1919
| İllər: | 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 |
| Əsr: | XIX əsr — XX əsr — XXI əsr |
Mündəricat
Hadisələr[redaktə | əsas redaktə]
Dünyada[redaktə | əsas redaktə]
- Almaniyada Nasist (Almaniya nasional-sosialist fəhlə partiyası) partiyasının yaradılması
- 18 yanvar-28 iyun- Paris sülh konfransının keçirilməsi.
- mart - Milanda faşistlərin ilk toplantısının keçirilməsi.
- 29 aprel - Cenevrənin Millətlər Cəmiyyətinin daimi iqamətgahı elan edilməsi.
- 28 iyun - Almaniya ilə Versal sülh müqaviləsinin imzalanması
- 31 iyun Xalq Müvəkkillər Şurasının qərarı əsasında Veymar şəhərində Müəssislər Məclisi tərəfindən Almaniya Respublikasının Konstitusiyasının təsdiq edilməsi.
- 1 avqust - Macarıstan Sovet Respublikasının süqutu
- 9 avqust - Böyük Britaniya - İran sazişinin bağlanması
- 10 sentyabr - Antanta ölkələri ilə Avstriya arasında Sen-Jermen sülh müqaviləsinin imzalanması
- 27 noyabr - Antanta ölkələri ilə Bolqarıstan arasında Neyi sülh müqaviləsinin imzalanması
- noyabr - Fransada Milli blokun yaradılması.
- Millətlər Cəmiyyətinin yaradılması
Azərbaycanda[redaktə | əsas redaktə]
Yanvar[redaktə | əsas redaktə]
- 15 yanvar:
- Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması və Xosrovpaşa bəy Sultanovun Qarabağ general-qubernatoru təyin edilməsi
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının təşkil edilməsi.
- yanvar - Əmək Nazirliyinin fəaliyyətə başlaması.
Fevral[redaktə | əsas redaktə]
- fevral - Naxçıvan general - qubernatorluğunun yaradılması.
- 25 fevral - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin parlamentində yaranmış növbəti hökumət böhranı nəticəsində Fətəli xan Xoyskinin başçılıq etdiyi üçüncü kabinetin öz fəaliyyətini dayandırması.
Mart[redaktə | əsas redaktə]
- mart - Araz-Türk Respublikasının yaradılması.
- mart - N.Yusifbəylinin başçılığı ilə dördüncü hökumət kabinetinin təşkili.
- mart - Bakıda türk (Azərbaycan) dilində ilk böyük kitabxananın açılması.
- mart - ərəb əlifbasından latın əlifbasına keçmək üçün parlament komissiyasının yaradılması.
Aprel[redaktə | əsas redaktə]
- 14 aprel - Nəsib bəy Yusifbəylinin başçılığı ilə Xalq Cümhuriyyətinin 4-cü hökumətinin təşkil edilməsi.
- 25 aprel - Azərbaycanın cənub bölgəsində bolşeviklər tərəfindən qızışdırılan rus əhalisinin Xalq Cümhuriyyətinə qarşı qiyama başlaması.
May[redaktə | əsas redaktə]
- 2 may - Azərbaycan məsələsinin ilk dəfə Böyük Britaniya, ABŞ, Fransa və İtaliya dövlət başçılarının görüşündə müzakirə edilməsi.
- may - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən Arbitrajın yaradılması.
- may - Araz-Türk Respublikasının süqutu.
- 28 may - Azərbaycan Paris sülh konfransında iştirak edən nümayəndə heyətinin ABŞ prezidenti V.Vilson tərəfindən qəbul edilməsi.
İyun[redaktə | əsas redaktə]
- 11 iyun - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən xüsusi xidmət orqanının - "Əksinqilab ilə Mübarizə Təşkilatı"nın yaradılması.
- 16 iyun**
- Azərbaycan ilə Gürcüstan arasında Denikin təhlükəsinə qarşı hərbi- müdafiə müqaviləsinin bağlanması.
- Azərbaycan Respublikası ilə Rumıniya (ölkəmizin müstəqilliyini 1991-ci il dekabrın 11-də tanıyıb) arasında diplomatik münasibətlərin yaradılması
- Azərbaycan Xəzər Donanmasının yaradılması.
Avqust[redaktə | əsas redaktə]
- avqust - Muğan Sovet Respublikasının ləğv olunması.
Sentyabr[redaktə | əsas redaktə]
- 1 sentyabr - Azərbaycan parlamenti tərəfindən Bakı şəhərində Universitet açılması barədə qahuh qəbul edilməsi.
- 15 sentyabr - Bakı Universitetinin işə salınması
- sentyabr - Bakıda Dövlət Bankının açılması.
Noyabr[redaktə | əsas redaktə]
- 15 noyabr — Bakı Dövlət Universitetinin yaradılması.
- 23 noyabr - Tiflisdə Azərbaycan və Ermənistan tərəfdarları arasında baş verən bütün münaqişələrə son qoyulmasını və sərhəd məsələsinin sülh yolu ilə həll edilməsini nəzərdə tutan müqavilənin imzalanması.
Dekabr[redaktə | əsas redaktə]
- 7 dekabr - "İstiqlal" muzeyinin açılışı
- 24 dekabr - Nəsib bəy Yusifbəylinin hökümət kabinetinin yaratması
- dekabr - "Müsəlman Şərqini öyrənən Cəmiyyət"in yaradılması
Doğumlar[redaktə | əsas redaktə]
- 7 fevral — Tofiq Tağızadə, Azərbaycan kinorejissoru.
- 20 fevral — Zahid Vəlibəyov, SSRİ-nin Fəxri Energetiki, Azərbaycan SSR-in Əməkdar Mühəndisi.
- 3 mart — Hacıbaba Hüseynov, Azərbaycan xanəndəsi.
- 7 may — Soltan Hacıbəyov, Azərbaycan bəstəkarı.
- 20 iyul — Edmund Hillari, Everestin zirvəsini fəth etmiş ilk insan.
- 26 dekabr — Əminə Dilbazi, Azərbaycan rəqqasəsi
- 20 aprel — Əhməd Abasquliyev, psixiatriya sahəsində Azərbaycan alimi, tibb elmlər doktoru (1959), professor (1960), Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi (1990).
Vəfatlar[redaktə | əsas redaktə]
- 6 yanvar — Teodor Ruzvelt, Amerika Birləşmiş Ştatlarının 26-cı prezidenti
- 20 iyun — Tivadar Kostka Çontvari, Macar rəssamı
- 15 iyul — Emil Fişer, Alman fiziki
- Avaz Otar
- Adolf Qurviç
- 13 mart – İvan Bubnov
