Neor gölü
Neor gölü (farsca:دریاچه نِئور) - İranın şimal-qərbindəki Bağru dağ silsiləsində Ərdəbil əyalətinin Ərdəbil şəhərindən 48 km məsafədə yerləşən dayaz göl.[1] Bu göl Eosen dövründə iki qırılma zonası nəticəsində yaranmışdır.[2][3] Neor gölü 1969-cu ildən Ətraf Mühitin Mühafizəsi Agentliyinin nəzarəti altında ətraf mühitin mühafizəsi zonası elan edilmişdir.
Coğrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Göl Talış dağlarının Bağru yüksəkliklərinin aşağı yamaclarında yerləşir. Gölün hündürlüyü orta dəniz səviyyəsindən 2500 metr yüksəkdə, Ərdəbildən 48 km cənub-şərqdə Xalxal yolu üzərində yerləşir.[4][5][6] Göl Eosen geoloji zaman şkalası zamanı yaranıb. Eosen dövründən aktiv olan Neor qırılması və gölün qərb hissəsindəki digər qırılma bu gölün yaranmasına səbəb olmuşdur. Orta dərinliyi 3 metr, maksimim dərinliyi isə 5-5,5 metrdir[7]. Hövzə soyuq dağ iqlimi ilə illik 400 mm yağıntı alır.
Xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Gölün 220 hektar su yayılma sahəsi var və Şimali-Qərbi İranda Taleş (Əlborz) dağlarının çəmən cinahındakı tektonik çökəklik üzərində əmələ gələn mövsümi olaraq doldurulan su hövzəsidir. Gölün dərinliyi 5,5 metr olduqda yağışlı mövsümdə birləşən kiçik, digəri böyük olan iki göldən ibarətdir. Yağışların çoxluğu, suvarma suları, fiziki-kimyəvi reaksiyalar və yamacın qradiyenti 35%-dən az olması nəticəsində eroziyaya səbəb olan göldə lillənmə baş vermişdir.
Göldə göyqurşağı alabalığının növləri var. Kommersiya və idman balıq ovu ilə məşğul olmaq məqsədi ilə balıqlar tanıdılır. Balıqçılıq təcrübələrini təbliğ etmək üçün hər il gölə balıq balaları gətirilir. Balıqlar göl yatağınında qidalanaraq çəhrayı rəngli balıqlara çevrilirlər. Göl ərazisində rast gəlinən fauna növləri arasında köçəri növ olan anqut və qaranquşlar var.
Ərdəbil vilayətinin ən böyük daimi şirin su gölü olan Neor gölündə 34 fəsilə aid 147 bitki növü var[8].
Tədqiqat nəticələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Göl yatağından onun şimal-şərq tərəfindən torf yatağı nümunəsi (diamteri 30 sm) nüvə karotinq yolu ilə götürülmüşdür. Bu, təbəqələşmənin yaşını və formalaşdığı zaman mövcud olan biomüxtəlifliyin növünü müəyyən etmək üçün təqdiqatlara araşdırma mövzusu oldu. Polen spektrləri və böcək qalıqlarından ibarət 6500 illik ardıcıllıq aşkat edildi. Tozcuqların koprofaq və koprofil növləri müəyyən edilmişdir. Tədqiqatlar aqro-pastoral mədəni məşğuliyyət və ərq mesik mülayim Hirkan meşəsinə yaxınlıq baxımından yüksək ərazilərdə müasir İran-turan floristik bölgəsinə yaxın olan "açıq çöl landşaftını" göstərdi. Həşərat və polen dəlilləri bölgədəki arxeoloji dəlillərə uyğundur. Neor gölündə xironomid və geokimyəvi analizlər Gec Buz dövründəmn bəri daha quru və daha rütubətli dövrün dəyişilməsi göldə hidroloji dəyişiklikləri vurğulayır.[9][10][11]
Turizm potensialı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Talış dağlarından Neor gölünə, göldən dıə Subatan kəndinə gedən marşrutu böyük turizm potensialına sahibdir.[12] Gölün və ətraf ərazinin kənd turizmi (maldarlıq, əkinçilik və arıçılıq), ornitoloji turizm və rekreasiya turizmi potensialı böyükdür.[13]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "https://tr.mehrnews.com - Neor; İran'ın tatlı su gölü. İstifadə tarixi: 29.11.2023". 2022-07-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-29.
- ↑ Marinov & Brebbia 2010, p. 170.
- ↑ "https://itto.org/iran - Neor Lake. Official website of Iran Tourism & Touring Online. İstifadə tarixi:30.11.2023". 2023-06-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-30.
- ↑ "https://chaparpersiantravel.com - Neor Lake. İstifadə tarixi: 30.11.2023". 2023-06-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-29.
- ↑ "https://iranwithguide.com - Neor lake. İstifadə tarixi: 30.11.2023". 2022-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-29.
- ↑ ايران امروز. گيتا شناسى،. 1995. p. 120.
- ↑ "https://irannewsdaily.com - Neor Lake, A Beautiful Freshwater Body in Northwestern Iran. İstifadə tarixi: 29.11.2023". 2021-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-29.
- ↑ https://irannature.areeo.ac.ir - Neor Lake, the largest permanent fresh water lake in Ardabil Province. İstifadə tarixi:30.11.2023[ölü keçid]
- ↑ Sharifi A, Pourmand A, Canuel AE, Ferer-Tyler E, Peterson LC, Aichner B, J Feakins S, Daryaee T, Djamali M, Naderi Beni A, AK Lahijani H and K Swart P (2015) Abrupt climate variability since the last deglaciation based on a high-resolution, multi-proxy peat record from NW Iran: The hand that rocked the Cradle of Civilization? Quaternary Science Reviews 123: 215–230.
- ↑ Aubert C, Brisset E., Djamali M., Sharifi A, Ponel P, Gambin B, Akbhari Azirani T, Guibal F, Lahijani H, Naderi Beni A, De Beaulieu J-L, Pourmand A, Andrieu-Ponel V, Thiéry A and Gandouin E (2017) Late glacial and early Holocene hydroclimate variability in northwest Iran (Talesh Mountains) inferred from chironomid and pollen analysis. Journal of Paleolimnology 58: 151–167.
- ↑ Aubert C, Gandouin E, Brisset E, Naderi-Beni A, Lahijani H, Pourmand A, Sharifi A, Alinejad K, Ramezani E, Ponel P, Andrieu-Ponel V, Marriner N, Djamali M (In prep.) A chironomid record of hydroclimatic variability during mid-late-Holocene from Lake Neor in NW Iran. The Holocene.
- ↑ "https://persiaplanet.com - Neor Lake. İstifadə tarixi: 30.11.2023". 2023-02-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-29.
- ↑ "https://en.icro.ir - Tourist attractions and places . İstifadə tarixi: 30.11.2023". 2023-05-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-29.