Həsənəveyhid

Həsənveyhidlər və ya Həsənuyidlər 959-cu ildən 1015-ci ilə qədər İran Azərbaycanı və Şəhrizor və Xuzistan arasındakı Zaqros dağları kimi İranın qərb hissələrinə hökmranlıq edən güclü şiə kürd sülaləsi idi. Sonuncu Həsənveyhid hökmdarı 1015-ci ildə vəfat etdi.

Tarixi

Bu sülalənin adı Bərzikani qəbiləsindən olan ilk hökmdarı Həsənveyh ibn Hüseynin adı ilə bağlı idi. Buyidlər sülaləsinin vassalı olan Həsənveyh onları Samanilərə qarşı dəstəklədi ki, bu da ona bir qədər güc qazandırdı. Luristanın, Dinavar, Nəhavənd və Həmədanın böyük hissəsini nəzarətdə saxlayırdı və o dərəcədə güclü idi ki, Buyidlər onu narahat etməkdən çəkinirdilər. Həsənveyhin təsiri bir müddət sonra Azərbaycana da çatdı.

979-cu ildə ölümündən sonra oğlu Bədr ibn Həsənveyh hökmdar oldu və nizam-intizam yaratmaq, güclü maliyyə idarəsini inkişaf etdirmək, dağlarda yollar və bazarlar tikmək, onun ərazisindən keçən zəvvarların təhlükəsizliyini təmin etmək və sikkə vurmaq kimi mühüm işlər gördü. O da atası kimi Buyidlərə beyət etməyə davam etdi.

Bədr ibn Həsənveyhi 1014-cü ildən etibarən nəvəsi Zahir əvəz etdi, lakin Buyid Şəms əd-Dövlə tərəfindən qovulduğu və öldürüldükdən qısa müddət sonra hakimiyyəti yalnız bir il saxladı. Ənnazilər onun qərb ərazisinin böyük hissəsini ələ keçirdilər və onların bilavasitə varisləri oldular. Şərq hissələri Buyidlər, cənub hissələri isə Kakuyilər tərəfindən ələ keçirildi. Əvvəllər Həsənveyhilərin əlində olan bütün ərazilər sonda Toğrul tərəfindən alındı.

Memarlıq

Sərməc qalası Həsənveyhilər tərəfindən tikilmişdir.