Evklid Məsafəsi
Evklid məsafəsi Evklid fəzasında iki nöqtə arasındaki parçanın uzunluğudur. Evklid məsafəsi Pifaqor teoremindən istifadə edərək nöqtələrin Karteziyan koordinatları vasitəsilə hesablana bilər, buna görə bəzən bu məsafə həm də Pifaqor məsafəsi adlandırırlar. Bu adlar qədim yunan riyaziyyatçıları Evklid və Pifaqorla əlaqəlidir, baxmayaraq ki, Evklid məsafələri ədədlər olaraq təmsil etmirdi və Pifaqor teoremindən istifadə edilərək məsafənin hesablanmasına bağlantı 18-ci əsrə qədər qurulmamışdı.
Nöqtə olmayan iki obyekt arasındakı məsafə, adətən iki obyekt arasındakı nöqtə cütləri arasındakı ən kiçik məsafə olaraq təyin olunur. Bir nöqtədən bir xəttə olan məsafə kimi, müxtəlif növ obyektlər arasındakı məsafələrin hesablanması üçün düsturlar mövcuddur. Müasir riyaziyyatda məsafə anlayışı mücərrəd metrik fəzalara qədər ümumiləşdirilmiş və Evklid məsafəsindən başqa digər məsafələr tədqiq edilmişdir. Statistikada və optimallaşdırmadaki bəzi tətbiqlərdə məsafənin özü yerinə Evklid məsafəsinin kvadratı istifadə olunur.
Məsafə formulları[redaktə | mənbəni redaktə et]
Birölçülü[redaktə | mənbəni redaktə et]
Həqiqi ədəd oxu üzərindəki istənilən iki nöqtə arasındaki məsafə həmin nöqtələrin koordinatlarının ədədi fərqinin mütləq qiymətinə bərabərdir. Belə ki, əgər və həqiqi ədəd oxu üzərindəki iki nöqtədirsə, onda bu nöqtələr arasındaki məsafə bu şəkildə verilir:[1]
İkiölçülü[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əgər Evklid müstəvisindəki və nöqtələrinin uyğun olaraq və karteziyan koordinatlarıdırsa, onda və nöqtələri arasındaki Evklid məsafəsi aşağıdaki kimi ifadə edilir:[2]
Qütb koordinatları ilə verilən nöqtələr üçün məsafəni hesablamaq da mümkündür. və nöqtəsinin qütb koordinat sistemində uyğun olaraq kordinatları və -dırsa, onda həmin nöqtələr arasındaki məsafə[2] kosinuslar teoremi ilə aşağıdaki kimi tapılır:
Yüksəkölçülü[redaktə | mənbəni redaktə et]
Karteziyan koordinatlarla verilmiş üçölçülü fəzadaə iki nöqtə arasındaki Evklid məsafəsi aşağıdaki formul vasitəsi ilə tapılır:
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 Smith, Karl, Precalculus: A Functional Approach to Graphing and Problem Solving, Jones & Bartlett Publishers, 2013, səh. 8, ISBN 978-0-7637-5177-7, 2022-07-11 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2021-07-18
- ↑ 1 2 Cohen, David, Precalculus: A Problems-Oriented Approach (6th), Cengage Learning, 2004, səh. 698, ISBN 978-0-534-40212-9, 2022-07-10 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2021-07-18
- ↑ Aufmann, Richard N.; Barker, Vernon C.; Nation, Richard D., College Trigonometry (6th), Cengage Learning, 2007, səh. 17, ISBN 978-1-111-80864-8, 2022-07-11 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2021-07-18
- ↑ Andreescu, Titu; Andrica, Dorin, 3.1.1 The Distance Between Two Points // Complex Numbers from A to ... Z (2nd), Birkhäuser, 2014, 57–58, ISBN 978-0-8176-8415-0
- ↑ Tabak, John, Geometry: The Language of Space and Form, Facts on File math library, Infobase Publishing, 2014, səh. 150, ISBN 978-0-8160-6876-0, 2022-07-11 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2021-07-18