Esperanto dilli Vikipediya
 Esperanto dilli Vikipediya | |
|---|---|
 | |
 | |
| URL | eo.wikipedia.org |
| Kommersiya | Yox |
| Tipi | Onlayn ensiklopediya |
| Qeydiyyat | Könüllü |
| Dilləri | Esperanto |
| Sahibi | Vikimedia Fondu |
| Açılma tarixi | 11 may 2001, 6 noyabr 2001 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Esperanto dilli Vikipediya (esp. Vikipedio en Esperanto və ya Esperanta Vikipedio) — Baskca Vikipediya ilə birlikdə 11 May 2001-ci ildə[1][2][3] başlanan, Vikipediyanın Esperanto dilində bölməsidir. 2016-cı ilin iyun ayına olan 280.000-dən çox məqalə sayı ilə məqalələrin sayına görə 32-ci ən böyük Vikipediya olmaqla[4] yanaşı süni dildə qurulmuş ən böyük Vikipediya bölməsidir.[5]
Mənşəyi və təsiri[redaktə | əsas redaktə]
Amerikan Esperantisti Chuck Smith Esperantoca Vikipediyanın qurucusu sayılır. O 15 noyabr 2001-ci ildən başlayaraq üç həftə ərazində Ensiklopediya Kalblanda'nın Stefano Kalb tərfindən yaradılmış 139 məqaləsini daxil edərək yeni ensiklopediyanın başlanğıcını qoydu.[6] Daha sonra, Avropa ölkələrində esperanto dilində danışanlar arasında Vikipediyanı populyarlaşdırmaq məqsədi ilə Avropaya səyahət etdi.[7] Noyabr 2002-ci ildə Dobrjixobitse (Çexiya) da keçirilən Esperantonun Elm və Texnologiyada Tətbiqi üzrə 10-cu Konfransda Vikipediya haqqında bir danışma etdi.
Esperanto dilində danışanlar Vikipediyanın bir neçə başqa dil versiyasının ( Çex, Slovakiya, Osetiya, Suahili ) qurulmasında da iştirak etmişlər. Esperanto spikeri və sonradan Vikimedia Vəqfinin ilk işçisi olan Brion Vibber tərəfindən Esperanto əlifbasına dəstəyin tətbiqi, 2002-ci ilin yanvar ayında İngilis dilindən başqa dillərin əlifbalarına yol açdı və bütün Vikipediyanın Unicoda-a keçidinə başlandı.[8][9]
Esperanto dilli Vikipediyanın keyfiyyəti[redaktə | əsas redaktə]
2018-ci ilin iyul ayına olan məlumata görə, Esperanto Vikipediyasında 287 seçilmiş məqalə (elstaraj artikoloj)[10] və 206 yaxşı məqalə (legindaj artikoloj)[11] var. Həftəlik icma işlərinə baxımsız məqalələri və ön səhifədəki keyfiyyətli məqalələri inkişaf etdirmək məqsədli keçirilən "Həftənin əməkdaşlığı" (kunlaboraĵo de la semajno)[12] daxildir. Esperanto cəmiyyəti MetaVikinin təşkil edtidyi "Həftənin Tərcüməsi" layihəsinin tez-tez iştirakçısıdır.
2012-ci ilin fevral ayına olan məlumata əsasən Esperanto Vikipediyası 100.000-dən çox məqaləsi ilə Vikipedialar arasında bu dili danışanların sayına nisbətən 5-ci, ümumi olaraq isə 11-ci yeri tutdu.[13] Bu rəqəmlər Ethnologue-nin 2.000.000 Esperanto spikerinin qiymətləndirməsinə əsaslandı.
Redaktorlarının coğrafi yayılması səbəbindən (sağdakı qutuya baxın), Esperantoca Vikipediyada redaktorlarının mənşəyi müxtəlifdir.
13 Avqust 2014-cü ildə Esperanto dilli Vikipediyadakı çəqalələrin sayı 200.000-ə çatdı.
2019-cu ilə olan məlumata əsasən Esperanto dilli Vikipediyanın 83 min unikal kateqoriyası var və onlardan 18,87% -i kateqoriya ad fazasındakı müvafiq səhifəyə sahib deyil. Bu dildə olan hər məqalənin prta hesapla 4 kateqoriyası var və hər məqaləyə nisbətdə unikal kateqoriyaların sayı isə 0.325-dir. Ən çox məqalə İnsanlar (20%) və Coğrafiya (20%) kateqoriyasına aiddir. Esperanto dilli Vikipediyada Həyat və Dinlə əlaqəli məqalələr ən yüksək orta keyfiyyətə malikdir. Tədbirlər haqqında məzmun daha çox oxunur və Fəlsəfə kateqoriyasındakı məqalələr orta hesabla ən yüksək müəllif marağına malikdir.[14]
Esperanto cəmiyyəti daxilindəki qeyri-müəyyənlik[redaktə | əsas redaktə]
Layihəyə öyrənənlər və bütün səviyyədəki digər esperantistlər ilə birlikdə çox təcrübəli esperantistlər və yerli esperantistlər qoşulmuşlar. Bunlar arasında Esperanto Akademiyasının üzvləri Qerrit Barvelinq, Con Vells və görkəmli bir esperanto qramatisti[15] və esperanto lüğəti haqqında Akademiyanın bölmə müdiri Bertilo Vennerqren də var.
