Edvard Hopper

Edvard Hopper — Amerikanın məşhur rəssamı

Həyatı

Edvard Hopper 1882-ci ildə Nyu-Yorkda anadan olmuş, rəsm müəlliminin "Şəhər həyatını təsvir et" deməsi ilə rəssamlığa addım atmışdır. Edvard Hopper əsərlərində insanların həyat tərzini, iri şəhərlərdəki gündəlik həyatını, amerikan həyatını təsvir edən, realistik üslubun nümayəndəsi kimi məşhurlaşmışdır.

Açığı, sərgiyə atdığım ilk addımlardan ağlımdan ilk keçən "amerikan filmlərindən səhnələri izləyirəm" oldu. Sən demə, Hopper böyük film pərəstişkarıymış. Hətta tənqidçilərin onun yaradıcılığı ilə bağlı bu məqamı tez-tez vurğuladıqlarını sonradan öyrəndim. Onun məşhur "Nighthawk" (azərbaycancaya "Yuxusuzlar" kimi tərcümə edəcəm) əsəri xüsusən çox məşhurdur. Nədənsə mənim də ilk görəndə diqqətimi çox cəlb etmişdi. Bəlkə də, parlaq rənglərdən istifadə və işıqlandırılması ilə məşhur olan bu rəsmdə məhz o gözlərdəki solğunluq, boşluq məni cəlb etdi. Rəssam rəsmi 1942-ci ilin yanvarında tamamlayıb.

Rəsmə baxdıqda çəkilmə rakursu, işıqlanma, tavanın parlaqlığı, qadının dodaq boyası və köynəyinin al rəngi xüsusi olaraq diqqəti cəlb edir. Rəsmlə bağlı müxtəlif fikir ayrılıqları var. Belə bir ehtimal var ki, rəssam Yaponiyanın ABŞ-a, Pirl-Harbora hücumundan sonra ölkədə olan kədər və hüzn ab-havası ilə rəsmə başlayıb.

Haradasa, obrazların simalarındakı ifadədən də bu fərziyyəyə haqq qazandırmaq olar. Digər tərəfdən, Hopperin Van Qoqun "Night cafe" (Bir axşam kafedə) əsərindən ilhamlandığı da deyilir. 1942-ci ildə Van Qoqun həmin əsəri Hopperin də rəsmlərini sərgiləyən kampaniya tərəfindən 2 dəfə Nyu-Yorkda göstərilib. Lakin yenə də bunu təsdiqləyən heç bir sübut yoxdur.

E.Hopperin öz dediyinə görə isə həmin restoranın sahibi ondan məkanın rəsmini çəkməsini istəyibmiş. Nyu-York Times-ın təsvirlərinə görə, həmin məkan hal-hazırda yoxdur. Yerində yanacaqdoldurma məntəqəsi tikilib. Hoppersevərlərin araşdırmalarına əsasən isə haqqında danışılan kafe əslində mövcud olsa da, rəsmdə reallıqda olduğundan olduqca böyük təsvir edilmişdir.

"Yuxusuzlar" musiqiçilər, xüsusilə Hollivudun bir çox rejissorları üçün ilham mənbəyi olmuş, onlar filmlərində bu səhnəni canlandırmışlar. Ən maraqlı parodiya isə hamımızın yaxşı tanıdığı "Simpsonlar" ailəsində edilib.

Son olaraq deyim ki, Edvard Hopper qadın obrazına da əsərlərində xüsusi yer ayırıb. Əsərlərdə özünə inamlı, özünə güvənən qadın obrazlarına diqqətlə baxdıqda onların fikirli, daxilən tənha olduqlarını hiss etmək mümkündür. Diqqətimi cəlb edən məqam isə demək olar, bütün Hopperin rəsmlərində qadınların çox gözəl fiziki (xüsusən sinələrinin) görünüşlərinin olmasıdır. Qeyd etməliyəm ki, bu incəlik sərgiyə gedən bir çox ziyarətçilərin də diqqətindən yayınmayıb.

Xarici keçidlər

• Amerikan reallığı