Kövrək şoran
Kövrək şoran - (lat. Salsola futilis Iljin.) Tərəçiçəkkimilər – (Chenopodiaceae Vent.) fəsiləsinə aid bitki növü.
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür. Qafqaz endemikidir.[1][2]
Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Gövdəsiz, kövrək, qonur qabıqla örtülü, çılpaq, 15-20 sm hündürlükdə yarımkolcuqdur. Yarpaqları 15–25 mm uzunluqda, 2-2,5 mm enində, yarımsilindrik, xətvari, göyümtül, kütdür. Çiçəkləri tək-tək, çiçəkaltlığı yarpaqlarının qoltuğunda sünbülvari çiçək qrupunda toplanmışdır. Qanadları tünd –qırmızı rəngdədir, aşağı üç qanadı bir qədər genişdir, böyrəkvari-dairəvi, digərləri tərs - yumurtavaridir. Tozcuq cıxıntıları lansetvaridir.[3]
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çiçəkləmə və meyvə əmələgətirmə dövrü may-iyun aylarına təsadüf edir. Kserofit, işıqsevən, duzlaşmaya davamlıdır. Toxumla çoxalır. Düzən, dağətəyi sahələrdə şoranlı, taxıllı, müxtəlifotluluq, qruplaşmaların tərkibində rast gəlinir.[4]
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Naxçıvan düzənliyi (Ordubad rayonu – Kotam və Kilit kəndləri ətrafı).
Sayı və tendensiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Məhdudlaşdırıcı amillərin təsirinə məruz qalması populyasiyanın azalma tendensiyasını sübut edir.
Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Antropogen amillər sayılır (otarılma, tapdalanma).
Mühafizə tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mühafizə üçün xüsusi tədbirlər aparılmır. Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq üçün yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum bankında saxlanılması, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.
Məlumat mənbəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Tofiq Məmmədov, "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015. Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ http://redbook.az/?options=project&id=K%C3%B6vr%C9%99k%20%C5%9Foran[ölü keçid]
- ↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
- ↑ Флора Азербайджана, 1952
- ↑ Ахундов Г.Ф., 1972; Ахундов Г.Ф., Гогина Е.Е., Прилипко Л.И., 1978; Мовсумова Ф.Г., 2005; Musayev S.H., 2005