Lixtenşteyn

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Lixtenşteyn Knyazlığı

alm. Fürstentum Liechtenstein
gerbi
Gerb
Şüarı: "Für Gott, Fürst und Vaterland"
"Tanrı, Şahzadə və Vətən üçün"
Himni: 
Oben am jungen Rhein
azərb. Gənc Reynə qədər
xəritədə yeri
PaytaxtıVadus
Ən böyük şəhəriŞan
Rəsmi dillərialman dili
Dini
Xristianlıq, Katolisizm
İdarəetmə formasıKonstitusiyalı Monarxiya
• Knyaz
II Hans Adam fon Lixtenşteyn(13.11.1989)
• Baş Nazir
Daniel Risch (25.03.2021)
Qurulması
Tarixi 
• Yaranması
23 yanvar 1719
• Müstəqillik
1866
• Yaranması
12 iyul 1806
Ərazisi
• Ümumi
160 (219-cu yer)
• Su (%)
2.7
Əhalisi
• Təxmini
37,340[1]
• 2014 siyahıya alma
193-cü yer
• Sıxlıq
227/km2 (587.9/kv. mil) (57)
Valyutasıİsveçrə frankı
Saat qurşağıUTC+1
Telefon kodu+423
İnternet domeni.li
Lixtenşteynin xəritəsi

Lixtenşteyn (alm. Liechtenstein) və ya rəsmi adı ilə Lixtenşteyn Knyazlığı (alm. Fürstentum Liechtenstein) — Mərkəzi Avropanın cənub-qərbində mikrodövlət. Lixtenşteyn Alp dağlarında, Reyn çayının sağ sahilində yerləşir. Şimal və şərqdə Avstriya, cənub və qərbdə İsveçrə ilə həmsərhəddir. Paytaxtı Vadus şəhəri, ümumi sahəsi 160 kvadrat kilometrdir. Lixtenşteyn knyaz tərəfindən idarə olunan konstitusiyalı monarxiya dövlətidir. Dövlət dili alman dili, danışıq dili isə alman dilinin dialektlərindən biri olan aleman ləhcəsidir. Lixtenşteynin dənizə birbaşa çıxışı yoxdur və Özbəkistanla birlikdə dənizə çıxışı olmayan ölkələrlə əhatə olunmuş nadir dövlətlərdəndir.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gnome-searchtool.svg Əsas məqalə: Lixtenşteyn tarixi

Lixtenşteynlilərin əcdadları qədim retlər və german tayfaları olan alemanlar olublar. Son illər isə əhali əsasən mühacirlər – avstriyalılar və alman əsilli isveçrəlilərin hesabına formalaşır.

Lixtenşteyn dövləti 23 yanvar 1719-cu ildə meydana gəlmişdir. 1918-ci ilə qədər Avstriya-Macarıstanla sıx əlaqədə olmuş və onun Forarlberq əyaləti ilə ümumi gömrük dairəsi təşkil etmişdir. 1921-ci ildə müstəqil dövlət elan olunaraq, İsveçrənin siyasi protektoratı altına keçmişdir.

Siyasət[redaktə | mənbəni redaktə et]

Lixtenşteyn xəritəsi
Ali qanunverici orqan — landtaq (parlament)
Ali icraçı orqan — hökumət
Partiyalar -
  1. Vətəndaş İttifaqı — vıı (1936), Liberal Burjua Partiyası. Sədr: X. Frommel.
  2. Proqqressiv Vətəndaş Partiyası- PVP, Sədr: Y. Matt.
  3. Azad Siyasi — Ekoloji Partiya, lider: P. Frik.
  4. Xristian — Sosial Partiyası, solburjuaziya, parlamentdə iştirak etmir.

Əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]

31 dekabr 2012-ci il tarixinə olan məlumatlara görə əhalisi 36 838 nəfərdir və il başlayandan 363 nəfər artmışdır.

2000-ci ilin siyahıyaalmasına əsasən əhalisinin 65,6% lixtenşteynlilərdir (almanlar). Yerdə qalan əhali əsasən italyanlar, isveçrəlilər və avstriyalılardan ibarətdir.

Dini etiqadlarına görə əhalinin 92%-i katolik, 8%-i isə protestantdır.

Ərazisi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Lixtenşteynin inzibati bölgüsü

Paytaxtı Vadus şəhəri. İki tarixi vilayəti var, Oberland və Unterland.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. [1] Arxivləşdirilib 2021-08-31 at the Wayback Machine, Amt für Statistik, Landesverwaltung Liechtenstein. Accessed on 26 May 2015.