Ruspərəstlik

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin

Ruspərəstlik (rus. русофильство - русо[1] və q.yun. φιλέω — sevirəm) — Rusiyaya, rus mədəniyyətinə, adamlarına və ya tarixinə ehtiram və sevgi.

Qeyri-slavyan ölkələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Slavyan ölkələrdən yanaşı, Avropanın başqa ölkələrində mövcud olan ruspərəstlik kütləvi mədəniyyət tərəfindən yaradılmış steriotiplərindən ("ənənəvi rus qonaqpərvərliyi", "rus incəliyi", və s.) gəlir. Rus mentaliteti haqqında kitab müaəllifi olan, Robert Aleksandr deyib ki, sitat:[2]

Mən rusları onların dramatik, emosional xarakerlərinə görə sevirəm. Onlar sevməkdən qorxmurlar, zərər almaqdan qorxmurlar, şişirtməkdən və ya impulsiv şəkildə hərəkət etməkdən qorxmurlar.

Fransa və Böyük Britaniyadaki mədəni ruspərəstlik 1917-ci ilin inqlabından əvvəl başlamışdı. Onun mənbəyi Çar və ya Sovyet Rusiyasının siyasi reallıqları yox, Fyodor Dostoyevski və Anton Çexov kimi yazıçıların tərəfindən təsvir edilmiş "rus ruhu" idi.[3] Britaniyada bu ruspərəstlik 1912 və 1922 illərin arasında mövcud idi və Roberta Rubenştein fikirinə görə o, Britaniya modernizminə və özəlliklə Virciniya Vulf kimi yazarlara təsir etmiş.[4]

Yunanıstanda XIX əsrin sonundan başlayaraq mövcud olan ruspərəstlik rusların pravoslavlığı ilə bağlıdır. Buna görə, Sovet dövründə onun əvəzinə ruslara və slavyanlara qarşılıq hissləri gəlib. Halbuki, həmin dövrdə Yunanıstan kommunistlərin arasında ruspərəstliyin dalğası yaşanırdı.[5]

Slavyan xalqları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ukrayna[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hal-hazırda ruspərəstlik Ukraynanın cənubunda (Krım Muxtar Respublikası)[6] və şərqində (Donetsk və Luqansk vilayətləri)[7] separatçılıq şəklində özünü göstərir.

Qalisiya bölgəsində yaşayan rusinlər öz milli kimliyinin iki bir-birinə qarşı olan anlayışı təkminləşdirdilər: biri Ukraynapərəst, o biri ruspərəst.[8]

Qərbi Ukrayna (XVIII əsrin sonu — XX əsrin əvvəli)[redaktə | mənbəni redaktə et]

XIX əsrdə Qərbi Ukrayna Avstriya-Macarıstan İmperiyasının hissəsi olub. Orda hakimiyyət Rusiya İmperiyasına qarşı pərəstiş olan rus milli hərəkətin inkişafına mane idi. Qərbi Ukraynanın ziyalıları Rusiyanı bir xilaskarı və ümumi slavyan köklərinin nümayindəsi kimi görürdülər.[9][10][11] Müasir Ukrayna və Polşa tarixşünaslığında bu hərəkət moskvapərəstlik (ukr. москвофільство; pol. moskalefilstwo) adlanır.[12]

Başqa slavyan ölkələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

XIX əsrdə Bolqarıstanda da, Qərbi Ukraynadaki kimi ruspərəst fikirlər mövcud idilər.[13][14]

Serbiyada da Rusiya həmişə yaxın mütəffiq kimi görünürdü.[15] 2017-ci ildə, Serbiyanın keçmiş Acintse kəndinin adı dəyişilərək, Putinovo edilib.[16][17]

Slovakiya və Çexiyada ruspərəstlik panslavyanizm ilə bağlı idi.[18] Avstriya-Macarıstan tərkibində olan Bohemiya və Moraviyada (müasir Çexiya) hökumətə müxalif olan çexlərin arasında ruspərəstlik ilə panslavyanizm hissləri var idi. Bu hisslər məsələn üçün İmperiya Şurasının üzvü olan, gələcək Çexoslovakiyanın ilk Baş Naziri Karel Kramarda və ondan da artıq, Bohemiya və Moraviyanın Nasional Sosialistlərdə var idi. Amma, çex müxalifətin başqa, demokratik və qərbpərəst hissəsi də var idi.[19]

Ruspərəstlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ С. И. Ожегов, «Словарь русского языка»: 70 000 слов/ Под ред. Н. Ю. Шведовой. — 23-е издание, испр., Москва: «Русский язык», 1991—917 с., ISBN 5-200-01088-8: «РУСО1… Первая часть сложных слов со знач. относящийся к русским, к русскому, напр. русофил (человек, любящий все русское), русофоб (человек, ненавидящий все русское)».
  2. ↑ "An Interview with Robert Alexander". 2017-12-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-06.
  3. ↑ "French and British Female Intellectuals and the Soviet Union. The Journey to the USSR, 1929 – 1942 by Angela KERSHAW". 2017-12-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-09.
  4. ↑ Roberta Rubenstein Virginia Woolf and British Russophilia Arxivləşdirilib 2021-02-25 at the Wayback Machine, Journal of Modern Literature, Vol. 36, No. 1 (Fall 2012), pp. 150-152 (p. 150)
  5. ↑ 1 2 Petsinis, Vassilis. "Russophilia as a Component of National Populism in Greece". Critique and Humanism (46). 2016: 281–298.
  6. ↑ "Ukraine crisis fuels secession calls in pro-Russian south". 2008-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-07.
  7. ↑ "Who are the pro-Russian rebel separatists? 10 questions answered about the history of Ukraine and the tragedy of MH17". 2022-01-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-07.
  8. ↑ Zayarnyuk, Andriy. "Mapping Identities: The Popular Base of Galician Russophilism in the 1890s". Austrian History Yearbook. Center for Austrian Studies (41). 2010: 118-119.
  9. ↑ М.В. Кирчанов (апрель 2007) «Москвофильство» в первой четверти XX века[ölü keçid]
  10. ↑ Сергей Сокуров. Русофильство на Украине. История и современность Arxivləşdirilib 2017-10-09 at the Wayback Machine
  11. ↑ А. В. Труханенко (составитель). Материалы круглого стола. Акценты. Русофильство в австрийской Галиции: современные исторические исследования и уроки Arxivləşdirilib 2007-06-29 at the Wayback Machine. Львов: Ахилл, 2002, 88 с ISBN 966-7617-42-4
  12. ↑ Bogdan Horbal Rusofilstwo czy moskalofilstwo lub moskwofilstwo. Pryzczynek do diskusji nad neścilsościami terminologicznymi http://lemko.org/scholar/horbal/Moskwofilstwo.pdf Arxivləşdirilib 2011-06-22 at the Wayback Machine
  13. ↑ Л. Троцкий Балканы и Балканская война ОРГАНИЗАТОРЫ КАТАСТРОФЫ Arxivləşdirilib 2022-02-03 at the Wayback Machine Государственное издательство. Москва-Ленинград. 1926
  14. ↑ В. И. Косик Послевоенное церковное строительство в Болгарии и СССР
  15. ↑ "Why are Russians so popular in Serbia?". 2012-04-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-11.
  16. ↑ "Serbian village renamed for Putin would welcome Trump, too". NBC News (ingilis). 2022-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-10.
  17. ↑ Коцић, Данило. "Путиново, село с 12 душа". Politika Online. 2022-03-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-10.
  18. ↑ "Diverging Voices, Converging Policies: The Visegrad States' Reactions to the Russia-Ukraine Conflict by Jacek Kucharczyk and Grigorij Mesežnikov. p.102" (PDF). 2022-02-24 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-11-11.
  19. ↑ Rauchensteiner, Manfried. The First World War and the End of the Habsburg Monarchy, 1914-1918. böhlau. 2014. səh. 34-35.
  20. ↑ "Ja sam rusofil! Rusija je moja druga zemlja!". Kurir. 2017-05-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-06.
  21. ↑ Stefan Smuđa RUSOFIL VUJOŠEVIĆ: Kačket menjam, ali ostajem isti! Arxivləşdirilib 2019-08-29 at the Wayback Machine
  22. ↑ "Tim Key Delves Into Daniil Kharms And That's All". Radio Times. 2020-11-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-06.
  23. ↑ "GAZODUC NORD STREAM 2 : GAZPROM EN PASSE DE TROUVER UN ACCORD AVEC L'UNION EUROPÉENNE ?". < l'EnerGEEK />. 2022-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-06.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ruspərəstlik&oldid=7586177"