Dodekanes türkləri
| Ümumi sayı | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 5 000 | ||||||
| Yaşadığı ərazilər | ||||||
| ||||||
| Dili | ||||||
| Dini | ||||||
| Qohum xalqlar | ||||||
Dodekanes türkləri — 1911-1912-ci illər İtaliya-Türkiyə müharibəsi nəticəsində italyan işğalına məruz qalan Dodekanes adaları 1947-ci ildə Yunanıstana verildi. Yerli türklər Yunanıstan vətəndaşı halına gəlmiş və hazırda bu adalarda təxminən 5 000[1] türk əsilli şəxs yaşayır. Haqqında danışılan türk icması xüsusilə Rodos və Kos adalarında sıx məskunlaşdıqları üçün Rodos türkləri (3000 nəfər) və ya Kos türkləri (2000 nəfər) də adlandırılırlar. Bundan başqa, adalılar ifadəsi də istifadə edilir, yaxud bəziləri bura Krit adasından köçdükləri üçün mədəniyyət bənzərlikləri səbəbi ilə kritlilər adlandırılır.
Tarix
[redaktə | mənbəni redaktə et]İtaliyanın əlinə keçdikdən sonra adalardakı yunanlar Yunanıstan ilə birləşməyi tələb etsələr də, türklər Osmanlıya qatılmağı, bu da olmasa, İtaliyanın suverenliyində qalmaq istəyirlər. Bu istiqamətdə 1919-ci ildə "Rodos və İstanköy Müdafa-i Hüquq-i İslamiyyə" Cəmiyyətini qururlar.[2]
Rodos türkləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]1923-cü ildə Dodekanes adaları İtaliyanın nəzarətində olduğu üçün adalardakı türklər və yunanlar Türkiyə ilə Yunanıstanla arasındakı əhali mübadiləsinə məruz qalmamışdılar. Amma yenə də Türkiyəyə köçmək istəyənlər Atatürkün əmri ilə əvvəl Fəthiyəyə, sonra isə Marmarisin Turqutköy, Dəlikliyol bölgəsinə yerləşdirilmişlər.[3]
İstanköy türkləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]1522-ci ildə, Osmanlı fəthi sonrası saymaya görə Narince (Narence) 'də 17 məhəllə-505 xana, Pili'de 8 məhəllə-404 xana və Kefaroz'da 4 məhəllə-216 xana Rum vardır. Adanın Türkleştirilmesi üçün 79 könüllü Türk xanası, Narinceye yerləşdirilir. Zaman içində məskən siyasəti çərçivəsində müxtəlif başqa qruplarda namizədə yerləşdirilir. Məsələn, 1892-ci ildə şərqdən Hemond Aşireti bir qismi İstanköye olmaq üzrə Ege adalarına yerləşdirilir. Bir başqa əhəmiyyətli məskən hadisəsi isə Giritli muhacirlerdir. İstanköy və Rodosa cəmi 1.430 Girit mühacir iskân etdirilmişdir. Eyni zaman ada kimi Osmanlı səlahiyyətlilər və ailələri üçün sürgün yeri idi.[2]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Clogg, Richard (2002), Minorities in Greece, Hurst & Co. Publishers, ISBN 1850657068, sayfa 84.
- ↑ 1 2 "Ahbab Y. 2009, Yakın dönem tarihimizde İstanköy Adası". 2016-06-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-07-05.
- ↑ "Milliyet Gazetesi, 17 Mart 2011, "Atatürk'ün emaneti Rodoslu Türkler 86 yıldır elektriksiz"". 2023-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-07-05.