Poxlu dərə
Poxlu dərə — Bakının Şimal-Şərq tərəfində,[1] Qanlı təpənin ətəyindəki,[2] indiki Təzə Bazarın yerləşdiyi dərə.[3]
Adının mənşəyi[redaktə | mənbəni redaktə et]
XIX əsrin ortalarınadək, yəni Bakıda kanalizasiya düzələnədək həyətlərin nəcisləri xüsusi arabalarla gecə vaxtı daşınaraq, şəhər xaricinə çıxarılırdı. Bu məxsusi arabalar iri ağızları olan dəmir və taxta çəlləklər düzəldilirdi. Həmin zamanlarda şəhərdə yüzə qədər belə araba var idi. Arabaçılar öz yüklərini adətən şəhərdən çox kənarda olan indiki Təzə Bazarın yerləşdiyi dərəyə boşaldırdılar. Yayın isti aylarında üfunətdən bu ərazidən keçmək mümkün deyildi. Elə həmin vaxtdan da bu dərə "Poxlu dərə" adlanır.[3]
Həmin dövrlərdə bu yerlər şəhərin kənarı idi.[2] Lakin sonralar şəhər böyüdükcə nəcis daha uzağa daşınırdı.[2] Bundan sonra bu ərazidə şəhərin kasıb və imkansız təbəqəsindən olan sakinləri məskunlaşmışdır.[4]
Mart soyqırımı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mart soyqırımı zamanı bu ərazidə çox az adam sağ qalmışdı.[5] Hələ martın 19-da ermənilər demək olar ki, şəhərin "Poxlu dərə" ərazisindəki yaşayış məskənlərini tamamilə məhv etmişdilər.[6] Müsəlmanlar burada martın 31-dək cəsədləri yığışdırıb qurtara bilmirdilər.[7] Buradan meyitləri müsəlmanlar qəbiristanlığa aparırdılar.[7] Lakin sonrakı vaxtlarda təsadüfən burada torpağa çox da dərindən basdırılmamış 57 müsəlman qadının cəsədi aşkar edilmişdi.[8]
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Qılman İlkin. Bakı və bakılılar. Bakı, "Nurlar" Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2006, səh. 97. (az.)
- ↑ 1 2 3 Qılman İlkin. Bakı və bakılılar. Bakı, "Nurlar" Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2006, səh. 141. (az.)
- ↑ 1 2 Qılman İlkin. "Köhnə Bakını tanıyırsanmıʔ" Bakı, "Şirvannəşr", 2004, səh. 29. (az.)
- ↑ Solmaz Rüstəmova-Tohidi. Bakı. Mart 1918-ci il. Azərbaycan qırğınları sənədlərdə. Arxivləşdirilib 2021-03-06 at the Wayback Machine Bakı, 2013, səh. 69. (az.)
- ↑ Solmaz Rüstəmova-Tohidi. Bakı. Mart 1918-ci il. Azərbaycan qırğınları sənədlərdə. Sənəd № 51: Dindirmə protokolu (Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsi Siyasi Sənədlər Arxivi, fond 277, siyahı 2, iş 13, vərəq 50-51.) Arxivləşdirilib 2021-03-06 at the Wayback Machine, Bakı, 2013, səh. 137. (az.)
- ↑ Solmaz Rüstəmova-Tohidi. Bakı. Mart 1918-ci il. Azərbaycan qırğınları sənədlərdə. Sənəd № 1: Dindirmə protokolu (Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsi Siyasi Sənədlər Arxivi, fond 277, siyahı 2, iş 14, vərəq 49–52) Arxivləşdirilib 2021-03-06 at the Wayback Machine, Bakı, 2013, səh. 93. (az.)
- ↑ 1 2 Solmaz Rüstəmova-Tohidi. Bakı. Mart 1918-ci il. Azərbaycan qırğınları sənədlərdə. Sənəd № 1: Dindirmə protokolu (Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsi Siyasi Sənədlər Arxivi, fond 277, siyahı 2, iş 14, vərəq 49–52) Arxivləşdirilib 2021-03-06 at the Wayback Machine, Bakı, 2013, səh. 94. (az.)
- ↑ Solmaz Rüstəmova-Tohidi. Bakı. Mart 1918-ci il. Azərbaycan qırğınları sənədlərdə. Sənəd № 8: Dindirmə protokolu (Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsi Siyasi Sənədlər Arxivi, fond 277, siyahı 2, iş 14, vərəq 1–4) Arxivləşdirilib 2021-03-06 at the Wayback Machine, Bakı, 2013, səh. 104. (az.)