Mikroneziya Federativ Ştatları

Mikroneziya Federativ Ştatları
fr. les États fédérés de Micronésie
Bayraq[d] Gerb[d]
Peace, Unity, Liberty (Barış, birlik, azadlıq)
Rəsmi dilləri	ingilis dili
Paytaxt	Palikir
İdarəetmə forması	federal prezident respublikası
Prezident	Devid Panuelo
Vitse-prezident	Yosivo Corc
• Su sahəsi (%)	0 %
• Əhali	105.544 nəf. (2017)
• Ümumi	404.028.900 $, 427.094.119 $
Valyuta	ABŞ dolları
İnternet domeni	.fm
ISO kodu	FM
BOK kodu	FSM
Telefon kodu	+691
Saat qurşaqları	UTC+10:00 UTC+11:00
Nəqliyyatın yönü	sağ[d]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mikroneziya Federativ Ştatları, bəzən yalnız Mikroneziya (ing. Federated States of Micronesia) — Yeni Qvineya sahillərinin şimalında, Karolin adalarında, Mikroneziyada yerləşən Okeaniyada dövlət.

3 noyabr 1986-cı ildən bəri rəsmi olaraq müstəqil olan bu ölkə ABŞ ilə sıx əlaqədə qalır (ABŞ ilə sərbəst birləşmə) və Amerikanın iqtisadi yardımından çox asılıdır. Assosiasiya Razılaşmasına əsasən, ABŞ-dən müdafiə və maliyyə subsidiyaları təmin etmək tələb olunur

Etimologiyası

Mikronezya adı — "kiçik ada" qədim yunan sözlərindən "mikro" — "kiçik" və "nesos" — "ada"-dan gəlir, sonu ümumiyyətlə ölkələrin və ərazilərin adları üçündür; okeanın bu hissəsindəki kiçik adaların motivasiyasındadır. 19-cu əsrin birinci yarısından bəri istifadə edilmişdir.

Coğrafiyası

Mikronezya Federativ Ştatlarının xəritəsi

Ölkənin cənub hissəsindəki Nukuoro Atoll

Mikronezya Federativ Dövlətləri Mikroneziyada yer alır və Okeaniyanın şimal-qərb hissəsində, Karolin adaları arxipelaqında, 0 ilə 14 ° N arasındadır. ş. və 136 və 166 ° E. d., Havay adalarından təxminən 4.000 km cənub-qərbdə.

Yalnız 40-ı böyük ölçüdə olan 607 kiçik adadan ibarət bir dövlətdir. 607 adadan 65-də yaşayış var. FSM dörd əyalətdən ibarətdir: Yap, Çuuk (əvvəlki adı Truk), Pohnpei (əvvəlki adı Ponape) və Kosrae (əvvəlki adı Kusae). Paytaxt adadakı Palikir şəhəridir. Pohnpei. Ölkədəki ümumi quru sahəsi cəmi 702 km² olsa da, Sakit Okeandakı müstəsna iqtisadi zona 2,6 milyon km²-dən çox ərazini əhatə edir. Dörd əyalətin hər biri, ümumiyyətlə vulkanik mənşəli bir və ya daha çox "yüksək adadan" ibarətdir və Kosrae xaricində hamısı çoxsaylı atolları əhatə edir. Çuuk ştatı - Ümumi sahəsi 127 km² və yeddi əsas ada qrupunu əhatə edir. Ponpei əyaləti 344 km² ərazini əhatə edir ki, bunun da 130-u FSM-nin ən böyüyü olan Pohnpei Adasında yerləşir. Yap əyaləti, ümumi ərazisi 122 km² olan 4 böyük adadan, yeddi kiçik adadan və 134 atoldan ibarətdir. Kosrae State, 109 km² sahəsi olan yüksək bir adadır.

Vulkanik mənşəli bütün böyük adalar dağlıqdır, meşə ilə örtülmüş, mərcan rifləri ilə əhatə olunmuşdur. Digərləri atollardır - içərisində dayaz bir lagünü əhatə edən üzük şəklində mərcan adaları.

Ən yüksək nöqtə Nana Laud dağıdır (Ponpei adasında, 798 m). Əsas dillər: İngilis (rəsmi), Yapon, Truk, Pohnpei, Kosrae.

Adalar dəniz və hava nəqliyyatı ilə əlaqələndirilir. ABŞ, Yaponiya, Filippin, Tayvan, Guamın qərb sahilləri ilə dəniz əlaqəsi və Guam, Havay, Nauru ilə hava əlaqəsi mövcuddur.

