Siyasətnamə
| Siyasətnamə | |
|---|---|
| fars. سیاست نامہ | |
_(14777011531).jpg) | |
| Müəllif | Nizamülmülk |
| Orijinalın dili | fars dili |
| Orijinalın nəşr ili | 1092 |
"Siyasətnamə" və ya digər adı ilə "Siyərül-mülük" — XI əsrdə yaşamış məşhur Səlcuqlu dövlət xadimi və baş vəziri Nizamülmülk tərəfindən yazılmış əsər.[1]
Bu əsər, dövlət idarəçiliyi, siyasi və ictimai məsələlərə dair nəzəriyyələri özündə ehtiva edən didaktik və siyasi bir kitabdır. Nizamülmülk bu əsəri Səlcuq Sultanı Məlikşaha təqdim etmişdir. Əsər dövlətin idarə olunması ilə bağlı nəsihət və tövsiyələrdən ibarətdir.
"Siyasətnamə" əsasən dövlət idarəçiliyi, ədalət, qanunların tətbiqi, məmurların və hökmdarların məsuliyyətləri, ordu və məhkəmə sistemi kimi mövzulara toxunur. Əsərdə hökmdarın ədalətli olması, xalqın rifahını düşünməsi və dövlətin güclü olması üçün nələrə diqqət etməli olduğu geniş şəkildə izah edilir.
Əsərin əsas mövzuları
[redaktə | mənbəni redaktə et]1. Ədalətli idarəçilik: Hökmdarların və dövlət məmurlarının xalqa qarşı ədalətli davranmasının vacibliyi vurğulanır. Ədalətli idarəçilik dövlətin davamlılığını və xalqın məmnuniyyətini təmin edir.
2. Dövlət qulluqçuları və məmurlar: Nizamülmülk dövlət qulluqçularının dürüst, bacarıqlı və sadiq olmasının əhəmiyyətini qeyd edir. Həmçinin məmurların rüşvətxorluqdan və xalqı sıxmaqdan çəkinməli olduğunu bildirir.
3. Daxili və xarici təhlükəsizlik: Ordunun güclü olmasının və düşmənlərə qarşı mübarizənin əhəmiyyəti haqqında danışır. Eyni zamanda daxili sabitliyin və təhlükəsizliyin qorunmasının zəruriliyini vurğulayır.
4. Dövlət başçısının vəzifələri: Hökmdarın təvazökar, ədalətli, xalqı ilə yaxın və onların rifahını düşünən bir şəxsiyyət olmalıdır. Habelə hökmdarın güclü bir lider olmasının vacibliyi izah edilir.
"Siyasətnamə" həm siyasi, həm də əxlaqi prinsipləri birləşdirir və dövlət məmurları üçün stolüstü bir kitab kimi dəyərləndirilir. Nizamülmülk bu əsərində İslamın ədalət və mənəviyyat prinsiplərinə uyğun idarəetmə qaydalarını əks etdirmişdir. Əsər əsrlər boyu dövlət idarəçiliyi sahəsində əhəmiyyətli bir mənbə kimi qəbul edilmişdir.
Tərcüməsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Əsər azərbaycanlı şərqşünas alim, professor Rəhim Sultanov tərəfindən farscadan Azərbaycan dilinə tərcümə edilmişdir. İlk dəfə 1987-ci ildə çap edilib.[2] 2008-ci ildə “Çıraq” nəşriyyatında təkrar nəşr edilib.[3]
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Qutadqu-bilik
- Tutinamə
- Kəlilə və Dimnə
- Qabusnamə
- Sirlər xəzinəsi
- Gülüstan (kitab)
- Lisanüt-teyr
- Bustan
- Məntiqüt-teyr
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ ""Siyasətnamə"də dövlətçilik". Xalq Cəbhəsi qəzeti (az.). 2016-06-17. İstifadə tarixi: 2024-09-10.
- ↑ Aytək Zakirqızı. "Dünyayaya "Siyasətnamə" bəxş etmiş bağdadlı balası". Kulis.az (az.). İstifadə tarixi: 2024-09-10.
- ↑ ""Siyasətnamə" kitabı nəşr edilmişdir". Azərtac.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Prezident Kitabxanasında — Siyasətnamə
- Yadigar Türkel. "Nizamülmülkün «Siyasətnamə» anıtındakı dövlətçilik ilkələri, ya da çağdaş Azərbaycan Respublikası siyasətçilərinə yönətim dərsi". Türkel AQ (az.). İstifadə tarixi: 2024-09-10.
