Möcüzələr dükanı (roman)

Möcüzələr dükanı
Tenda dos Milagres
O kitabının azərbaycanca tərcüməsinin üz qabığı.
Müəllif	Jorje Amadu
Janr	Roman
Orijinalın dili	Portuqal dili
Ölkə	Portuqaliya
Orijinalın nəşr ili	1969
Nəşriyyat	Qanun Nəşriyyatı
Cild	Yumşaq
Səhifə	464

Möcüzələr dükanı — (port. Tenda dos Milagres) 1960-cı illərin ortalarında Jorje Amadu tərəfindən yazılmış sehrli realizm romanıdır. Romanın əsas mövzusu Braziliyada mədəniyyətlərin qarışması və irqçiliyin araşdırılmasıdır. 1977-ci ildə roman Nelson Pereira dos Santos tərəfindən Amadunun özünün ssenarisi əsasında lentə alınıb. 1985-ci ildə roman əsasında kiçik serial (30 seriya) səhnələşdirilib.

Məzmun

Baş qəhrəman eyni zamanda candomblé keşişi, kapoeyra ustası, orijinal sosial mütəfəkkir və şair, fransız, ispan və ingilis dillərini mükəmməl bilən, simvolik "bütün insanların atası" olan melez dilənçi Pedro Arçenjodur. Romanın hərəkəti 1968-ci ildə amerikalı antropoloq, Nobel mükafatı laureatı Levensonun Bahiaya gəlişi ilə başlayır, təhsilli braziliyalılar Arçenxonun varlığını ilk dəfə ondan öyrənirlər. Levenson braziliyalının 100 illik yubileyini qeyd etmək istəyir və yerli şair Fausto Penaya onun tərcümeyi-halı üçün materiallar hazırlamağı əmr edir. Bu, çox sayda personaj və vəziyyətin olduğu romanın əsas süjet quruluşudur. Levenson Amerikada Arçenjodur onunla heç bir əlaqəsi olmayan tərcümeyi-halını nəşr etdirdi: o, Fausto Penanın əlyazmasına belə baxmadı. Başlıqda göstərilən "Möcüzələr Dükanı" Archangeonun xaç atası Lidio Korroya məxsus sənət emalatxanasıdır. İnsanlar dua sayəsində sağaldılarsa, dükandan onların sağalmasını əks etdirən bir şəkil sifariş edib məbədə bağışlayırdılar. Yerli xalq ziyalıları, sənət adamları həmin mağazaya toplaşırdılar. Lidio və Pedro həm də siyasi fəal idilər: 20-ci əsrin əvvəllərində Bahian hakimiyyəti bütpərəstlik karnavalını qadağan edəndə, onu keçirməyə müvəffəq oldular və insanlar kütləni dağıdan hər şeyə qüdrətli polis rəisinin xəstəliyini əsl möcüzə adlandırdılar. İrqçilik romanda əsas mövzudur. Pedro Archanco-nun xaç oğlu və tələbəsi Tadeu, mühəndislik dərəcəsi alan ilk mulat oldu. Ağdərili sevgilisinin — Lounun valideynlərinin istəyinə qarşı o, onunla evlənir. Archenjonun pozğunluğu və övladlığa götürdüyü çoxlu sayda uşaq — yalnız oğullar doğuldu — irqləri qarışdırmaq bütün ortaya çıxan problemlərin ən yaxşı həlli olduğunu göstərir. Kitab mərhum Pedronun şərəfinə möhtəşəm mistik karnavalla başa çatır ki, bu da onun mübarizəsinin uğura gətirib çıxardığını göstərməlidir: 19-cu əsrdə və Arçenxonun ölümündən sonra yaşamış romanın bütün qəhrəmanları, o cümlədən onun karnavalında iştirak edirlər.

Nəşri

Dövrümüzün ən böyük yazıçılarından biri, Ümumdünya Sülh Şurasının üzvü, "Xalqlar arasında sülhün möhkəmləndirilməsinə görə" beynəlxalq "Lenin" mükafatı laureati Jorje Amadu (1912-ci il təvəllüdlü) sovet oxucusu geniş şəkildə tanıyır. Braziliyalı kəndlilərin həyatına və onların mülkədarlarla mübarizəsinə həsr olunmuş romanlarından — adi braziliyalıların həyat və adət-ənənələrinin parlaq mənzərəsini canlandıran "Kakao", "Jubiaba", "Tər" romanlarından başlayaraq Amadu sevimli əsərinə sadiq qaldı bütün karyerası boyunca. Sonrakı romanların — "Qabriela", "Qoca dənizçilər", "Dona Flor və onun iki əri", "Gecənin çobanları", "Müharibədən yorulmuş Tereza Batista" romanlarının hərəkəti artıq şəhərə köçürülsə də, qəhrəmanlar burjua mühitinə, burjua dünyagörüşünə qarşı çıxan, zəngin mənəvi dünyası, azad, maneəsiz fantaziyası ilə hələ də adi insanlardır. Möcüzə dükanı (1969) romanını da bu romanlar qrupuna aid etmək olar. Bu kitabda Pedro Arçenyonun rəhbərlik etdiyi mübahisəyə bir neçə onilliklər ərzində Braziliya ziyalılarının mütərəqqi və mürtəce dairələri arasında zəncilər məsələsində, onların inkişafa təsiri ilə bağlı mübahisələrdə barışmaz mövqe tutaraq Amadonun özü rəhbərlik etmişdir. Yazıçı, sanki, qəhrəmanına mübahisə etmək üçün etibar edir, ona arqumentlər — ideoloji, tarixi, folklor təqdim edir. Və təsadüfi deyil ki, romanda Braziliyaya Afrikadan gələn adət-ənənələrin, ritualların və dini mərasimlərin təsvirinə bu qədər yer verilir. Amadu və Pedro Arçenxo qəti şəkildə əmindirlər ki, Braziliya xalqı orijinal mədəniyyət yaradıb və yaratmaqda davam edir və heç bir halda "ağların sivilizasiyası"nın az-çox uğurlu təqlididir.