Məzmun moderasiyası
Məzmun moderasiyası — istifadəçiləri şərh yazmağa dəvət edən internet saytlarında tez-tez senzura və ya zidd görüşlərin sıxışdırılması məqsədilə faydalı və ya məlumatlandırıcı töhfələrdən fərqli olaraq, əhəmiyyətsiz, ədəbsiz, qeyri-qanuni, zərərli və ya təhqiredici töhfələrin aşkarlanması prosesi. Məzmun moderasiyasının məqsədi problemli məzmuna xəbərdarlıq etiketini silmək və ya tətbiq etmək, ya da istifadəçilərə məzmunu özləri bloklamaq və filtrləmək imkanı verməkdir.[1]
İnternet forumları, bloqlar və phpBB, viki və ya "PHP-Nuke" və s. kimi skriptlərlə dəstəklənən xəbər saytları daxil olmaqla, müxtəlif növ internet saytları istifadəçi tərəfindən yaradılan məzmuna, o cümlədən şərhlərə icazə verir. Saytın məzmunundan və nəzərdə tutulan auditoriyadan asılı olaraq, saytın administratorları hansı növ istifadəçi şərhlərinin uyğun olduğuna qərar verir, sonra şərhləri yoxlamaq məsuliyyətini daha kiçik moderatorlara həvalə edirlər.
Əsas platformalar alqoritmik alətlər, istifadəçi hesabatları və insan baxışının birləşməsindən istifadə edir. Sosial media saytları nifrət nitqi və ya digər xoşagəlməz məzmun üçün işarələnmiş məzmunu əl ilə yoxlamaq və ya silmək üçün məzmun moderatorlarından istifadə edə bilər. Digər məzmun məsələlərinə qisas pornosu, qrafik məzmun, uşaq istismarı materialları və propaqanda daxildir. Bəzi veb-saytlar da öz məzmununu reklamlar üçün qonaqpərvər etməlidir.[2]
Nəzarətçi moderasiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Birtərəfli moderasiya kimi də tanınan bu cür moderasiya sistemi tez-tez internet forumlarında müşahidə olunur. Bir qrup insan nümayəndə kimi fəaliyyət göstərsinlər deyə saytın administratorları tərəfindən adətən uzunmüddətli əsaslarla seçilir. Onların adından icma qaydaları tətbiq edilir. Bu moderatorlar başqalarının töhfələrini silir, onları redaktə edir, insanları e-poçt ünvanına və ya IP-ünvanına əsasən xaric edirlər. Onlar ümumiyyətlə icma daxilində mənfi töhfələri silməyə cəhd göstərirlər. Onlar sosial şəbəkəni mühüm, lakin qiymətləndirilməmiş bir formada dəstəkləyən görünməz bir dayaq rolunu oynayırlar.[3]
Twitter[redaktə | mənbəni redaktə et]
"Twitter" sosial media saytında fəaliyyəti dayandırma siyasəti mövcuddur. Bunun əsasında 2015-ci ilin avqustundan 2017-ci ilin dekabrına qədər izləyicilərin sayını və İslam Dövləti ilə əlaqəli məzmunun miqdarını azaltmaq məqsədilə terror məzmunlu 1,2 milyondan çox hesab dayandırılmışdır.[4] 2022-ci ilin oktyabrında İlon Mask "Twitter"i əldə etdikdən sonra söz azadlığına üstünlük vermək cəhdi ilə platformada məzmun qaydaları zəiflədilmişdir.[5] Lakin bu kampaniyanın təsirləri sual altındadır.[6]
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Grygiel, Jennifer; Brown, Nina. "Are social media companies motivated to be good corporate citizens? Examination of the connection between corporate social responsibility and social media safety". Telecommunications Policy. 43 (5). June 2019: 2, 3. doi:10.1016/j.telpol.2018.12.003. 25 May 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 May 2022.
- ↑ Grygiel, Jennifer; Brown, Nina. "Are social media companies motivated to be good corporate citizens? Examination of the connection between corporate social responsibility and social media safety". Telecommunications Policy. 43 (5). June 2019: 2, 3. doi:10.1016/j.telpol.2018.12.003. 25 May 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 May 2022.
- ↑ "Invisible Data Janitors Mop Up Top Websites - Al Jazeera America". aljazeera.com. 2015-09-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-07.
- ↑ Gartenstein-Ross, Daveed; Koduvayur, Varsha. "Texas's New Social Media Law Will Create a Haven for Global Extremists". foreignpolicy.com. Foreign Policy. 26 May 2022. 27 May 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 May 2022.
- ↑ "Elon Musk on X: "@essagar Suspending the Twitter account of a major news organization for publishing a truthful story was obviously incredibly inappropriate"". Twitter (ingilis). 2022-07-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-21.
- ↑ Burel, Grégoire; Alani, Harith; Farrell, Tracie. "Elon Musk could roll back social media moderation – just as we're learning how it can stop misinformation". The Conversation (ingilis). 2022-05-12. 2023-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-21.
Əlavə ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Sarah T. Roberts. Behind the Screen: Content Moderation in the Shadows of Social Media. Yale University Press. 2019. ISBN 978-0300235883.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Slashdot – A definitive example of user moderation
- Fundamental Basics of Content Moderation
- Cliff Lampe and Paul Resnick : Slash (dot) and burn: distributed moderation in a large online conversation space Proceedings of the SIGCHI conference on Human factors in computing systems table of contents, Vienna, Austria 2005, 543–550.
- Hamed Alhoori, Omar Alvarez, Richard Furuta, Miguel Muñiz, Eduardo Urbina: Supporting the Creation of Scholarly Bibliographies by Communities through Online Reputation Based Social Collaboration. ECDL 2009: 180–191