Cənubi Koreya–Özbəkistan münasibətləri

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Cənubi Koreya–Özbəkistan münasibətləri
Cənubi Koreya və Özbəkistan
 Cənubi Koreya  Özbəkistan
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Cənubi Koreya–Özbəkistan münasibətləri — Cənubi Koreya və Özbəkistan arasındakı ikitərəfli münasibətlər. Koreya Respublikası 30 dekabr 1991-ci ildə Özbəkistanın müstəqilliyini tanıyan Asiya-Sakit okean bölgəsindəki ilk ölkə olur və iki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 29 yanvar 1992-ci ildə qurulur. O vaxtdan bəri ikitərəfli münasibətlər davamlı inkişaf edir. İki ölkə arasında siyasi, iqtisadi və təhsil sahələrində əməkdaşlıq genişlənmişdir[1].

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

İki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 29 yanvar 1992-ci ildə qurulmuşdur. Qısa müddət sonra Cənubi Koreya Daşkənddə[2], Özbəkistan isə Seuldakı səfirliyini açır[3].


22-25 noyabr 2017-ci il tarixlərində Şavkat Mirziyayev dörd günlük Cənubi Koreyaya səfər edir və burada Cənubi Koreya Prezidenti Mun Çje İn ilə görüşür[4]. Səfər zamanı Mirziyayevə Bələdiyyə Başçısı Park Vonsun tərəfindən Seulun Fəxri Vətəndaşı adı da verilir[5][6]. 18-21 aprel 2019-cu il tarixlərində Cənubi Koreya Prezidenti Mun Çje İn Özbəkistana dördgünlük dövlət səfəri edir və burada prezident Mirziyayev ilə görüşür. Cənubi Koreya Prezidenti həmçinin, Ali Məclisin iclasında çıxış edir[7][8]. Üstəlik Daşkənddəki Koreya Mədəniyyət və Sənət Evinin açılış mərasimində iştirak edir[9].

İqtisadi əməkdaşlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]

Özbəkistan Cənubi Koreyanın Orta Asiyada aparıcı xarici ticarət tərəfdaşlarından biridir[10]. Üstəlik Cənubi Koreyanın özü də Rusiya, Çin, Qazaxıstan və Türkiyə[11] ilə birlikdə ölkənin beş əsas xarici ticarət tərəfdaşından biridir. ABŞ və Avropa İttifaqı[12] tərəfindən Özbəkistana qarşı ticarət və iqtisadi sanksiyaların tətbiq olunmasına səbəb olan 2005-ci il Əndican hadisələrindən sonra Cənubi Koreya eləcə də Çin, Yaponiya və Rusiya Özbəkistandakı insan haqları vəziyyətinə diqqət yetirmədən onunla iqtisadi və ticarət əlaqələrini davam etdirmişdir[13].


2009-cu ildə Korean Air, Nəvai Hava Limanına nəzarəti ələ alır və 10 illik inkişaf planına uyğun olaraq modernləşdirmə proqramını daha da sürətləndirir. Ən son avadanlıqdan istifadə edərək ildə 100.000 ton yük daşıya bilən Orta Asiyada ən böyük hava yük terminalının tikintisini həyata keçirir. 12 avqust 2010-cu il tarixində Nəvai hava limanında beynəlxalq multimodal logistika mərkəzinin yaradılması mərhələlərindən biri olan yeni bir yük terminalı açılır. Cənubi Koreya Özbəkistanın müxtəlif bölgələrində, o cümlədən Nəvai və Əngrendə azad iqtisadi zonaların yaradılmasında çoxsaylı layihə və proqramlarda fəal iştirak etmişdir[14].

22 may 2016-cı il tarixində Cənubi Koreyanın Baş naziri Hvanq Qyoanın Özbəkistana səfəri zamanı Özbəkistan Baş Naziri Şavkat Mirziyayev ilə birlikdə Cənubi Koreyanın ən böyük investisiya layihələrindən biri olan Qaraqalpaqıstandakı Ustyurt Qaz Kimya Kompleksinın açılışında olur. Tikinti dəyəri 4 milyard ABŞ dolları təşkil edir[15][16].


2019-cu ildən etibarən Özbəkistan Cənubi Koreyanın inkişaf etməkdə olan Avropa və Orta Asiyada üçüncü ən böyük tərəfdaşıdır: 2019-cu ildə ticarət 2,7 milyard dollar, Cənubi Koreyanın Qazaxıstan və Özbəkistan iqtisadiyyatına yatırdığı investisiyalar 7 milyard dolları keçmişdir[17].

24-27 noyabr 2020 tarixlərində Seulda 13-cü Koreya Respublikası - Orta Asiya Forumu keçirilmişdir[18]. Bu müddətdə COVID-19[19] ilə mübarizə, xarici ticarətdəki qalan maneələrin aradan qaldırılması və keyfiyyətin yaxşılaşdırılması, məhsulun rəqabət qabiliyyətliliyininartırılması kimi məsələlərə toxunulmuşdur[20][17].

Mədəniyyət və təhsil sahəsində əməkdaşlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]

Özbəkistan Cənubi Koreyalı mütəxəssisləri İnformasiya Texnologiyaları və Kommunikasiya İnkişaf Nazirliyində nazir müavinləri və bir sıra universitetlərdə prorektor vəzifələrində çalışmağa dəvət etmişdir. 2014-cü ildə İnha Universiteti kompüter elmləri və yüksək texnologiyalar sahəsində ixtisaslaşmış və bütün kursları ingilis dilində təqdim edən Daşkənd filialını açır[21].

