Oleandr hafı

Oleandr hafı
Elmi təsnifat
Aləmi: Heyvanlar Tip: Buğumayaqlılar Sinif: Cücülər Dəstə: Pulcuqlular Fəsilə: Haflar Cins: Daphnis Növ: Oleandr hafı
Elmi adı
Daphnis nerii (Linnaeus, 1758)
Areal
Vikinnövlərdə təsnifat Vikianbarda axtar ÜTMS [1] NCBI {{{1}}}

Oleandr hafı (lat. Daphnis nerii) - Pulcuqluqanadlılar dəstəsinə, Haflar fəsiləsinə aid növ. Nəsli kəsilməkdə olan növdür.

Qısa təsviri

İri gecə kəpənəyidir. Qanadları açıq halda 90 -125 mm-dir. Ön qanadın uzunluğu 45 – 52 mm-dir. Ön qanadlar üzərində qradient ləkələrdən, qırmızı, çəhrayı, yasəməni, boz, ağ rənglərin qarışığından ibarət səciyyəvi “mərməri” naxış vardır. Arxa qanadlar çəhrayımtıl-boz rəngdə olub, üzərində nazik dalğavari xətt vardır, xarici kənarları bozumtul – yaşıldır. Başı, döşü, qarıncığı bozumtul – yaşıl rənglidir. Bığcıqları ağımtıldır. Tırtılı çox iridir (uzunluğu 11 sm), rəngi parlaq yaşılıdır (bel tərəfi sarımtıl – ağdır), qısa sarımtıl buynuzu vardır.

Yayılması

Avropa, Asiya, Şimali Afrika, Cənubi Qafqaz, Azərbaycanda – Abşeron, Lənkəran, Ordubad.

Həyat tərzi

Evritop növdür. Kəpənəklər maydan avqusta qədər uçur, güman ki, ildə iki nəsil verir. Qafqazın Qara dəniz (Suxumi) sahillərində 4-ə qədər nəsil verir. Kəpənəklər çox böyük məsafəyə 2 – 3 min km-ə qədər uçmağa uyğunlaşmışlar. Tırtılları oleandr (Nerium sp.) yarpaqları və qıfotu (Vinca herbacea) ilə qidalanırlar. Puplar torpaqda, oleandr bitkisinin dibində qışlayırlar.

Sayı

R.Əffəndi tərəfindən Abşeronda 3, Lənkəranda 2 kəpənəyi qeydə alınmışdır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Abşeronda Oleandr bitkisinin məhv edilməsi bu kəpənəyin sayının kəskin azalmasına səbəb olmuşdur. Kəpənəklərin həvəskar kolleksiyaçılar tərəfindən tutulması və tırtılların toplanması da onun sayına mənfi təsir edir.

Qəbul olunmuş qorunma tədbirləri

Azərbaycanın Qırmızı kitabının I nəşrinə daxil edilmişdir.

Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər

Tutulmasını qadağan etmək, oleandr bitkisinin sahəsini genişləndirmək, kəpənəyi süni surətdə çoxaldaraq təbiətə buraxmaq lazımdır.

Pupları

Pupları uzun, üzərində qara nöqtələr olur. Bu qara nöqtələr nəfəslikləri əhatə edir.

Pup

Ədəbiyyat

1. Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, Bakı, II Cild, 2013
2. Ламперт К., Холодковский Н. Атлас Бабочек и гусениц Европы и отчасти Русско-Азиатских владений. С. Петербург, изд. А.Ф.Деврiена, 1913, с.135;
3. Миляновский Е.С. Фауна чешуекрылых Абхазии // Тр. Сухум. опытн. ст. эфиромасл. культур. Сухуми, 1964.190 с.;
4. Эффенди Р.М. Высшие чешуекрылые Азербайджана, Автореф.дис.канд.биол.наук, Баку, 1971, 24 с.

Xarici keçidlər

• Oleandr hafı (Deilephila nerii)

Həmçinin bax

Eyfema

Alp sarıcası

Qafqaz sarıcası

Avrorina sarıcası

Kürd sarıcası