsində çalışmağa başladı.

20 yanvar 1993-cü ildə Sarsenbayulı mətbuat və KİV naziri təyin edildi.[4] Bu vəzifədə olarkən 1 iyul 1995-ci ildə Qazaxıstan Demokratik Partiyasını qurdu və 1 mart 1999-cu ildə Otan partiyası ilə birləşənə qədər onun həmsədri vəzifəsini tuturdu.[5][6] 14 oktyabr 1995-ci ildə nazirlik Qazaxıstan Respublikası Milli Mətbuat və Kütləvi İnformasiya Agentliyinə dəyişdirildi və Altınbek Sarsenbayulı onun sədri oldu.[7]

13 oktyabr 1997-ci ildə Sarsenbayulı məlumat və ictimai birlik naziri oldu.[8] Nazirliyin birləşməsindən sonra 22 yanvar 1999-cu ildə mədəniyyət, məlumat və ictimai birlik naziri təyin edildi, bu postu ancaq 5 may 2001-ci ildə Qazaxıstan Təhlükəsizlik Şurasının katibi olandan sonra tərk etdi.[9][10] 25 yanvar 2002-ci ildə Sarsenbayulı 3 noyabr 2003-cü ilə qədər Qazaxıstanın Rusiyadakı səfiri vəzifəsinə təyin edildi.[11][12]

2003-cü ilin dekabr ayında Sarsenbayulı Ak Jol Demokratik Partiyasının həmsədri oldu.[3] 12 iyul-29 sentyabr 2004-cü ildə o, Məlumat Naziri vəzifəsini icra edirdi, amma 2004-cü il parlament seçkilərində hökuməti saxtalaşdırmaqda günahlandırıldıqdan sonra vəzifəsindən istefa etdi.[13][14] 19 aprel 2005-ci ildə Ak Jol bölündükdən sonra Sarsenbayulı qeydiyyata alınmamış Nağız Ak Jol partiyasının təşkilatçısı və həmsədri idi.[15]

Qətli və istintaq[redaktə | mənbəni redaktə et]

13 fevral 2006-cı ildə Sarsenbayulının, onun cangüdənləri və sürücüsünün cəsədləri Almatı şəhəri yaxınlığındaki bir yolda tapıldı. Məlumata görə, onların bədənləri üzü üstə sərilmiş, əlləri bellərinə bağlanmı və baş nahiyəsinə yaxından qüllə zərbəsi endirilmiş vəziyyətdə aşkar olunmuşdur.

22 fevral 2006-cı ildə Qazaxıstanın Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin beş zabiti və xüsusən də elit "Arıstan" döyüş bölməsi Sarsenbayulının qətlində iştirak etdikləri üçün həbs olundu. Daxili İşlər Naziri Baurjan Muhammedjanovun verdiyi məlumata görə, beş nəfərə qətl törətdiklərinə görə 25.000 dollar ödənilmişdir. Hökumətin milli təhlükəsizlik xidmətinin rəhbəri Nartay Dutbayev ona tabeli şəxslərin həbs olunduğu günün ertəsi, 23 fevral tarixində istefa verdi.[16]

Polis əməliyyatı təşkil etməkdə şübhəli bilinən keçmiş hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşı Rüstəm İbrahimovu həbs etdi. Daha sonra qətllə bağlı daha dörd kişi həbs olundu. 31 avqust 2006-cı il tarixində ittiham olunan 10 qatilin hər biri Sarsenbayulının qətlində təqsirli bilindilər. Rüstəm İbrahimov ölüm cəzasına məhkum edildi, doqquz ortağı isə 3–20 il arasında həbs cəzası aldı.[17] İbrahimovun edam hökmü 2014-cü ildə ömürlük həbs cəzasına dəyişdirildi.[18]

2013-cü ilin dekabr ayında aparılan istintaqın başa çatdırılması Qazaxıstan baş prokurorunun müavini və Qazaxıstandakı yüksək vəzifəli Amerika diplomatı və səfir Con Ordueyin iştirakı ilə keçirilən mətbuat konfransı ilə qeyd olundu.[19]