Esperanto dilli Vikipediya bir çox Esperanto xəbər mediasında, o cümlədən Radio Polonia-da radio reportajı[16] və Esperanto, Kontakto, Libera Folio[17] və Raporto.info[18] saytlarındakı məqalələrdə yer almışdır. 2011-ci ildə ensiklopediyanın 10-cu ildönümünü qeyd etmək üçün təşkil olunan Esperanto Vikimaniya, ev sahibi Çexiya və Pardubitse regionu tərəfindən subsidiya aldı və Çex Televiziyası tərəfindən qeydə alındı.[19][20]
Universal Esperanto Dərnəyi kimi Esperanto təşkilatları Vikipedio'ya töhfə vermirlər, ancaq Vikipedio təqdimatları və təlimləri üçün Esperanto konqreslərində otaq təmin etməklə bunu dəstəkləyirlər. 2008-ci ilin yayında Rotterdamda keçirilən Dünya Esperanto Konqresində iki Vikipediya görüşü və Esperantoloji Konfransı keçirildi. 2013-cü ilin aprel ayında ELiSo (Esperanto və Azad Bilik) ilk Vikimedia istifadəçi qruplarından biri kimi quruldu.[21]
Esperanto dilli Vikipediya cəmiyyəti 40 səhifəlik "Vikipediya: Praktik Əl kitabı" (Vikipedio: Praktika Manlibro) hazırladı və onlayn və konvensiyalarda satıldı.[22] Təlimat yeni Vikipediyaçılara Esperanto Vikipediyasında necə redaktə etmək barədə məsləhət və məlumat vermək məqsədi daşıyır. Hal hazırda ikinci çapındadır.
Qalereya[redaktə | əsas redaktə]
Antverpendəki Esperanto konqresində Vikipediya təlimi, May 2007
Esperantoca Vikipediyanın 100 min məqalə üçün xatirə loqosu. (İyun 2008)
Esperantoca Vikipediyanın 150 min məqalə üçün xatirə loqosu (Avqust 2011)
Esperantoca Vikipediyanın 200 min məqalə üçün xatirə loqosu. (Avqust 2014)
Esperantoca Vikipediyanın 200 min məqalə üçün xatirə loqosu.(Sentyabr 2018)
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikipedia-l/2001-May/000116.html
- ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Multilingual_monthly_statistics_(2001) Multilingual Monthly Statistics (2001) in the English Wikipedia
- ↑ "[Wikipedia-l] new language wikis". İstifadə tarixi: 29 August 2015.
- ↑ "List of Wikipedias". İstifadə tarixi: 29 August 2015.
- ↑ "List of Wikipedias by language group". İstifadə tarixi: 29 August 2015.
- ↑ http://blogs.transparent.com/esperanto/founding-the-esperanto-wikipedia/ Founding the Esperanto Wikipedia (Part 2 of 4)
- ↑ "Promoting the Esperanto Wikipedia (Part 4 of 4) - Esperanto Language Blog". İstifadə tarixi: 29 August 2015.
- ↑ "Unicoding the Esperanto Wikipedia (Part 3 of 4) - Esperanto Language Blog". İstifadə tarixi: 29 August 2015.
- ↑ The Signpost: Interview with Brion Vibber, the WMF's first employee
- ↑ "Vikipedio:Elstaraj artikoloj". İstifadə tarixi: 29 August 2015.
- ↑ "Vikipedio:Legindaj artikoloj". İstifadə tarixi: 29 August 2015.
- ↑ http://eo.wikipedia.org/wiki/Vikipedio:Kunlaboraĵo_de_la_semajno
- ↑ http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias_by_speakers_per_article List of Wikipedias by speakers per article
- ↑ Lewoniewski, Włodzimierz; Węcel, Krzysztof; Abramowicz, Witold (2019). "Multilingual Ranking of Wikipedia Articles with Quality and Popularity Assessment in Different Topics". Computers. 8 (3): 60. doi:10.3390/computers8030060.
- ↑ Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko by Bertilo Wennergren.
- ↑ https://archive.org/details/UnuaIntervjuoKunChuckSmithPriVikipedio Interview with Chuck Smith in Esperanto about the Esperanto Wikipedia
- ↑ Vikipedio kreskas kiam Antverpeno festas — Libera Folio, 2007
- ↑ Raporto.info » Vikipedio, la reta esperanta enciklopedio progresas, 2007
- ↑ Smith, Chuck: Esperanto Wikimania in Svitavy In Esperanto Language Blog
- ↑ Ve Svitavách se sešli tvůrci Wikipedie v esperantu In Události v regionech (Brno). Česká televize. 2011-10-27, 18:00.
- ↑ "Affiliations Committee/Resolutions/Esperanto kaj Libera Scio – March 2013". İstifadə tarixi: 29 August 2015.
- ↑ Vikipedio: praktika manlibro