Məhəmməd Səghir Buşaki

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Buşaki.
Məhəmməd Səghir Buşaki
ərəb. محمد الصغير بن محمد بن علي بن محمد البوسحاقي الصومعي العيشاوي الزواوي‎
Şəxsi məlumatlar
Doğum adı محمد الصغير بن محمد بن علي بن محمد البوسحاقي الصومعي العيشاوي الزواوي
Doğum tarixi 27 noyabr 1869(1869-11-27)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 14 fevral 1959(1959-02-14) (89 yaşında)
Vəfat yeri
Təhsili
Fəaliyyəti siyasətçi
Dini islam, Sünni İslam
Hərbi xidmət
Mənsubiyyəti Əlcəzair
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi siyasət
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Məhəmməd Səghir Buşaki (ərəb. محمد الصغير بوسحاقي‎; 27 noyabr 1869, Souma[d], Teniya[d], Bumerdes vilayəti[d], Teniya rayonu[d], Bumerdes vilayəti[d], Bumerdes vilayəti[d] və ya Kabiliya[d] – 14 fevral 1959, Teniya[d], Bumerdes vilayəti[d], Teniya rayonu[d], Bumerdes vilayəti[d], Bumerdes vilayəti[d] və ya Kabiliya[d]) — Əlcəzairli siyasətçi, millət vəkili və sufinin tələbəsi. Əlcəzairdən 53 km şərqdə, Tenia şəhəri yaxınlığındakı Soumaa kəndində Buskhaki ailəsində mənəvi mühitdə doğulub böyüyüb. Əlcəzairin Fransadan müstəqilliyi uğrunda mübarizə apardı. Birinci Dünya Müharibəsindən sonra siyasi həyatda və seçki prosesində iştirak etmiş və bütün həyatını Fransanın müstəmləkə sisteminə və Fransa ordusuna qarşı 1954-cü il noyabrın 1-də Əlcəzair inqilabının hazırlanmasına həsr etmişdir.[1]

Bioqrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax: Buşaki siyasi hüquqlar üçün petisiya

Muhammad Al-Saghir Bouskhaki 1869-cu ildə Aşağı Kabiliya və Şimali Əlcəzairin Boumerdes əyalətindəki Tenia kommunasının Soumaa və ya Tala Ufella kəndində anadan olmuşdur.[2][3] Böyük bir ailədə böyüdü.[4] O, doğma kəndindəki sufi monastırında Quranı öyrənmişdir.[5] Dövlət reyestrlərində islahatlar aparıldıqdan və sənədlər əldə edildikdən sonra o, təhsilini Şeyx Mohand Amezyanın zaviyəsində davam etdirdi və burada doğma vilayətinin gələcək siyasətçiləri ilə görüşdü.[6]

Təhsil aldıqdan sonra doğma kəndinə qayıdıb keçiboynuzu əkini, onun emalı və ticarəti ilə məşğul olur.[7] 1898-ci ildə Tenia kommunasına köçdü və orada varlı bir ailədən olan Fatma Şerifi adlı bir qızla evləndi. Birinci Dünya Müharibəsinin başlamasına az qalmış arvadı ölür və Məhəmməd ikinci dəfə Xdawec Tafat Bouzid ilə evlənir.[8][9]

Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Məhəmməd alman qoşunlarının əhatəsində Fransız Əlcəzairində idi. Ailəsinin bəzi üzvləri birbaşa müharibədə iştirak etmiş və 1918-ci ildə cəbhədən qayıtdıqdan sonra Fransa müstəmləkə administrasiyasının rəğbətini qazanmışlar.[10] Həmin andan Məhəmməd Əl-Sağir Busxaki siyasi karyerasına başladı.[11][12] 1919-cu ildə o, Əmir Xalidlə birlikdə Əlcəzairdə keçirilən ilk bələdiyyə seçkilərində iştirak etdi və beləliklə, Fransa koloniyasının bələdiyyə məclislərinə seçilən ilk əlcəzairli oldu.[13][14]

1919-cu il dekabrın 7-də Məhəmməd doğulduğu Sumaa kəndinin duarında 5 il müddətinə şəhər şurasının üzvü seçildi.[15] Birinci səlahiyyət müddəti başa çatdıqdan sonra o, daha iki dəfə yenidən seçildi və tədricən müstəmləkəçi siyasi oyunun bir hissəsi oldu və öz qohumlarını Alma kantonunda (Boudouau) və Əlcəzairdə inzibati və rəsmi vəzifələrə təyin etməyə başladı. Kabillərin paytaxtda mövcudluğunu gücləndirmək.[16]

Məhəmməd Buçaki, 18 iyul 1920-ci il tarixli "30 nömrəli petisiya"nın imzalanması üçün şəhər şurasında lobbiçilik etdi və o, bir neçə həmkarı ilə birlikdə indigenata sistemini tənzimləmək üçün Fransa hökumətinin təqdim etdiyi qanun layihəsinin müddəalarına etiraz etdi. Əlcəzairdə və Əlcəzairlilərə siyasi hüquqlar vermək.[17]

