Aviadarts
Aviadarts (lat. avia - hava + ing. darts - darts) — Şərti düşmənin hava hücumundan müdafiə sistemini aşmaq, idarəolunmayan raketlər, təyyarə silahları və idarə olunan əleyhinə raketlərin köməyi ilə yer hədəflərinə zərbə vurmaq bacarığında hərbi pilotlar arasında yarışlar.[1]
Müsabiqə tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Müsabiqə ilk dəfə 2013-cü ildə Voronej bölgəsindəki Poqonovo aviasiya poliqonunda və Baltimor aerodromunda keçirilmişdir.[2]
2014-cü ildən bəri bu yarışlar beynəlxalq səviyyəyə çatdı, Rusiya pilotlarından əlavə, Belarusiya və Çin pilotları da iştirak etdilər[3]. 2014-cü ildə Aviadarts Voronej və Lipetsk aerodromlarında keçirildi.[4]
2015-ci ildən bəri yarışlar, bir intizam olaraq, "ARMI-2015" 1-ci Ordu Beynəlxalq Oyunlarının proqramına daxil edilmişdir. Müsabiqə üç təlim meydançasında keçirildi: Dubroviçi aerodromu (Ryazan bölgəsi)[5], həmçinin Bryansk və Kaluqa bölgələrindəki daha iki aerodrom[6]. Yarışlar iştirak edən helikopterlərdən birinin qəzaya uğraması səbəbindən dayandırıldı, lakin sonradan yenidən uğurla tamamlandı[7]
2016-cı ildə Aviadarts ilk dəfə Krımda Sevastopol yaxınlığındakı Belbek hava limanında keçirildi. Aviadarts-2016-nın üçüncü final mərhələsi burada keçdi və Ryazan bölgəsindəki Dubroviçi təlim poliqonunda başladı[8]. Belbek ilə yanaşı Kirov və Çauda poliqonları Krıma cəlb edildi.Müsabiqə Sevastopoldakı hava şousu ilə başa çatdı və müsabiqənin mərkəzi hadisəsi Aviamiks hava şousu idi.Bu şou aviasiya sahəsində ən yeni texnologiyaların imkanlarının nümayişidir.[9]
2017-ci ildə Çinin Çangçun şəhərində 3-cü Ordu Beynəlxalq Oyunları "ARMI-2017" proqramında yarışın əsas mərhələsi keçirildi. Müsabiqənin Rusiya mərhələsi Voronej Poqonovo təlim poliqonunda keçirilib.[10]
2018-ci ildə yarış Ryazan bölgəsindəki Dubroviçi təlim poliqonunda keçirildi[11]. Aviadarts-2018-in nəticələri Diagilevo aerodromunda (Ryazan bölgəsi) keçirilən yarışların bağlanış mərasimində elan edildi[12]. Müsabiqənin sonunda tamaşaçılar üçün genişmiqyaslı hava şousu təşkil edildi.[13]
2019-cu ildə Ümumrusiya Aviadarts mərhələsinin Krımda[14] Kerç və Feodosiya arasında yerləşən Çaud təlim poliqonunun ərazisində keçirilməsinə qərar verildi. Yarışda Krımdakı əsas təlim meydançası ilə yanaşı, Krasnodar diyarı, Rostov və Saratov bölgələrindəki hərbi təlim poliqonları iştirak edir.[15] Müsabiqə mayın 14-dən iyunun 3-dək keçirilib. Müsabiqənin beynəlxalq mərhələsinin Ryazan vilayətinin Dubroviçi təlim poliqonunda avqustun 3-dən 17-dək keçirilməsi qərara alındı[16].
Mərhələlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Müsabiqə iki mərhələdə keçirilir və müxtəlif kateqoriyalı təyyarələr üçün aşağıdakı qaydalara uyğun olaraq həyata keçirilir[17]:
- Marşrut ilə uçuş:
- Su-25 tipli təyyarə - bir cütlüyün marşrut üzrə qrup uçuşu, vizual hava kəşfiyyatı və aşağı hündürlükdəki aerobatik zonaya uçuş.
- Su-27, Su-30, MiQ-29 tipli təyyarələr - aşağı hündürlüklərdə kompleks aerobatika üçün bir cüt uçuş.
- Su-24, Su-34 - dəyişkən bir profil ilə marşrutda uçuş.
- İlyuşin İL-76 tipli təyyarələr - dəyişkən bir profil ilə marşrutda uçuş.
- Ka-52, Mi-24 (Mi-35), Mi-28N, Mi-8 tipli helikopter - marşrut boyunca bir cütün uçuşu, vizual hava kəşfiyyatı və aşağı hündürlükdəki aerobatik zonaya uçuş.
- Yer (dəniz) hədəf hücumu uçuşu
- Su-25, Su-27, Su-30, MiG-29 tipli təyyarələr - yer (dəniz) hədəfə hücum üçün bir cüt uçuş.
- Su-24, Su-34 tipli təyyarələr - yer (dəniz) hədəfə hücum üçün bir cüt uçuş.
- İl-76 tipli təyyarələr - yükü dəqiqliklə atmaq üçün uçuş.
- Ka-52, Mi-24 (Mi-35), Mi-28N, Mi-8 tipli helikopter - yerüstü hədəflərdə məhv silah istifadə üçün bir cüt uçuş.
Müsabiqə proqramından kənarda əsas müsabiqə proqramının elementlərinin tamaşaçılara nümayiş olunduğu Aviamix hava şousu keçirilir.
Hadisələr[redaktə | mənbəni redaktə et]
2 avqust 2015-ci ildə "Berkutı" aerobatik komandasının nümayiş uçuşu zamanı Mi-28N helikopteri qəzaya düşüb[18].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Aviadarts-2013". 2019-10-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ Aviadarts-2013 yarışı "Baltimor" poliqonunda
- ↑ "Aviadarts-2014 nəticələri". 2021-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ "Aviadarts-2014". 2019-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ Aviadarts-2015 ümumi Rusiya mərhələsi Arxivləşdirilib 2019-10-08 at the Wayback Machine/
- ↑ "Aviadarts-2015". 2019-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ ""Aviadarts-2015" helikopterin qəzaya uğramasından sonra dayandırılıb". 2019-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ "Rusiyada "Aviadarts-2016" müsabiqəsinin beynəlxalq mərhələsi başlayıb". 2019-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ ""Aviadarts-2016" yarışları Krımda keçirilir". 2019-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ "Hava Asları "Aviadarts-2017" - də Voronej bölgəsində görüşdü". 2019-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ "Ryazanda beynalxalq "Aviadarts-2018" yarışı başa catdı". 2019-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ "Aviadarts-2018 " müsabiqəsi finala yaxınlaşıb". 2019-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ ""Aviadarts-2018" ümumerməni müsabiqəsi irimiqyaslı aviaşou ilə başa çatacaq". 2019-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ "Krımda "Aviadarts" yarışları üçün poliqon hazırlanır". 2019-05-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ "Krımda hərbi təyyarəçilərinin" Aviadarts" yarışları keçiriləcək". 2019-05-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-08-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-09-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-08.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Гилязутдинов И. «Авиадартс» на восточных рубежах. Ориентир. 2005. 22–25.