Türkmən yemişanı
Türkmən yemişanı | ||||
---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Türkmən yemişanı |
||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
||||
|
Türkmən yemişanı (lat. Crataegus turcomanica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Təbiətdə növün arealı Türkmənistanın dağ rayonlarını (Kopetdağ), İran və Əfqanıstanı əhatə edir.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Budaqları boz, nazikdir; zoğları çılpaq, albalı rəngli, göyümtül çöküntü ilə örtülümüşdür. Tikanları əsasən yoxdur, yarpaq tikanları da inkişaf etmir. Yarpaqların üstü göyümtül-yaşıl, alt tərəfi açıqdır. Meyvəverən zoğlarda aşağı yarpaqları qeyri-bərabər, iri dişli, 3 bölümlüdür, əks-yumurtavaridən uzunsov-ovalşəkillidir; yuxarı yarpaqların uzunluğu 4,5-5 sm, forması enli-əks yumurtavaridən yumruyadək dəyişilir, üç pərlidir, pərləri iti uclu və enlidir. Steril zoğların yarpaqları dərin 5-7 pərli, iti və ya küt enli pərlidir. Çiçək qrupları 8-12 çiçəklidir; kasayarpaqları oval-üçkünc, mərkəzindən uzun olmayan, küttəhər daralmış, hipantinin mərkəzindən aşağıya əyilir; erkəkcikləri 17-20-dir. Meyvələri birdişicikli yemişanda (Crataegus monogyna) olduğu kimidir, ancaq daha iridir. Mayda çiçəkləyir. Meyvələri sentyabrda yetişir.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Daşlı yamaclarda, kolluqlarda bitir. İstiyə, soyuğa davamlıdır.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanın bəzi bölgələrində park və bağlarda mədəni şəraitdə becərilir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yaşıllaşdırmada geniş ərazilərdə istifadə edilməsi məqsədyönlüdür.