Azər Qasımlı (neftçi)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Azər Qasımlı
Qasımlı Azər Mirzə oğlu
Doğum tarixi
Doğum yeri Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vətəndaşlığı SSRİ SSRİ
Azərbaycan Azərbaycan
Milliyyəti azərbaycanlı
Elmi dərəcəsi texnika elmləri doktoru
Mükafatları "Tərəqqi" medalı

Qasımlı Azər Mirzə oğlu (1936, Bakı) — texnika elmləri doktoru.

Həyatı və Elmi fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azər Qasımlı 1936-cı ildə Bakı ş. qulluqçu ailəsində anadan olmuşdur. Atası vəfat edəndən sonra ailə vəziyyətinin çətinliyini nəzərə alaraq, VII sinifdən axşam fəhlə-gənclər məktəbinə keçərək, 1950-52-ci illər mətbəədə, 1952-54-cü illər EA-nın Neft Ekspedisiyasında “lay sistemlərinin termodinamikası” laboratoriyasında laborant vəzifəsində işləmişdir.

1954-cü ildə ADU –nun geoloji fak-nin əyani şöbəsinə daxil olaraq, oranı neftçi-mühəndis-geoloq ixtisası üzrə bitirmişdir.

1960-cı ildən 2001-ci ilə kimi Azərbaycan Elmlər Akademiyasının “Dərin neft və qaz yataqlarının problemləri” İnstitutunda texnik, kiçik, böyük, aparıcı elmi işçi və sektor müdiri vəzifələrində çalışmışdır.

1970-ci ildə “Neftin məsaməli mühitdən yüksək təzyiq və temperatura malik isti su vasitəsilə sıxışdırılması” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək, texnika elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır.

A.M.Qasımlı 1972-75-ci illər Əlcəzair Xalq Demokratik Respublikasında “Lay flüidlərinin fizikası” üzrə ekspert vəzifəsində çalışaraq, Afrikanın ən böyük yatağı olan “Hacı Messaud yatağının neftinin, qazının və suyunun fiziki-kimyəvi xassələri və yataq üzrə paylanma qanunauyğunluğu” adlı monoqrafiya yazmışdır.

1986-89-cu illər Vyetnam DNQETL İnstitutunda “Lay fizikası” üzrə sektor müdiri vəzifəsində çalışaraq, İnstitutda “Lay fizikası” laboratoriyası yaratmış, Vyetnamlı işçiləri ilə 4 səmərələşdirici təklif vermiş, 1 patent almış və 3 məqalə nəşr etdirmişdir. Nəticədə Vyetnamın “Dostluq” medalı ilə təltif edilmiş və Vunqtau şəhərinin fəxri vətəndaşı seçilmişdir.

2001-2014-cü illər AzNSETLİ-də, indiki “Neftqazelmitədqiqatlayihə” İnstitutunda “Layların neftveriminin artırılması” laboratoriyasının müdiri vəzifəsində çalışmışdır.

2006-cı ildə “Ehtiyatı çətin çıxarılan layların neftveriminin artırılmasının elmi- təcrübi əsasları” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edərək, texnika elmləri doktoru alimlik dərəcəsini almışdır.

A.Qasımlının elmi axtarışları əsasən neft yataqlarının işlənilməsinə aid olsa da, onlar ixtisasın geniş ölçüdə bir çox məsələlərini əhatə edir. Nəşr edilmiş elmi işlərindən aydın olur ki, onun tərəfindən lay flüidlərinin və süxurların fiziki və fiziki-kimyəvi xüsusiyyətləri müxtəlif geoloji-fiziki şəraitlərdə eksperimental yolla tədqiq edilmiş; süxurların qeyri-bircinsliyini və mineroloji tərkibini nəzərə almaqla, yüksək özlüklü və qeyri-Nyüton neftlərin sıxışdırılması mexanizmini tədqiq edərək, kiçik keçiriciliyə malik süxurların neftveriminə böyük diqqət yetirmiş, durğun zonaların əmələ gəlməsi, onlara quyuların interferensiyasının və neftlərin reoloji xüsusiyyətlərinin təsiri, bu zonaların işlənməyə cəlb olunmaları, kimyəvi reagentlərdən istifadə olunması və çətin çıxarıla bilən ehtiyata malik layların neftvermə effektliyini artırmaq məqsədilə kompozisiyaların işlənilməsi, hörizontal quyulardan istifadənin, onların layın tavan və ya dabanına yaxın yerləşməsinin neftveriminə təsiri və s. məsələlər tədqiq edilmişdir.

Apardığı çoxillik tədqiqatların nəticəsi olaraq neft yataqlarının işlənməsinin fiziki-kimyəvi əsaslarının bir sıra mühüm problemləri araşdırılmış, neft yataqlarının artırılmasının yeni üsulları işlənib hazırlanmış və təkmilləşdirilmişdir.

Tədqiqatlardan aldığı nəticələr Kürovdaq, Balaxanı-Sabunçu-Ramana, Pirallahı, Bibiheybət və Qaradağ yataqlarında onun rəhbərliyi və iştirakı ilə tətbiq edilərək, on min tonlarla əlavə neft hasil edilmiş və laydan quyuya axan suyun miqdarı xeyli azalmışdır.

Yüksək ixtisaslı elmi kadrların hazırlanmasında da əməyi vardır, dörd elmlər namizədi hazırlamışdır. Elmi iş stajı 53 il; 130 elmi işin, 2 monoqrafiyanın, 3 kitabın, 4 müəlliflik şəadətnaməsinin, 8 patentin, 6 metodik göstəricilərin müəllifidir. 2009-2014-cu illər ADNA-nın nəzdindəki D02.141 Dissertasiya Şurasının üzvü olmuşdur.[1][2][3]

Neft elminin inkişafı yolunda gördüyü işlərin nəticəsi olaraq, 2008-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin fərmanı ilə “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunmuşdur.

2015-ci ildən “Neftin, qazın geotexnoloji problemləri və kimya” ETİ-da aparıcı elmi işçi vəzifəsində çalışır.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. "Çətin çıxarılan ehtiyatlara malik yataqlardan neftvermənin artırılmasının elmi və praktiki əsasları. (Dissertasiya)". Anl.az. 2024-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-09.
  2. "Qasımlı Azər Mirzə oğlu - İxtira neftçıxarma sənayesinə, xüsusən layların neft veriminin artırılmasına aiddir" (PDF). Patent.copat.gov.az.
  3. ""İnkişafda durğunluq sahələri gerilədikcə neft tədarükləri artırma" - Qasımlı Azər Mirzə oğlu". www.vniioeng.ru (rus). 2024-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-09.