Dövlət dini
Jump to navigation
Jump to search
Dövlətlərin rəsmi dinləri Buddizm İslam Şiəlik Sünnilik Pravoslavlıq Protestantlıq və Anqlikanlıq Katoliklik
Dövlət dini (sinonim rəsmi din) — rəsmi statusu müvafiq dövlət tərəfindən təsdiq edilmiş din. Dövlət dini olmayan dövlətləri dünyəvi və ya sekulyar dövlətlər adlandırırlar.
Dövlət dininin atributları[redaktə | əsas redaktə]
Müasir dövrdə vəziyyət[redaktə | əsas redaktə]
Harvard Universitetinin 2000-ci ilə olan məlumatlarına görə 188 dövlətdən 75-i bu və ya digər dini özlərinin rəsmi dini elan etmiş, 113 ölkənin isə rəsmi dini olmamışdır [1][2].
Rəsmi dini olan dövlətlər[redaktə | əsas redaktə]
Xristianlıq[redaktə | əsas redaktə]
Katoliklik[redaktə | əsas redaktə]
- Argentina
- Vatikan (teokratiya)
- Dominikan Respublikası
- Kosta-Rika
- Lixtenşteyn
- Malta
- Monako
- Salvador
- San-Marino
- İsveçrə (bəzi kantonları)
Protestantlıq[redaktə | əsas redaktə]
Kalvinizm[redaktə | əsas redaktə]
- Şotlandiya. İngilis monarxı bu kilsənin başçısı yox, yalnız üzvüdür.
- İsveçrə (bəzi kantonları)
Lüteranlıq[redaktə | əsas redaktə]
- Finlandiyada kilsə və dövlət arasında münasibətlər xüsusi razılaşmalar ilə tənzimlənir. Kilsənin fəaliyyətinə dair xüsusi qanunvericilik mövcuddur. Kilsə xüsusi kilsə vergisi yığmaq hüququna malikdir (dövlət strukturlarının köməkliyi ilə könüllülük prinsipi əsasında toplanır). Amma hüquqi baxımdan Finlandiya Kilsəsi dövlət kilsəsi deyil.
- İsveçdə İsveç Kilsəsinin rəhbərinin kral olmasına baxmayaraq 2000-ci ildən kilsə dövlətdən ayrı fəaliyyət göstərir.
Anqlikanlıq[redaktə | əsas redaktə]
- İngiltərə. Uelsin və Şimali İrlandiyanın dövlət kilsələri yoxdur.
Pravoslavlıq[redaktə | əsas redaktə]
- Yunanıstan
- Finlandiya. Finlandiyada pravoslav kilsəsinin statusu lüteran kilsəsinin statusu ilə analojidir.
Şərqi Avropanın bir çox ölkəsində pravoslav kilsəsinin xüsusi statusu qanunverici sənədlərlə təsbit edilmişdir, bununla belə bu dövlətlərdə "dövlət dini" söz birləşməsi işlənmir. Harvard Universitetinin tədqiqatlarında belə dövlətlər dövlət dini olan dövlətlər siyahısına aid edilir:
İslam[redaktə | əsas redaktə]
Sünnilik[redaktə | əsas redaktə]
- Əlcəzair
- Əfqanıstan
- Bəhreyn
- Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri
- Bruney
- Fələstin
- İndoneziya
- İordaniya
- Komor adaları
- Liviya
- Maldiv adaları
- Mavritaniya
- Mərakeş
- Misir
- Qətər
- Səudiyyə Ərəbistanı
- Somali
- Sudan
- Tunis
Şiəlik[redaktə | əsas redaktə]
İbadilik[redaktə | əsas redaktə]
Buddizm[redaktə | əsas redaktə]
- Şri-Lankada ölkə konstitusiyası buddizmə "aparıcı yer" versə də, buddizm dövlət dini kimi tanınmayıb.[4]
Xüsusi variantlar[redaktə | əsas redaktə]
- Albaniya dünyada 1967-ci ildən ateizmin qanunvericiliklə təsbit edildiyi yeganə ölkə idi. 1991-ci ildə konstitusiyadakı bu müddəa çıxarılmışdır.[5]
- XX əsrdə dövlət dini induizm olan yeganə ölkə Nepal idi. Amma bu ölkə parlamentinin qərarı ilə 2006-cı ildə ləğv edilmişdir.[6]
Tarix[redaktə | əsas redaktə]
Qədim Dünyanın dövlət dinləri[redaktə | əsas redaktə]
Orta Əsrlər dövrünün dövlət dinləri[redaktə | əsas redaktə]
Yeni Dövrün dövlət dinləri[redaktə | əsas redaktə]
Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ (ing.) Robert J. Barro and Rachel M. McCleary, Which Countries Have State Religions? Harvard, 2005.
- ↑ Изложение результатов Барро/МакКлири по-русски (с ошибками)
- ↑ Главной целью Христиан-демократическое движение Гиоргия Таргамадзе ставит придание православию статуса официально религии Грузии
- ↑ "The Constitution of Sri Lanka: Chapter II — Buddhism". 2016-03-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-13.
- ↑ http://countrystudies.us/albania/56.htm
- ↑ Nepal ends official rule of Hinduism. — Free Online Library
