Ballokumya
Ballokumya (alb.: Ballokume) - Alban mətbəxinə aid şirniyyat, külçə növü. Albaniyanın Elbasan şəhərrində yaranıb. Hal hazırda Albaniyadan başqa Şimali Makedoniya və Kosovoda yaşayan albanlar arasında çox məşhurdur [1]. Adətən 14 mart tarixində qeyd olunan "Dita e Verës" (albancadan "Yay günu") bayramı zamanı hazırlanır[2].
Etimologiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Albaniyada olan inanca görə şirniyyatın bu cür adlanmasına səbəb, Elbasanı idarə edən Osmanlı valisi ilk dəfə qarğıdalı unundan hazırlanmış bu şirniyyatı yeyərkən, "Është ba si llokume!" (albancadan "Rahat ulqum kimi dadlıdır") deyə çığırır. Sonra bu "Është ba si llokume!" kəlməsi, qısalaraq "Ballokumya" adını alır[3]. Şirniyyatın digər bir növu isə "kulaç me finj" (albancadan "kullu külçə) adlanır[4].
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şirniyyat ilk əvvəllər ancaq Elbasanda qeyd olunan, 2004-cu ildən isə Albaniyada dövlət bayramı statusu alan "Dita e Verës" bayramı ilə əlaqədar olaraq bişirilir[5]. "Dita e Verës" bayramı, Albaniyada islama qədər olan və bütpərəst inanclara bağlı olan bir bayram olub. Albaniyada olan inanca görə bu şirniyyat indiki adını ilk dəfə XVI əsrdə, Elbasan şəhəri Osmanlı İmperiyasının tərkibində olduğu zaman alıb [6]. Hal hazırda bayram vaxtı Elbasan sakinləri başqa şəhərlərdə yaşayan dost və qohumlarının evlərinə Ballokumya göndərirlər[7].
Hazırlanma qaydası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ballokumyanın hazırlanması zamanı istifadə olunan indrigentlər qarğıdalı unu, kərə yağı (adətən keçi südundən alınmış[8]) , şəkər tozu və yumurtadır. Hazırlanan zaman mis ləyəndə taxta qaşıqla qarışdırılır. Qarışdıran zaman sürətlə qarışdırmaq lazımdır. Bu işi adətən kişilər görur. Hazırlanmış xəmir 170° C istilikdə 25 dəqiqə bişirilir.
Bir qab Ballokumya hazırlamaq üçun aşağıdakı indrigentlər lazımdır[9]:
- 0,5 kq şəkər
- 0,5 kq kərə yağı
- 1 kq ələnmiş qarğıdalı unu
- 50 qr buğda unu
- 8 yumurta
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ https://web.archive.org/web/20140408234157/http://www.all-tv.tv/albania-apre-in-festa-giorno-dellestate/
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-23.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-23.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-02-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-23.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-23.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-23.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-23.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-03-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-23.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-23.