Dövlət dini

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Dövlətlərin rəsmi dinləri      Buddizm      İslam      Şiəlik      Sünnilik      Pravoslavlıq      Protestantlıq və Anqlikanlıq      Katoliklik

Dövlət dini (sinonim rəsmi din) — rəsmi statusu müvafiq dövlət tərəfindən təsdiq edilmiş din. Dövlət dini olmayan dövlətləri dünyəvi və ya sekulyar dövlətlər adlandırırlar.

Dövlət dininin atributları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Müasir dövrdə vəziyyət[redaktə | mənbəni redaktə et]

Harvard Universitetinin 2000-ci ilə olan məlumatlarına görə 188 dövlətdən 75-i bu və ya digər dini özlərinin rəsmi dini elan etmiş, 113 ölkənin isə rəsmi dini olmamışdır [1][2].

Rəsmi dini olan dövlətlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xristianlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]

Katoliklik[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Argentina
  2. Vatikan (teokratiya)
  3. Dominikan Respublikası
  4. Kosta-Rika
  5. Lixtenşteyn
  6. Malta
  7. Monako
  8. Salvador
  9. San-Marino
  10. İsveçrə (bəzi kantonları)

Protestantlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kalvinizm[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Şotlandiya. İngilis monarxı bu kilsənin başçısı yox, yalnız üzvüdür.
  2. İsveçrə (bəzi kantonları)
Lüteranlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Danimarka
  2. İslandiya
  3. Norveç
  • Finlandiyada kilsə və dövlət arasında münasibətlər xüsusi razılaşmalar ilə tənzimlənir. Kilsənin fəaliyyətinə dair xüsusi qanunvericilik mövcuddur. Kilsə xüsusi kilsə vergisi yığmaq hüququna malikdir (dövlət strukturlarının köməkliyi ilə könüllülük prinsipi əsasında toplanır). Amma hüquqi baxımdan Finlandiya Kilsəsi dövlət kilsəsi deyil.
  • İsveçdə İsveç Kilsəsinin rəhbərinin kral olmasına baxmayaraq 2000-ci ildən kilsə dövlətdən ayrı fəaliyyət göstərir.

Anqlikanlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. İngiltərə. Uelsin və Şimali İrlandiyanın dövlət kilsələri yoxdur.

Pravoslavlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Yunanıstan
  2. Finlandiya. Finlandiyada pravoslav kilsəsinin statusu lüteran kilsəsinin statusu ilə analojidir.

Şərqi Avropanın bir çox ölkəsində pravoslav kilsəsinin xüsusi statusu qanunverici sənədlərlə təsbit edilmişdir, bununla belə bu dövlətlərdə "dövlət dini" söz birləşməsi işlənmir. Harvard Universitetinin tədqiqatlarında belə dövlətlər dövlət dini olan dövlətlər siyahısına aid edilir:

  • Gürcüstan. Gürcüstan konstitusiyasının 9-cu maddəsində yazılıb: "dövlət Gürcü pravoslav kilsəsinin Gürcüstanın tarixində oynadığı müstəsna rolu qəbul edir, bununla belə dini inancların tam azadlığını, kilsənin dövlətdən ayrı olduğunu elan edir. ".[3]

İslam[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Banqladeş
  2. İraq
  3. Pakistan
  4. Yəmən

Sünnilik[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Əlcəzair
  2. Əfqanıstan
  3. Bəhreyn
  4. Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri
  5. Bruney
  6. Fələstin
  7. İndoneziya
  8. İordaniya
  9. Komor adaları
  10. Liviya
  11. Maldiv adaları
  12. Mavritaniya
  13. Mərakeş
  14. Misir
  15. Qətər
  16. Səudiyyə Ərəbistanı
  17. Somali
  18. Sudan
  19. Tunis
  20. Türkiyə

Şiəlik[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. İran (teokratiya)
  2. Azərbaycan

İbadilik[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Oman

Buddizm[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Butan
  2. Laos
  3. Kamboca
  4. Tayland
  • Şri-Lankada ölkə konstitusiyası buddizmə "aparıcı yer" versə də, buddizm dövlət dini kimi tanınmayıb.[4]

Xüsusi variantlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Albaniya dünyada 1967-ci ildən ateizmin qanunvericiliklə təsbit edildiyi yeganə ölkə idi. 1991-ci ildə konstitusiyadakı bu müddəa çıxarılmışdır.[5]
  • XX əsrdə dövlət dini induizm olan yeganə ölkə Nepal idi. Amma bu ölkə parlamentinin qərarı ilə 2006-cı ildə ləğv edilmişdir.[6]

Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qədim Dünyanın dövlət dinləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Orta Əsrlər dövrünün dövlət dinləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yeni Dövrün dövlət dinləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "(ing.) Robert J. Barro and Rachel M. McCleary, Which Countries Have State Religions? Harvard, 2005" (PDF). 2010-07-09 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-13.
  2. ↑ "Изложение результатов Барро/МакКлири по-русски (с ошибками)". 2008-02-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-13.
  3. ↑ Главной целью Христиан-демократическое движение Гиоргия Таргамадзе ставит придание православию статуса официально религии Грузии
  4. ↑ "The Constitution of Sri Lanka: Chapter II — Buddhism". 2016-03-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-13.
  5. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2011-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-13.
  6. ↑ "Nepal ends official rule of Hinduism. — Free Online Library". 2016-03-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-13.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Din  Din ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Dövlət_dini&oldid=6618177"