İqlimi

İqlim ekvatorial və subekvatorialdır, ticarət külək-musson tiplidir. Mövsümi istilik dalğalanmaları əhəmiyyətsizdir. Orta aylıq temperatur 26-33 °C-dir. Burada tez-tez yağış yağır. Ən nəmli ay aprel ayıdır. Yağıntılar ildə 2250 mm-dən 3000–6000 mm-ə qədər (Kusap adasındakı dağlarda). Sakit Okeanın Mikroneziyanın yerləşdiyi hissəsi tayfunların mənşə bölgəsidir, orta hesabla ildə 25 tayfun olur. Tayfun mövsümü avqust-dekabr aylarıdır.

Həmişəyaşıl yağış meşələri, savannalar; böyük mərcan adalarında hindistan cevizi və pandanus üstünlük təşkil edir.

Tarixi

ABŞ ilə assosiasiya edilmiş dövlətçiliyə malikdir. 1990-cı ildə BMT-yə üzv olub. Hər ehtimala görə Mikroneziyalılar bu adalara Asiyadan eramızdan əvvəl ikinci minillikdə gəlməyə başladılar. e. Tarixin müstəmləkə dövrünə qədər bir abidə Ponape adasında yerləşən Nan Madol kompleksidir.

Adaların Avropa müstəmləkəçiliyi başladığı zaman yerli əhali ibtidai icma sisteminin parçalanma mərhələsində idi. Cəmiyyət mövqelərində bərabər olmayan bir sıra sosial qruplara bölündü. Hələ dövlətlər yaradılmasa da, bəzi ada qruplarında böyük ərazi birlikləri meydana çıxdı.

Karolin Adaları 1527-ci ildə İspanlar tərəfindən kəşf edildi. XVII əsrdə İspaniya Karolin mülkiyyət elan etdi, lakin arxipelaq üzərində faktiki nəzarət qurulmadı. 1885-ci ildə Almaniya Karolin Adalarına iddialarını elan etdi və adalardan birinə Alman bayrağı qaldırıldı. İspaniya beynəlxalq arbitraja müraciət etdi və Papa Leo XIII seçildi, hakimləri adaları İspaniyaya verdi.

1899-cu ildə Almaniya Karolin Adalarını İspaniyadan satın aldı.

1914-cü ildə Birinci Dünya Müharibəsi zamanı, adalar Yaponiya tərəfindən ələ keçirildi, Versal Müqaviləsinə görə müharibə bitdikdən sonra adalar Yaponiyaya mandat olaraq verildi. Yaponlar orada böyük şəkər əkinləri yaratdılar və yaponların Karolinaya köçürülməsi siyasəti fəal şəkildə davam etdirildi. Yerli sakinlər yaponlar tərəfindən məcburi assimilyasiyaya məruz qaldılar.

İkinci Dünya Müharibəsi dövründə, Karolin, 1947-ci ildən bəri, Sakit Okean Adaları Etibar Bölgəsinin bir hissəsi olaraq onları BMT mandatı altında idarə edən ABŞ tərəfindən işğal edildi.

1979-cu ildə Karolin Adaları "Amerika Birləşmiş Ştatları ərazisi ilə sərbəst əlaqəli" statusu aldı (müqavilə 1982-ci ildə imzalanmışdı).

3 noyabr 1986-cı ildən bu yana Mikronezya Federativ Dövlətləri, Amerika Birləşmiş Ştatları ilə sərbəst birləşən suveren bir dövlətdir. Bu status, ABŞ-nin bu dövlətin müdafiəsinə cavabdeh olduğu və bu ölkəyə maddi dotasiya verməyi öhdəsinə götürdüyü mənasına gəlir.

İnzibati-ərazi bölgüsü

Mikroneziya Federativ Ştatlarına 4 ştat daxildir:

Ştatın bayrağı	Ştat	Ştatın inzibati mərkəzi	Ştatın sahəsi, km²	Ştatın əhalisi, чел. (2010)	Əhalinin sıxlığı, nəf./km²
	Çuuk	Veno	127	48 654	383,10
	Kusaie	Tofol	109	6616	60,70
	Ponpei	Kolonia (Ponpei)	344	36 196	105,22
	Yap	Kolonia (Yap)	122	11 377	93,25
	Cəmi		702	102 843	146,50