Orduey Qazaxıstan hüquq-mühafizə orqanları ilə Amerika Federal Təhqiqat Bürosu arasındakı "müstəsna əməkdaşlığı" yüksək qiymətləndirdi və FTB-nin gəldiyi nəticələrinin Qazaxıstan Baş Prokurorunun qərarları ilə üst=üstə düşdüyünü bildirdi.[19] Orduey Federal Təhqiqatlar Bürosunun istintaqının Baş prokurorluğdan asıllı olmadığını və FTB-nin bütün materialları və məlumatları tam və bilavasitə əldə etdiyini vurğuladı.[19]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Ахматова, Зарина. "Алтынбек Сарсенбаев: политик вне времени | | VOXPOPULI" (rus). 2013-03-14. 2021-05-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-13.
  2. ↑ Дубнов, Аркадий. "Российские СМИ об убийстве Алтынбека Сарсенбаева". Фергана.Ру (rus). 2006-02-14. 2013-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-13.
  3. ↑ 1 2 "За последние три месяца в Казахстане убит второй оппонент президента Назарбаева". Фергана.Ру. 2006-02-13. 2016-12-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-13.
  4. ↑ Первый Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев. Хроника деятельности. 1992–1993 годы (PDF) (ingilis). Astana: Деловой Мир Астана. 2011. 161. ISBN 978-601-7259-61-7. 2021-08-31 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-05.
  5. ↑ "Партии и движения: что есть что, 22 мая 1998 года". www.neweurasia.info (rus). 2021-05-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-13.
  6. ↑ "ПОЛИТИЧЕСКИЕ ПАРТИИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН". CA&C Press (rus). 2020-03-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-13.
  7. ↑ Первый Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев. Хроника деятельности. 1994–1995 годы (PDF) (rus). Astana: Деловой Мир Астана. 2011. 265, 536. ISBN 978-601-7259-62-4. 2021-05-10 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-06.
  8. ↑ Первый Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев. Хроника деятельности. 1996–1997 годы (PDF). Astana: Деловой Мир Астана. 2010. 275, 509. ISBN 978-601-7259-21-1. 2017-08-28 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-06.
  9. ↑ Первый Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев. Хроника деятельности. 1998–1999 годы (PDF) (rus). Astana: Деловой Мир Астана. 2010. 177, 470. ISBN 978-601-7259-20-4. 2021-05-10 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-06.
  10. ↑ Первый Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев. Хроника деятельности. 2001 год (PDF) (rus). Astana: Деловой Мир Астана. 2009. 54, 298. ISBN 978-601-7259-15-0. 2022-01-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-06.
  11. ↑ Первый Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев. Хроника деятельности. 2002 год (PDF) (rus). Astana: Деловой Мир Астана. 2010. 20, 313. ISBN 978-601-7259-01-3. 2021-05-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-06.
  12. ↑ Первый Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев. Хроника деятельности. 2003 год (PDF) (rus). Astana: Деловой Мир Астана. 2010. 171, 332. ISBN 978-601-7259-01-3. 2021-05-06 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-06.
  13. ↑ Первый Президент Республики Казахстан Нурсултан Назарбаев. Хроника деятельности. 2004 год (PDF) (rus). Astana: Деловой мир Астана. 2009. 95, 125. ISBN 978-601-80044-3-8. 2021-05-06 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-06.
  14. ↑ ЛАЗОРСКАЯ, Александра. "Алтынбек САРСЕНБАЕВ: "Я не верю в сказки о "несведущем царе"…". zonakz.net (rus). 2004-10-01. 2019-02-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-13.
  15. ↑ Jacobs, Bruce. "Kazakhstan: Opposition Group Reappears Under New Name". RadioFreeEurope/RadioLiberty (ingilis). 2005-04-19. 2020-10-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-13.
  16. ↑ Top Kazakh Aide Quits in Crisis After Killing of Opposition Figure Arxivləşdirilib 2012-03-15 at the Wayback Machine New York Times
  17. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-11-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-06.
  18. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-01-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-06.
  19. ↑ 1 2 3 "Remarks of Ambassador Ordway, chargé d'affaires a.i. at the press conference". US Embassy in Kazakhstan. 2013-12-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Altınbek_Sarsenbayulı&oldid=7452711"