II Ruprext (Pfals kürfürstü)
| II Ruprext | |
|---|---|
 | |
| 16 fevral 1390 – 6 yanvar 1398 | |
| Əvvəlki | I Ruprext |
| Sonrakı | III Ruprext |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 12 may 1325[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 6 yanvar 1398[1] (72 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Uşağı | III Ruprext |
| Ailəsi | Vittelsbax sülaləsi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Sərt Ruprext (alm. Ruprecht II der Harte) və ya Ciddi Ruprext (alm. Ruprecht II der Ernste; 12 may 1325[1], Amberq, Yuxarı Pfalts – 6 yanvar 1398[1], Amberq, Yuxarı Pfalts) — Vittelsbax sülaləsindən 1390–1398-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş Pfals kürfürstü.
İlk illəri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ruprext 1325-ci ildə, Amberqdə doğulmuşdu. Valideynləri Dürüst Adolf və Irmenqard fon Ettinqen idi.[2] Ruprextin atası Adolf 1327-ci ildə öz mirasına görə uğursuzcasına mübarizə apararaq vəfat etmişdi. Həmin onun əmisi İmperator Lüdviq Reyn Pfaltsını işğal etmişdi. Gənc şahzadə buna görə də avstriyapərəst əmisi Nassau-Veylburq qrafı I İohannın himayəsi altında böyüdü. 1329-cu ildə Pavia müqaviləsində Bavariyalı Lüdviq Pfalsı Adolfun qardaşları Rudolf və Ruprextə qaytardı. Dörd yaşlı II Ruprext vəfat etmiş atası Adolfun yerinə mirasa daxil edildi. 1334-cü ildə Ruprext də öz növbəsində yetkinlik yaşına çatmayan qardaşı oğlu II Ruprext ilə razılaşdı. Bu razılaşmaya görə Rudolfun ölümü ilə yaranacaq ilə bölünmə halında, onlara düşən parçalara birgə sahib olacaq və idarə edəcəkdilər. Bu hadisə həqiqətən də 1338-ci ilin fevralında Haydelberqlə və Yuxarı Pfalzın bir hissəsini birgə təyin etdikdə baş verdi. Onlar bu əraziləri 1353-cü ilin sonuna qədər torpaqların yenidən bölünməsi baş verənə qədər birlikdə idarə etdilər. Burada I Ruprext Rudolfun keçmiş torpaqları da daxil olmaqla bütün ərazinin əsas hissəsini, II Ruprext yalnız daha kiçik bir hissəsini, o cümlədən daha vacib yerlər olan Lindenfels, Alzey, Stromberq (Hunsrük) və Burq Stahleki aldı.
1355-ci ildə II Ruprext əmisi I Ruprextin varisi oldu. Bu müqavilə 1357-ci ildə yenidən təsdiq edildi; 1368-ci ildə hər ikisi əksər ərazilərin gələcək bölünməzliyi barədə razılığa gəldilər və II Ruprext qəyumluğa yüksəldi. Bu vəzifədə o, əmisi ilə birlikdə Haydelberq Universitetinin qurulmasında iştirak etmişdir və eyni zamanda 1386-cı il tarixi universitet möhüründə onunla birlikdə təsvir edilmişdir.
1387–1389-cu illərdəki Şəhərlər müharibəsində o, çox sərt tədbirlərə əl atırdı.
Kürfürstlüyü
[redaktə | mənbəni redaktə et]1390-cı ildə əmisinin ölümündən sonra II Ruprext onun yerinə bütün Pfalsın hakimi oldu və 1394-cü ildə Almanların kralı Venzelin razılığı ilə də özünü yeni kürfürst elan etdi. Növbəti ildə Ruprext yəhudiləri və bidətçiləri Pfalsdan qovdu, bütün əmlakını müsadirə etdi və Heydelberq Universitetinə vəsiyyət etdi.[3] 1395-ci ildə o, Pfalsın hissələrinin birləşməsini təmin etmək məqsədi daşıyan "Ruprext Konstitusiyasını" nəşr etdi. Nəticədə, keçmiş azad imperiya şəhəri Nekkargemünd də öz növbəsində Pfalsa daxil edildi.
Ölümü
[redaktə | mənbəni redaktə et]6 yanvar 1398-ci ildə vəfat edən Ruprext Heydelberq yaxınlığındakı Şönau monastırında dəfn edilmişdir. Vəsiyyətində tövbə əlaməti olaraq başının altında daş və ya torpaq parçası olan sadə kətan paltarda, yerdən yuxarı qaldırılmamış və xaç işarəsi olan sadə bir lövhə ilə örtülmüş bir qəbirdə, atasının məzarının ayaq hissəsində dəfn edilmək istədi. Tarixçi Yakob Vill şahzadəni belə qiymətləndirir[4]:
|
Şübhə yoxdur ki, II Ruprext də əmisi kimi böyük enerjiyə, məqsədyönlü səyə və rasional, yüz ölçüb bir biçən ağıl sahibi idi; Təcrübəli qoca Ruprext ilə uzun müştərək hökumətdən sonra siyasi məsələlərdə yaxşı təlim keçmiş, həm imperiyada, həm də öz dövlətinin idarə edilməsində fəallıq göstərmiş, əldə etdiklərini necə qoruyub saxlamağı və həmçinin yeni mülklər əldə etməyi bilirdi. O, əmisində olan mülayimlik və bağışlama qabiliyyətinə malik deyildi. O, soyuq hökmdar təəssüratı yaradır və tarixin ona bəxş etdiyi “Sərt” ləqəbi onun təbiətini ən yaxşı səciyyələndirir | 
|
Ailəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Rupert 1345-ci ildə Siciliya kralı II Pedronun qızı Beatris ilə evlənmişdi. Övladları:
- Anna (1346 – 30 noyabr 1415), 1363-cü ildə ilk Berq hersoqu I Vilhelmlə ilə evləndi.
- Fridrix (1347 – təq. 1395).
- İohann (1349 – təqribən 1395).
- Matilda (1350-ci il təvəllüdlü), Leuxtenberq landqrafı Siqostla evləndi
- Elizabet (təq. 1351 – 1360).
- III Ruprext (1352–1410)
- Adolf (1355 – 1 may 1358).
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Lundy D. R. Beatrix of Sicily // The Peerage (ing.).
- ↑ Thomas, 2010. səh. 387
- ↑ Volker Rödel: Ruprecht II. Arxivləşdirilib 2016-07-02 at the Wayback Machine. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 22, Duncker & Humblot, Berlin 2005, ISBN 3-428-11203-2, S. 289 f. (Rəqəmsal Arxivləşdirilib 2023-07-23 at the Wayback Machine).
- ↑ Jakob Wille: Ruprecht II. Arxivləşdirilib 2022-06-30 at the Wayback Machine Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 29, Duncker & Humblot, Leipzig 1889, S. 737–740.
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Thomas, Andrew L. A House Divided: Wittelsbach Confessional Court Cultures in the Holy Roman Empire, c. 1550-1650. Brill. 2010.