Dalya Qribauskayte

Dalya Qribauskayte
Dalya Qribauskayte
	lit. Dalia Grybauskaitė
Litva Respublikasının Prezidenti
	12 iyul 2009 – 12 iyul 2019
Əvvəlki	Valdas Adamkus
Sonrakı	Qitanaus Nauseda
Litvanın maliyyə naziri
	12 iyul 2001 – 30 aprel 2004
Sonrakı	Algirdas Butkyaviçyus[d]
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	1 mart 1956[…] (69 yaş)
Doğum yeri	Vilnüs, SSRİ;
Partiya	Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası;
Təhsili	Corctaun Universiteti;
Fəaliyyəti	siyasətçi, diplomat, iqtisadçı, universitet müəllimi[d]
Dini	katolisizm
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi	siyasət, iqtisadiyyat
Elmi dərəcəsi	iqtisad elmləri namizədi[d];
Təltifləri	;
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Dalya Qribauskayte(Dalia Grybauskaitė) — Siyasətçi və iyul 2009-cu ildən 2019-cu ilədək Litva Respublikasının 9-cu Prezidenti olmuşdur. Litva Respublikasının ilk qadın prezidenti olan Qribauskayte, daha əvvəl xarici işlər nazirinin müavini, maliyyə nazirliyi və maliyyə proqramlaşdırma və Avropa Birliyi komissiyasının üzvü vəzifələrində çalışıb^[5].

Həyatı

Dalya Qribauskayte 1 mart, 1956-cı ildə Litva Respublikasının Vilnüs şəhərində anadan olmuşdur. Leninqrad Dövlət Universitetinin ekonomika fakültəsində oxuyub. Universiteti 1983-cü ildə bitirən Qribauskayte elə o il də Vilnüsə qayıdıb. Qayıtcağın da o, Litva Elmlər Akademiyasında çox ilginc bir işə düzəlib. Bununla yanaşı, o, 1983–1990-cı illərdə Vilnüs Ali Partiya Məktəbində müəllim işləyib. Qribauskayte 1988-ci ildə Moskvada Sov. Kommunist Partiyası MK yanındakı İctimai Elmlər Akademiyasında namizədlik dissertasiyasına yiyələnib. 1990–1091-ci illərdə Vilnüs Ekonomika İnstitutunda elmi katib işləyib. 1991–1993-cü illərdə Litva Respublikasının Beynəlxalq İqtisadi Əlaqələr Nazirliyi Avropa Departamentinin müdiri işləmişdir. Qribauskayte 1991–2009-cu illərdə Avropa Birliyi Azad Ticarət Müqaviləsi qüvvəyə minəndə Litva Respublikasını təmsil edib. Yardım Koordinasiya Komitəsinə sədrlik edib. Qısa bir müddət sonra, Aİ — Litva Missiya Fövqəladə və Səlahiyyətli Naziri seçilib. Orada, Aİ Avropa Sazişi üçün əvvəl müzakirəçisi müavini və Brüssel Milli Yardım Koordinasiya nümayəndəsi kimi çalışıb.

AB-də qazandığı uğurlarına görə, "The Wall Street Journal" 2004-cü ildə Qribauskayteni Marqaret Tetçerə bənzədərək "dəmir ledi" adlandırıb. "European Voice" həftəliyi 2005-ci ildə Qribauskayteni AB büdcəsi ilə bağlı reforma çalışmalarına görə "İlin komissarı" adlandırıb. 2008-ci ildə Qribauskayte Litvada "İlin qadını" adlandırılıb. Bu, Qribauskayte Litva hökumətininin iqtisadi siyasətini kəskin tənqid etdiyi vaxtlarda olub.

Prezidentliyi

Dalya Qribauskayte 26 fevral 2009-cu ildə rəsmən prezident seçkiləri üçün namizədliyini açıqlayıb. Seçki 17 may 2009-cu ildə həyata keçirilib. Qribauskayte 68,18% səs ilə seçkilərdə qələbə qazanaraq yalnız Litva Respublikasının ilk qadın prezidenti deyil, prezident seçkilərində ən böyük fərqlə səs qazanan insan olub. 2014-cü ildə o, ikinci dönəm prezident seçilib.

Şəxsi həyatı

Dalya Qribauskayte evli deyil. Övladı yoxdur. Əvvəllər Litvanın "sarı" mətbuatda şayiələr onun qeyri-ənənəvi seksual oriyentasiyası barədə yazırdı, o özü bu şayiələri təkzib etdi [1]. Karate üzrə qara kəmərə sahibdir^[6]. Litva dili ilə yanaşı, ingilis, polyak, rus dilini bilir, həm də fransızca anlayır.

İstinadlar

↑ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1543098/Dalia-Grybauskaite.
↑ Hollar S. Dalia Grybauskaite // Encyclopædia Britannica (ing.).
↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #173990282 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
↑ ¹ ² Grybauskaitė, Dalia // Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
↑ "Qadın prezidentlər - Qız qarıyan, parik taxan, əcnəbiyə ərə gedən xanım dövlət başçıları - SİYAHI". 2014-08-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-27.
↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-27.

[_32a11fa11f79a9a1-1] ttp://www.britannica.com/EBchecked/topic/1543098/Dalia-Grybauskaite.

[_039b8732e0470e6c-2] Hollar S. Dalia Grybauskaite // Encyclopædia Britannica (ing.).

[_134791e839a78169-3] Deutsche Nationalbibliothek Record #173990282 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.

[_63b87b8e3bed13c5-4] ¹ ² Grybauskaitė, Dalia // Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.

[5] "Qadın prezidentlər - Qız qarıyan, parik taxan, əcnəbiyə ərə gedən xanım dövlət başçıları - SİYAHI". 2014-08-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-27.

[6] "Arxivlənmiş surət". 2018-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-27.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Litva prezidentləri (1919-cu ildən)
Prezidentlər (1919–1940)	Antanas Smyatona (1919–1920) Aleksandras Stulqinskis (1922–1926) Kazis Qrinyus (1926) Yonas Stauqaytis (1926) Aleksandras Stulqinskis (1926) Antanas Smyatona (1926–1940) Antanas Merkis¹ (1940) Custas Paleskis¹ (1940) Yonas Jyamaytis-Vitautas⁴ (1949—1954)
LKP birinci katibləri²	Antanas Sniskus Petras Griškevičius Ringaudas Songaila Algirdas Brazauskas
Prezidentlər (1990-cı ildən)	Vytautas Landsberqis³ (1990—1992) Alqirdas Brazauskas (1992—1998) Valdas Adamkus (1998—2003) Rolandas Paksas (2003—2004) Arturas Paulauskas (2004) Valdas Adamkus (2004–2009) Dalya Qribauskayte (2009–2019) Qitanas Nauseda (2019–h.h.)
¹ Leqal prezident olaraq tanınmayıb. ² De-fakto dövlət başçısı; de-yure Litva Sovet Sosialist Respublikası Ali Sovetinin sədri ³ Dövlət başçısı idi, amma dövlət başçısı kimi tanınmayıb. ⁴ Ölümündən sonra 2009-cu ilin martında tanındı. Italics Kursivlə verilmiş adlar şəxslərin vəzifəni müvəqqəti olaraq icra etdiyini bildirir.