Süleyman Seba

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Süleyman Seba
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 5 aprel 1926(1926-04-05)
Doğum yeri Hendek, Sakarya, Türkiye
Vəfat tarixi 13 avqust 2014(2014-08-13)[1] (88 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Təhsili
Fəaliyyəti futbolçu
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Süleyman Rıza Seba (5 aprel 1926, Sakarya — 13 avqust 2014, İstanbul), Abxaz əsilli[2] türk futbolçu, MİT üzvü[3][4] , idman meneceri və Beşiktaş Gimnastika Klubunun 30-cu prezidenti . 1984–2000-ci illərdə fasiləsiz olaraq Beşiktaş Gimnastika Klubunun prezidenti olub. Hakkı Yetenlə birlikdə Beşiktaş Gimnastika Klubunun iki fəxri prezidentindən biridir.

Bioqrafiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İlk illər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1926-cı il aprelin 5-də Hendekdə doğulan Süleyman Seba ibtidai məktəbi Sakaryada bitirdikdən sonra orta məktəbi oxumaq üçün İstanbula gəlir. İki il Qalatasaray Liseyində oxuduqdan sonra Kabataş Oğlan Liseyinə keçdi. Məzun olduğu Kabataş Oğlan Liseyinin futbol komandasında oynamağa başlayıb. Orta məktəbdə oxuduğu ilk illərdə Beşiktaş Gənclər Komandasına qoşulub. Beşiktaşda oynadığı müddətdə Memar Sinan Universitetində Fransız Filologiyasına başlasa da təhsilini davam etdirmədi.[5]

Futbol karyerası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Seba 1946-cı ildə Refik Osman Top dövründə A komandasına yüksəldi. İlk İstanbul Liqa matçını 1946–47 mövsümündə, mövsümün ilk matçı olan Fənərbaxça derbisi ilə keçirdi. Onların 4–3 hesablı məğlubiyyət matçında qol vurdu. İlk mövsümündə 9 oyunda 6 qol vurub. Həmin mövsüm Milli Liqada çempionluq qazanaraq karyerasının ilk çempionluğunu qazandı.

1947–48 mövsümü Sebanın ən təsirli mövsümü idi. Mövsümə Baş nazir Kuboku ilə başlasalar da, Seba həmin matçda oynamaq şansı tapa bilməyib. Bununla belə, İstanbul Liqasında 14 matçda 8 qol vuraraq komandasının ikinci bombardiri olub, lakin onlar İstanbulda ikinci olublar.

1949–50 mövsümündə karyerasında ilk İstanbul Liqa çempionluğunu qazandı. 14 matçın hamısında meydana çıxan Seba qol vurub. Bu mövsümdən sonra İstanbul Peşəkar Liqasına transfer olunan 1950–51 və 1951–52 mövsümündə oynamaq şansı qazanıb, lakin 1951–52 mövsümündə zədə səbəbindən cəmi 3 matçda iştirak edə bildi. 1952–53 mövsümündə 9 oyunda meydana çıxıb və 2 qol vurub. 1954-cü ildə 28 yaşında menisk səbəbiylə futbolu tərk etdi.

1947-ci ildə BJK İnönü Stadionunun açılışı səbəbiylə Beşiktaş və İsveçin AIK komandası bu stadionda ilk qolu vuraraq tarix yazdı. 1950-ci ildə Beşiktaşın ABŞ turnesində də iştirak edib.

Milli komanda karyerası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qısa futbol həyatına görə Süleyman Seba 1952-ci il mayın 15-də Yunanıstana qarşı Türkiyə milli futbol komandasında çıxış edib. Türkiyənin 1:0 hesabı ilə uduzduğu matçın əhəmiyyəti Futbol Federasiyasının "Beşiktaş"a millini təmsil etmək hüququ verməsi olub.