Yeoju Texnologiya İnstitutu 2018-ci ildə Özbəkistanda ilk özəl universitet olan Daşkəndd filialını açır[22]. İnstitutun kurslarına memarlıq və şəhərsalma, mülki mühəndislik, alternativ enerji, biznesin idarəedilməsi, turizm, beynəlxalq marketinq, beynəlxalq iqtisadi əlaqələr, ibtidai təhsil, koreya filologiyası, estetika və moda dizaynı kimi sahələr daxildir[23].

20 aprel 2019-cu ildə Prezident Mun Çje İn Özbəkistana səfəri zamanı Daşkənddə Koreya Mədəniyyət və Sənət Evi açılır. Səmərqənd, Buxara və Nukusda Koreya mədəniyyət mərkəzləri vardır[24][25].

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Rakhimov, Mirzokhid. "Uzbekistan and South Korea: towards a special relationship". The Central Asia-Caucasus Institute Analyst. 2016-10-06. 2022-03-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-28.
  2. ↑ "Посольство Республики Корея в Республике Узбекистан". overseas.mofa.go.kr. 2022-08-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  3. ↑ "Republic of Uzbekistan". Ministry of Foreign Affairs Republic of Korea. 2022-02-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-28.
  4. ↑ "Исторический визит, определивший новые перспективы взаимовыгодного сотрудничества". uza.uz (özbək). Национальное информационное агентство Узбекистана. 2017-11-24. 2021-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  5. ↑ Rahn, Kim. "Uzbekistan president arrives for state visit". The Korea Times. 2017-11-23. 2021-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-28.
  6. ↑ "Shavkat Mirziyoyev was awarded the title of Honorary Citizen of Seoul". The Permanent Mission of the Republic of Uzbekistan to the United Nations. 2017-11-24. 2021-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-28.
  7. ↑ "Мун Чжэ Ин: Развитие Узбекистана — развитие Кореи". uza.uz (rus). Национальное информационное агентство Узбекистана. 2019-04-19. 2021-07-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  8. ↑ "Мун Чжэ Ин прибыл в Ташкент". gazeta.uz (rus). Газета.uz. 2019-04-18. 2021-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  9. ↑ "President Moon Jae-in arrives in Uzbekistan". The Tashkent Times. 2019-04-18. 2021-07-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-28.
  10. ↑ "Икрамов: Узбекистан — ведущий партнер Южной Кореи в Центральной Азии". uz.sputniknews.ru (rus). Sputnik Узбекистан. 7 марта 2018. 2023-07-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  11. ↑ "Внешнеторговый оборот Узбекистана составил $42,2 млрд" (rus). review.uz. 23 января 2020. 2021-07-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  12. ↑ "Евросоюз ввел санкции против Узбекистана". rbc.ru (rus). РБК. 4 октября 2005. 2021-07-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  13. ↑ Godfrey, Mark. "Depressed Uzbekistan still an alluring draw for S Korea". The Irish Times. 2014-08-29. 2022-04-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-28.
  14. ↑ "Navoi Cargo Terminal opens in Uzbekistan; Korean Air to expand cargo network". ATW Online. August 16, 2010. January 13, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 16, 2010.
  15. ↑ "Внешнеторговый оборот Узбекистана составил $42,2 млрд" (rus). review.uz. 23 января 2020. 2021-07-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  16. ↑ "Запущен в эксплуатацию Устюртский газохимический комплекс". uz.sputniknews.ru (rus). Sputnik Узбекистан. 22 мая 2016. 2021-01-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  17. ↑ 17,0 17,1 Милана Николова. "South Korea is becoming a real alternative to Russia and China in Central Asia". Emerging Europe (ingilis). 2021-01-22. 2022-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  18. ↑ "Узбекистан примет участие в форуме «Республика Корея — Центральная Азия»". rossaprimavera.ru (rus). ИА Красная весна. 23 ноября 2020. 2021-07-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  19. ↑ "Делегация Узбекистана приняла участие в Форуме сотрудничества «Республика Корея – Центральная Азия»". UzDaily.uz (rus). 26 ноября 2020. 2021-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  20. ↑ "Южная Корея становится альтернативой России и Китаю в Центральной Азии?". vestikavkaza.ru (rus). 2022-01-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  21. ↑ Cha, Jun-Ho. "Inha University in Tashkent celebrates first graduates". The Dong-A Ilbo. 2018-08-20. 2021-07-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-28.
  22. ↑ "Технический институт Ёджу — первый частный вуз в Узбекистане - Технический институт Ёджу — первый частный вуз в Узбекистане - Мой Город". Мой город (rus). mg.uz. 6 августа 2018. 2021-07-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  23. ↑ "Дом корейской культуры и искусства открыт в Ташкенте". gazeta.uz (rus). Газета.uz. 2019-04-20. 2022-05-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-26.
  24. ↑ "Korean Culture and Art House opens in Tashkent". pv.uz. 2019-04-20. 2019-05-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-28.
  25. ↑ Syundyukova, Nazerke. "Korean Culture and Art House opens in Tashkent". The Qazaq Times. 2019-04-22. 2021-10-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-28.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Cənubi_Koreya–Özbəkistan_münasibətləri&oldid=7106707"