Qaoçe Ulu Bəyliyi

候娄匐勒 Qaoçe Ulu Bəyliyi
487–541
Statusu	Bəylik
Rəsmi dilləri	Türk dili
Dini	Tenqriçilik
İdarəetmə forması	Bəylik
Bəy
• 487–503	Afuçjilo
Tarixi
• Yaranması	487
• Süqutu	541
Əhalisi
• Təxmini	3 milyon
Xələfi Jujan xaqanlığı Göytürk İmperiyası Seyanto xanlığı

Qaoçe Ulu Bəyliyi — 487-ci ildə Afuçjilo bəyin başçılığı altında Jujan xaqanlığından müstəqil olaraq yaradılmış dövlətdir.

Tərkibi və qurulması

Qaoçelər 6 qəbilə və 12 ailədən ibarət idi. Qaoçelər Şelun tərəfindən fəth olunmuşdular. Fufuluo ailəsinin başçısı Afuçjilo 487-ci ildə Yuyçzülyü Tuluna üsyan edərək şimala köçdü və 490-cı ildə Yueban xaqanlığını işğal edərək Qaoçe Ulu Bəyliyini qurdu.

Yüksəlişi

Afuçjilo ordusunu hələ 481-ci ildə Qaoçanq krallığına yürüş etdirərək Jujan xaqanlığının vassalı olan kral Kan Şoquini öldürərək yerinə öz adamlarından biri olan Çanq Menminqi yerləşdirdi. Qaoçanq krallığı artıq Qaoçe bəylinin vassalı halına gəldi. Göytürklər dövrünə qədər Şərqi Türkistan Jujanların əlindən çıxıb Qaoçelərin əlinə keçdi.

Ağ Hunlardan asılılıq

503-cü ildə Afuçjilodan sonra taxta keçən Biliyan bəy 505-ci ildə üsyan nəticəsində devrildi. Bu fürsətdən istifadə edən Ağ Hunların imperatoru Mihiraqula Afuçjilonun əmisi nəvəsi Mietunu bəy olaraq təyin etdi. Mietu dövründə bəylik gücləndi 508-ci ildə Jujan xaqanı Yuyçzülyü Futu onun tərəfindən öldürüldü. 516-cı ildə isə Mietu özü Yuyçzülyü Çunu tərəfindən öldürüldü.

Jujanlardan asılılıq və çöküş

Yuyçzülyü Çunu geriyə qayıdarkən bəyliyin başına Mietunun qardaşı Yifunu qoydu. Yifu 524-cü ildə öləndən sonra Qaoçelər gücdən düşməyə başladılar və sonunda 541-ci ildə Anaxuanın sərkərdəsi Bumın tərəfindən dövlətlərinə son qoyuldu.

Bəylər

Adı	Hakimiyyət dövrü
阿伏至羅 Afuçjilo	487–503
跋利延 Biliyan	503–505
彌俄突 Mietu	505–516
伊匐 Yifu	516–524
越居 Yueçu	524–536
比造 Biçao	536–540
去賓 Kubin	540–541

Tərkibi

Qaoçelər 541-ci ildən sonra Göytürk İmperiyasının tərkibində yaşamağa başladılar.

Qəbilələr

1. Di (狄)
2. Yuanxe (袁纥)
3. Hulü (斛律)
4. Ciepi (解批)
5. Huqü (护骨)
6. Yikiçin (异奇斤)

Ailələr

1. Kifuli (泣伏利)
2. Tulu (吐卢)
3. Yiçan (乙旃)
4. Dalyan (大连)
5. Kuhe (窟贺)
6. Daboqan (达薄干)
7. A-Lun (阿仑)
8. Moyun (莫允)
9. Kifen (俟分)
10. Fufuluo (副伏罗)
11. Kige (乞袁)
12. Yuşupey (右叔沛)