Məzmuna keç

Ontario

Keçidləri redaktə et
50° şm. e. 85° q. u.HGYO
Vikipediya, azad ensiklopediya
Ontario
Ontario

50° şm. e. 85° q. u.HGYO

Ölkə
İnzibati mərkəz Toronto
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 1 iyul 1867
Sahəsi
  • 1.076.395 km²
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 14.223.942 nəf. (2021)[2]
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu CA-ON
Poçt indeksi K, L, M, N, P
Rəsmi sayt
Ontario xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ontario (Ontario [ɒntɛəri.oʊ]) — Kanadanın ən cənub əyalətidir.[3] Mərkəzi Kanadada[a] yerləşir, Ontario ölkənin ən sıx əhalisi olan əyalətidir. 2021-ci il Kanadada əhalinin siyahıyaalınmasına əsasən, burada bütün ölkə əhalisinin 38,5 faizi yaşayır və ümumi sahəsinə görə Kvebekdən sonra ikinci ən böyük əyalətdir.[5][6] Ontario Kanadanın bütün əyalət və ərazilərinin içərisində dördüncü ən böyük inzibati vahididir.[6] Ölkənin paytaxtı Ottava burada yerləşir və ən sıx məskunlaşılan şəhəri olan Toronto[7] Ontarionun əyalət mərkəzidir.

Ontario qərbdə Manitoba əyaləti, şimalda Hudzon və Ceyms körfəzləri, şərqdə və şimal-şərqdə Kvebeklə həmsərhəddir. Cənubda (qərbdən şərqə) ABŞ-ın Minnesota, Miçiqan, Ohayo, Pensilvaniya və Nyu-York ştatları ilə həmsərhəddir. Ontarionun ABŞ-la 2700 km sərhədinin, demək olar ki, hamısı çay və göllərdən ibarətdir: Meşəli gölün qərbindən şərqə doğru Böyük göllər/Müqəddəs Lavrentiya çayının drenaj sisteminin əsas çayları və gölləri boyunca. Minnesota sərhədində Torpaq Portajı Hündürlüyü də daxil olmaqla portajlardan ibarət faktiki quru sərhədi ümumilikdə 1 km-dir.[8]

Ontario əhalisinin və əkin sahələrinin böyük əksəriyyəti Cənubi Ontariodadır. Bölgədə kənd təsərrüfatı əhəmiyyətli sənaye olaraq qalmasına baxmayaraq, regionun iqtisadiyyatı istehsaldan çox asılıdır. Bunun əksinə olaraq Şimali Ontario soyuq qışlar və sıx meşələrlə yanaşı seyrək məskunlaşılıb. Mədənçilik və meşə təsərrüfatı regionun əsas sənaye sahələrini təşkil edir.[9]

Paytaxtı Toronto həm də Kanadanın ən böyük şəhəridir. 2021-ci ilin məlumatlarına görə, əyalətin təxminən 14.5 milyon əhalisi var. Ərazisi isə təxminən 1,076,395 kvadrat kilometrdir və Kanada ərazisinin böyük bir hissəsini təşkil edir.

Kanadanın iqtisadi mərkəzi olan Ontario ölkənin iqtisadi güc mərkəzlərindən biridir. Bir çox milli və beynəlxalq şirkətlərin mərkəzləri burada yerləşir. İstehsalat, maliyyə xidmətləri, informasiya texnologiyaları və səhiyyə kimi müxtəlif sektorlarda güclü iqtisadiyyata malikdir.

Toronto Universiteti (University of Toronto), MakKaster Universiteti (McMaster University), Qərb Universiteti (Western University) və Kraliça Universiteti (Queen's University) kimi bir çox məşhur ali təhsil müəssisələri burada yerləşir.

Toronto Beynəlxalq Film Festivalı (TIFF), Ontario Elm Mərkəzi (Ontario Science Centre) və Ontario Kral Muzeyi (Royal Ontario Museum) kimi mədəni və elmi qurumları ilə tanınır.

Niaqara şəlaləsi və Algonquin Park kimi məşhur təbii möcüzələrə ev sahibliyi edir.

Yüksək inkişaf etmiş nəqliyyat infrastrukturu, o cümlədən Toronto Pearson Beynəlxalq Hava Limanı, dəmiryolu (qatar, metro, troleybus) və geniş avtomobil yolları şəbəkəsi mövcuddur.

İqlim şərtləri regionlara görə fərqlənir. Cənub hissəsində dörd fəsil aydın şəkildə müşahidə olunur. Şimal hissələrdə isə daha soyuq və sərt iqlim şərtləri hakimdir.

Ontario Kanada daxilində böyük strateji əhəmiyyətə malik olan və müxtəlif iqtisadi, mədəni və təbii zənginliklərə sahib bir əyalətdir.

Qeydlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ Ontario Kanadanın coğrafi olaraq şərq hissəsində yerləşsə də tarixi və siyasi baxımdan Mərkəzi Kanadanın bir hissəsi hesab edilir.[4]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 ArchINFORM (alm.). 1994.
  2. ↑ https://www12.statcan.gc.ca/census-recensement/2021/dp-pd/prof/details/page.cfm?LANG=F&GENDERlist=1,2,3&STATISTIClist=1&HEADERlist=1&SearchText=Canada&DGUIDlist=2021A000235.
  3. ↑ "Get to know Canada – Provinces and territories". Government of Canada, Immigration, Refugees and Citizenship Canada. July 12, 2017. December 31, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 7, 2023.
  4. ↑ "Discover Canada – Canada's Regions". Government of Canada, Immigration, Refugees and Citizenship Canada. July 1, 2012. August 6, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 7, 2023.
  5. ↑ "Population and dwelling counts: Canada, provinces and territories". Statistics Canada. September 2, 2022. April 11, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 7, 2023.
  6. ↑ 1 2 "Table 15.7 Land and freshwater area, by province and territory". www150.statcan.gc.ca (ingilis). 2020-11-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-01.
  7. ↑ "Population of census metropolitan areas (2001 Census boundaries)". Statistics Canada. July 24, 2005 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 5, 2007.
  8. ↑ Canada/United States International Boundary Commission. "St. Lawrence River and Great Lakes" (PDF). Presentation at 2006 IBRU Conference, p. 21. Durham University. 2006. November 2, 2012 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: May 6, 2014.
  9. ↑ "Ontario Population Projections, 2018–2046". Government of Ontario Ministry of Finance. March 28, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 12, 2020.

Xarici keçidlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]
 Kanada ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ontario&oldid=7681955"