Pax Britannica

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
1886-cı ildə Britaniya imperiyasının mürəkkəb xəritəsi. Britaniyanın əraziləri çəhrayı rəng ilə işarələnmişdir.

Pax Britannica (Paks Britannika; hərf.Britaniya sülhü) — böyük dövlətlər arasında nisbi sülh dövrü üçün istifadə edilən termin. Bu müddət ərzində Britaniya imperiyası qlobal hegemon gücə çevrilmiş, əlavə qeyri-rəsmi imperiya formalaşdırmış və "qlobal polis" rolunu qəbul etmişdir.[1][2]

1815–1914-cü illərdə Britaniyanın "imperator əsri" adlandırılan dövrdə[3] [4] təxminən 10,000,000 kvadrat mil (26,000,000 km2) ərazi və 400 milyon insan Britaniya imperiyasına daxil olmuşdur. [5] Napoleon Fransası üzərində qələbə britaniyalıları Orta Asiyada Rusiyadan başqa heç bir ciddi beynəlxalq rəqibsiz qoymuşdur.[6] Rusiya Balkanlarda təsirini genişləndirməyə çalışmışdı, lakin britaniyalılar və fransızlar Krım müharibəsində onları məğlub etmiş, bununla da zəifləmiş Osmanlı imperiyasını qorumuşdular.

Britaniya tacirləri, yükgöndərənləri və bankirləri digər imperiyalara nisbətən o qədər böyük üstünlüyə malik idilər ki, onun müstəmləkələri ilə yanaşı, qeyri-rəsmi imperiyası da var idi.[7][8][9]

  1. Johnston, pp. 508–10.
  2. Porter, p. 332.
  3. Hyam, p. 1.
  4. Smith, p. 71.
  5. Parsons, p. 3.
  6. Porter, p. 401.
  7. Porter, p. 8.
  8. Marshall, pp. 156–57.
  9. Cameron, pp. 45–47.

Ədəbiyyat və əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]