Karyera[redaktə | mənbəni redaktə et]

Məhəmməd Səghir Buşakinin ofis şərtləri
N° Ofis Məkan Başlanğıc Xitam Əlcəzair qubernatoru
01 Fransa Əlcəzairinin Şəhər Şurası Thenia 30 noyabr 1919-cu il[18] 3 may 1925-ci il[19] Jean-Baptiste Abel, Théodore Steeg, Henri Dubief
02 Fransa Əlcəzairinin Şəhər Şurası Thenia 3 may 1925-ci il[20] 1930 Maurice Viollette, Pierre Bordes
03 Fransa Əlcəzairinin Şəhər Şurası Thenia 1935 1939 Georges Le Beau

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "محمد الصغير بوسحاقي". areq.net. 2023-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-12.
  2. ↑ Carette, Ernest (1808–1890) Fonction indéterminée; Warnier, Auguste (1810–1875) Fonction indéterminée. "Carte de l'Algérie divisée par tribus / par MM. E. Carette et Auguste Warnier ; Membres de la Commission Scientifique de l'Algérie". Gallica.bnf.fr. 1 January 1846. 13 April 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 August 2023.
  3. ↑ "Journal officiel de la République française. Débats parlementaires. Sénat : compte rendu in-extenso". Gallica.bnf.fr. 19 May 1921. 11 August 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 August 2023.
  4. ↑ Lorcin, Patricia M. E. Imperial Identities: Stereotyping, Prejudice and Race in Colonial Algeria. I.B.Tauris. 16 July 1999. ISBN 978-1-86064-376-7 – Google Books vasitəsilə.
  5. ↑ "Menerville" (PDF). Jeanyvesthorrignac.fr. 21 February 2017 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 28 February 2017.
  6. ↑ Weil, Patrick. "Le statut des musulmans en Algérie coloniale". Histoire de la Justice. 16 (16). 22 February 2017: 93–109. doi:10.3917/rhj.016.0093. 11 August 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 August 2023 – Cairn.info vasitəsilə.
  7. ↑ "Archived copy" (PDF). dspace.univ-tlemcen.dz. 22 February 2017 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 January 2022.
  8. ↑ "Retrouver un soldat algérien dans les archives françaises". 28 May 2014. 23 February 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 February 2017.
  9. ↑ "Description et Division De L'Algerie" (PDF). Lerhumel.free.fr. 23 February 2017 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 28 February 2017.
  10. ↑ "L'Algérie mutilée : organe de défense des mutilés, réformés, blessés, anciens combattants, veuves, orphelins, ascendants de la Grande Guerre : bulletin officiel de l'Amicale des mutilés du département d'Alger | 1925-04-01". Gallica.bnf.fr (fransız). April 1925. 2017-02-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 February 2017.
  11. ↑ Doumane, Saïd. "Tizi-Ouzou : historique d'un col et son urbanisation". Insaniyat / إنسانيات (54). 31 December 2011: 13–29. doi:10.4000/insaniyat.13001. 22 February 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 August 2023 – insaniyat.revues.org vasitəsilə.
  12. ↑ "Arrivée du train à Palestro". Perso.netopi.fr. 22 February 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 February 2017.
  13. ↑ "Les premières élections algériennes (1919–1925)". Algeria.com. 30 November 2007. 22 February 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 February 2017.
  14. ↑ "L'Echo d'Alger : journal républicain du matin | 1919-11-29". Gallica.bnf.fr (fransız). 29 November 1919. 23 February 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 February 2017.
  15. ↑ "L'Echo d'Alger : journal républicain du matin | 1919-12-01". Gallica.bnf.fr (fransız). 1 December 1919. 23 February 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 February 2017.
  16. ↑ "La Tafna. Journal de l'arrondissement de Tlemcen | 1907-09-11". Gallica.bnf.fr (fransız). 11 September 1907. 23 February 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 February 2017.
  17. ↑ "L'Echo d'Alger : journal républicain du matin | 1925-05-06". Gallica.bnf.fr (fransız). 6 May 1925. 21 February 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 February 2017.
  18. ↑ "L'Echo d'Alger : journal républicain du matin | 1919-12-03". Gallica.bnf.fr (fransız). 3 December 1919. 23 February 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 February 2017.
  19. ↑ "L'Echo d'Alger : journal républicain du matin | 1925-05-03". Gallica.bnf.fr (fransız). 3 May 1925. 23 February 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 February 2017.
  20. ↑ "L'Écho d'Alger : journal républicain du matin | 1925-05-06 | Gallica". 2023-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-16.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vikianbarda Məhəmməd Səghir Buşaki ilə əlaqəli mediafayllar var.

П:  Afrika portalı

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Məhəmməd_Səghir_Buşaki&oldid=7300668"