Menecerlik karyerası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1957-ci ildə "Beşiktaş"ın üzvü olub. O, ilk dəfə 1963-cü ildə, altı ildən sonra direktorlar şurasında idi. Bundan sonra müxtəlif fasilələrlə klubda menecer vəzifəsində çalışıb. Çox çətin bir dövrdə 1984-cü ildə Mehmet Üstünkayadan rəhbərliyi götürdü və 2000-ci ilə qədər vəzifəsini davam etdirdi.

16 illik prezidentliyi dövründə o, 8 konqresdə ardıcıl olaraq rəqiblərinə üstünlük verib. Süleyman Sebanın prezidentliyi dövründə qazanılan kuboklar belədir:

Bu uğurları ilə yanaşı, o, uğurları davamlı olaraq daimi edib. Futbol komandası 16 mövsümün beşində çempion, səkkizində isə ikinci olub. Futbol komandasının bu qızıl dövründə Süleyman Sebaya gələn tənqid onun həvəskar qollara eyni maraq göstərməməsi idi.

1992–93 mövsümünün sonunda Qalatasaray Ankaragücünə 8–0 hesabı ilə qalib gələrək orta hesabla çempion olduqdan sonra Seba "şərəfli ikincilik" ifadəsini ədəbiyyata daxil etdi.

Feriköy qəbiristanlığında Süleyman Rıza Sebanın məzarı.

İdman uğurları ilə yanaşı, 1980-ci illərin əvvəllərində maddi sıxıntı içində olan klub rəhbərlik etdiyi dövrdə maddi cəhətdən zəngin kluba çevrilib. Seba dövründə Akaretlerdəki BJK Plaza, Fulya Stadionu və Düşərgə Obyektləri, Yeşilköy, Pendik və Çilekli obyektləri, BJK Kolleci tikilmiş, BJK İnönü Stadionu isə 1998-ci ildə 49 il müddətinə Beşiktaşa təhvil verilmişdir.

"Beşiktaş"a böyük xidmətlər göstərən Seba, 1999–2000-ci il mövsümündə futbol komandasının pis çıxışı nəticəsində 2000-ci ilin martında keçirilən konqresdə namizəd olmadı və yerinə Serdar Bilgili seçildi. Bu konqresdə konqres üzvləri yekdilliklə Süleymen Sebanı Hakkı Yetendən sonra Beşiktaşın ikinci fəxri prezidenti seçdilər. "Seba"nın son mövsümündə futbol komandası liqanı ikinci yerdə başa vurmuşdu.

2000-ci ildə prezidentlikdən ayrıldıqdan sonra Akaretler və Maçka rayonları arasında uzanan Spor küçəsinin adı dəyişdirilərək Süleyman Seba küçəsi olaraq dəyişdirildi.

Sebadan sonrakı 15 mövsümdə Beşiktaş futbol komandası liqanı cəmi iki dəfə çempion və bir dəfə ikinci olaraq bitirdi. 16-cı mövsümdə futbol komandası Sebadan sonra üçüncü çempionluğunu qazandı.

Seba idman həyatından başqa Milli Kəşfiyyat Təşkilatının İstanbul Region Müdirliyində çalışıb.

Seba bir müddət səhhətində yaranan problemlərlə bağlı müalicə aldığı xəstəxanada 2014-cü il avqustun 13-də 88 yaşında dünyasını dəyişib.

Nailiyyətlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Futbolçu kimi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Beşiktaş

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 http://www.dailysabah.com/sports/2014/08/13/turkish-sport-club-besiktas-legendary-president-dies.
  2. ↑ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mayıs 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 Mayıs 2021.
  3. ↑ Özkan, Tuncay. MİT'in Gizli Tarihi. İstanbul: Alfa Yayıncılık, 2003. s. 638.
  4. ↑ "Siyah beyaz bir film gibi biraz…". Türkiye. 17 Ağustos 2014. 2 Nisan 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 Ağustos 2014.
  5. ↑ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 Nisan 2015.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Süleyman_Seba&oldid=7745179"