Litva
Litva Respublikası Lietuvos Respublika Litva | |
---|---|
![]() | |
Paytaxtı və ən böyük şəhəri | Vilnüs-546min sakin ( 2009-cu il) |
Rəsmi dilləri | Litva dili |
Etnik qrupları | 86,4% litvalılar; 5,7% polyaklar; 4,5% ruslar; 1,5% belaruslar; 1,0% ukraynalılar; 0,9% digər millətlər. (2019[1]) |
İdarəetmə forması | Parlament respublikası |
Gitanas Nausėda[12.VII.2012 ~] | |
Ingrida Šimonytė [25.XI.2020 ~] | |
Rusiya imperiyasından müstəqillik | |
Tarixi | |
• Müstəqilliyin elanı | 16 fevral 1918 |
• 1-ci Sovet işğalı | 15 iyun 1940 |
• 2-ci Sovet işğalı | 1944 |
• Müstəqilliyin bərpası | 11 mart 1990 |
• Aİ-yə qəbul | 1 may 2004 |
• Yaranması | 11 mart 1990, 16 fevral 1918, 6 sentyabr 1991[2] |
Ərazisi | |
• Ümumi | 65300 (123-cü yer) |
• Su (%) | 1,35 |
Əhalisi | |
• 2015 təxmini | 2 980 min[3] (138-ci yer) |
• 2011 siyahıya alma | 3 053 804[4] |
• Sıxlıq | 53/km2 (137.3/kv. mil) (120-ci) |
ÜDM (AQP) | 2013 təxmini |
• Ümumi | 67,4 milliard (86-cı) |
• Adam başına | 22 600 (65-ci) |
ÜDM (nominal) | 2008 təxmini |
• Ümumi | 47 304 milyon |
• Adam başına | 14 086 |
İİİ (2008) | 0.869 çox yüksək · 43-cü |
Valyutası | Avro (€) (EUR) |
Saat qurşağı | UTC+3 (ŞAV) |
• Yay (DST) | ŞAYV |
Yolun hərəkət istiqaməti | sağ |
Telefon kodu | 370 |
ISO 3166 kodu | LT |
İnternet domeni | .lt |
Litva (lit. Lietuva) köhnə qaynaqlarda Litvaniya, rəsmi adı Litva Respublikası (lit. Lietuvos Respublika) — Avropada, Baltik dənizinin şərq sahilində dövlət. Şimalda Latviya, cənub-şərqdə Belarus, cənub-qərbdə Polşa və Rusiyanın Kalininqrad bölgəsiylə həmsərhəddir. 2004-cü ildən NATO-nun və Avropa İttifaqının üzvüdür.
Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]
![]() |
Tarixdə bir hadisə o birisinin ardınca gəlir, bir yerdə onlar bütöv bir zəncir təşkil edirlər. Keçmişin səhvləri gələcək nəsillərə təsir edir. Əgər dövlət müstəqilliyini itirirsə, sonralar o ya bərpa olunur, ya da birdəfəlik dünya xəritəsindən silinir, xalq isə məhv olur. | ![]() |
Bunu Litvanın İntibah dövrünün tətqiqatçılarından biri, fəlsəfə doktoru, professor Bronislav Qenzelis belə təsdiq edir.
Siyasət[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Litva Polyaklarının Seçimi, lider: V.Tomaşevski.
- Liberal və Mərkəzçilik İttifaqı, lider: A.Zuokas.
- Liberal - Demokrat Partiyası, lider: V.Mazuronis.
- Litva Sosial - Demokrat Koalisiyası,lider: A.M.Brazauskas.
Əhali[redaktə | mənbəni redaktə et]
1 yanvar 2012-ci il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən Litva əhalisi 3199,8 min nəfər idi.[5] Onlardan 2142,8 min nəfəri şəhərlərdə, 1057 min nəfəri isə kəndlərdə yaşayırdı.[5] 1 mart 2014-cü il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən isə ölkə əhalisi 2 milyon 939 min 431 nəfər təşkil edir.[3]
Din[redaktə | mənbəni redaktə et]
2011-ci ilin senzi göstərmiş ki, əhalinin 77,2%-i Roma katolikləridir.[6]
Ərazi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ümumi ərazisi 65,300 kv. km olan Litva inzibati cəhətdən 6 dairə, 44 rayona bölünür.
Şəhərlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Vilnüs – 560,2 min
- Kaunas – 373,7 min
- Klaypeda – 191,6 min
- Panevejis – 116,8 min
- Şyaulyay – 132,7 min
- Yonava – 34,4 min
- Kedaynyay –
- Majeykyay –
- Mariyampole -
- Utena – 33,9 min
Tanınmış idmançılar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Arvidas Sabonis, Basketbol, Jalgiris (Kaunas).
- Sarunas Jasikevicius, Nyu-Orlean, ABŞ.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Ethnicity, mother tongue and religion". Official Statistics Portal. Statistics Lithuania. 12 dekabr 2019. 15 dekabr 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 dekabr 2018.
- ↑ 1 2 3 4 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #4074266-0 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- ↑ 1 2 Lietuvos Statistikos Departamentas: Gyventojų skaičius . Požymiai: statistiniai rodikliai ir mėnuo Arxivləşdirilib 2012-09-08 at the Wayback Machine
- ↑ Lietuvos Statistikos Departamentas: İšankstiniai 2011 metų gyventojų surašymo rezultatai pagal apskritis ir savivaldybes Arxivləşdirilib 2011-12-15 at the Wayback Machine
- ↑ 1 2 Lietuvos Statistikos Departamentas: Lietuva skaičiais 2012[ölü keçid]
- ↑ Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania. "GYVENTOJAI PAGAL TAUTYBĘ, GIMTĄJĄ KALBĄ IR TIKYBĄ" (PDF). 2019-08-15 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-12-18.. 15 March 2013.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- http://www.lietuva.lt Arxivləşdirilib 2005-09-01 at the Wayback Machine
- Litvada milli və etnik azlıqlar (2001 – ci il s.a. əsasən)