I Pyotrun Yay sarayı

I Pyotrun Yay sarayı
I Pyotrun Yay sarayı
	Летний дворец Петра I
	59°56′50″ şm. e. 30°20′10″ ş. u.
Ölkə	Rusiya
Şəhər	Sankt-Peterburq
Yerləşir	Dvorçov rayonu[d], Sankt-Peterburq
Aidiyyatı	Dövlət Rus Muzeyinin filialı
Memar	Domeniko Trezini
Sifarişçi	I Pyotr
Tikilmə tarixi	1710 - 1714
Üslubu	barokko memarlığı
Rusiya Federasiyasının milli irsi
İstinad nöm.	7810549055
Mühafizə dərəcəsi	Federal
Xəritədə yeri
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

I Pyotrun Yay sarayı (rus. Летний дворец Петра I) — Peterburqun mərkəzində yerləşən Yay bağındakı günümüzə kimi qorunub saxlanılan I Pyotrun yay iqamətgahı. Bina Dövlət Rus Muzeyinin filialı kimi istifadə olunur. Hazırda saray restavrasiya işləri ilə əlaqədar bağlanılıb və turistlərin ziyarət etməsi mümkün deyil.

Saray binası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Barokko üslubunda Yay sarayı memar Domeniko Trezininin layihəsi əsasında 1710—1714-cü illərdə inşa olunmuşdu. Bu şəhərdə ən qədim tikililərdən biridir. İkimərtəbəli saray kifayət qədər sadədir və yalnız on dörd otaqdan və iki mətbəxdən ibarətdir.

İqamətgah yalnız isti mövsümdə - may ayından oktyabr ayına kimi istifadə üçün nəzərdə tutulmuşdur və məhz buna görə də evin divarları nazik, pəncərələri isə bir çərçivəli idi. Daxili bəzək işləri rəssamlar A.Zaxarov, İ.Zavarzin və F.Matveyev tərəfindən yaradılmışdır.

Sarayın fasadı alleqorik tərzdə Şimal müharibəsi hadisələrini 29 barelyef ilə təsvir olunmuşdu. Barelyeflər alman memarı və heykəltəraşı Andreas Şlüter tərəfindən hazırlanmışdı.

Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]

Pyotr qismən tamamlanmış saraya 1712-ci ildə daxil oldu və hər yay ölümünə qədər (1725) burada yaşayırdı. O sarayın birinci mərtəbəsində məskunlaşmağa qərar verir. Onun ölümündən sonra XIX əsrin ortalarına qədər saray əyanların yay iqamətgahı kimi istifadə edilmişdir. Xüsusilə burada Anna Leopoldovna qalmağı daha çox üstünlük verirdi. Bu da onun sevgilisi Karl Moritz Linarın yaxınlıqda məskunlaşması ilə bağlı idi.

1934-cü ildə saray binasında tarix-məişət muzeyi açılmışdı. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı bina güclü dağıntıya məruz qalmışdı; fasad və otaqların suvağı ovulub tökülmüş, pəncərələrin çərçivələri isə yerindən qoparılmışdı. Həmçinin tavan mərmi qələləri ilə zədələnmişdir. Sarayın bərpası 1946-cı ildə başlamışdı. 1947-ci ildə muzey ictimaiyyətə yenidən açılmışdı. 1950-1960-cı illərdə sarayın ilkin görünüşünü qaytarmaq məqsədilə tam miqyaslı bərpa işlərinə start verilmişdi. O cümlədən döşəmə və isitmə sistemləri yeniləri ilə əvəz olunmuşdu.

Sarayın kətan parça üzərində çəkilmiş rəsmləri
"Yay bağında gəzinti", rəssam K.P.Beqqrovun akvarel rəsmi (1820-ci il)
"I Pyotrun yay sarayı", kağız, akvarel və tuş. Rəsm Dövlət Ermitajında saxlanılır.