Arne Tiselius

Arne Tiselius
Arne Tiselius
	isv. Arne Wilhelm Kaurin Tiselius
Doğum tarixi	10 avqust 1902[…]
Doğum yeri	Stokholm, Stokholm[d], İsveç;
Vəfat tarixi	29 oktyabr 1971[…] (69 yaşında)
Vəfat səbəbi	ürək tutması
Elm sahəsi	biokimya
İş yeri	Uppsala Universiteti;
Təhsili	Uppsala Universiteti;
Elmi rəhbəri	Teodor Svedberq
Üzvlüyü	London Kral Cəmiyyəti (1957–),; İsveç Kral Elmlər Akademiyası,; Polşa Elmlər Akademiyası[d],; ADR Elmlər Akademiyası[d],; Papa Elmlər Akademiyası,; Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyası,; ABŞ Milli Elmlər Akademiyası (1949–);
Mükafatları	;
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Arne Tiselius (10 avqust 1902^[1]^[2]^[…], Stokholm^[3] – 29 oktyabr 1971^[3]^[1]^[…]) — isveç kimyaçısı.

Həyatı

İsveç kimyaçısı Arne Vilhelm Kaurin Tiselius 1902-ci ilin avqustun 10-da Stokholmda anadan olmuşdur. 1925-ci ildə Upsal universitetini bitirmişdir. Həmin universitetdə işləmiş, 1938-ci ildən professor vəzifəsində çalışmış, 1951-ci ildən biokimya institutunun direktoru olmuşdur. 1946-1950-ci illərdə təbiət elmləri sahəsində tədqiqatlar sahəsində İsveç dövlət şurasının sədri olmuşdur. O, 1971-ci ilin oktyabrın 29-da vəfat etmişdir.

Elmi fəaliyyəti

Əsas elmi işləri adsorbsiya və elektroforezə həsr olunmuşdur.

1931-1935-ci illərdə frontal adsorbsiyalı xromatoqrafiya üsulunu yaratmışdır. Bu üsulun köməyi ilə aminturşular, peptidlər, karbohidratlardan ibarət qarışığın keyfiyyət və miqdari analizini apara bilmişdir. 1935-ci ildə elektroforez sahəsində apardığı tədqiqatlar nəticəsində biokalloidlərin müxtəlif modifikasiyalı elektroforetik analizini işləyib hazırlamışdır (mikroelektroforez, kağız üzərində elektroforez, immunoelektroforez). Biokimyada bir sıra tətbiqi məsələləri həll etmək üçün elektroforetik üsulu tətbiq etmişdir. Belə məsələlərə normal və pataloji zərdabların tədqiqi və ayrılması, təmiz zülalların və qarışıqlarının, fermentlərin, nukleoproteid-lərin, nuklein turşularının və aminturşuların tədqiqi və ayrılması aiddir. İmmunoelektroforezin köməyi ilə qanın normal zərdabının zülal strukturunun öyrənilməsinin əsasını qoydu və qan zərdabından 3 müxtəlif zülalı ayırdı (indi qan zərdabından 20-dən çox zülal tapılmışdır).

İş fəaliyyəti

1951-1955-ci illərdə Beynəlxalq nəzəri və tətbiqi kimya ittifaqının prezidenti olmuşdur. 1960-1971-ci illərdə kimya üzrə Nobel komitəsinin prezidenti olmuşdur. Bir çox elmlər akademiyalarının və elmi cəmiyyətlərin üzvü olmuşdur.

Nobel ilə mükafatlandırılma

Tiselius 1948-ci ildə “elektroforezin və adsorbsiyalı analizin tədqiqinə, xüsusən zərdabın zülallarının kompleks təbiəti ilə əlaqədar olan kəşfə görə” kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.

İstinadlar

↑ ¹ ² ³ ⁴ Arne Tiselius // Encyclopædia Britannica (ing.).
↑ ¹ ² Arne Wilhelm Kaurin Tiselius // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
↑ ¹ ² ³ ⁴ Тиселиус Арне // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
↑ http://czlonkowie.pan.pl/czlonkowie/sites/WynikiWyszukiwania.html?s=TISELIUS,%20Arne%20.
↑ www.pas.va (ing.).

[_8b52f7e87872566f-1] ¹ ² ³ ⁴ Arne Tiselius // Encyclopædia Britannica (ing.).

[_4227f76e796484d4-2] ¹ ² Arne Wilhelm Kaurin Tiselius // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).

[_767e9cd715e37d6e-3] ¹ ² ³ ⁴ Тиселиус Арне // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.

[_722ba10a08521343-4] ttp://czlonkowie.pan.pl/czlonkowie/sites/WynikiWyszukiwania.html?s=TISELIUS,%20Arne%20.

[_7850cbb323088e5b-5] www.pas.va (ing.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]