Toğrul Şahtaxtinski

Toğrul Şahtaxtinski
Toğrul Nemət oğlu Şahtaxtinski
Doğum tarixi	22 oktyabr 1925(1925-10-22)
Doğum yeri	Bakı, Bakı qəzası, Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ
Vəfat tarixi	8 oktyabr 2010(2010-10-08) (84 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan
Vətəndaşlığı	SSRİ→ Azərbaycan
Elm sahəsi	kimya
Elmi dərəcəsi	kimya elmləri doktoru
Elmi adı	professor, akademik
İş yeri	AMEA Kimya Problemləri İnstitutu(2002-2010)
Təhsili	Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti
Tanınmış yetirmələri	48 elmlər namizədi və 12 elmlər doktoru hazırlayıb.
Tanınır	Azərbaycanın neft kimyaçısı
Üzvlüyü	Rusiya Elmlər Akademiyası
Mükafatları

Toğrul Nemət oğlu Şahtaxtinski (22 oktyabr 1925(1925-10-22), Bakı – 8 oktyabr 2010(2010-10-08), Bakı) — azərbaycanın neftkimyaçısı, AMEA akademiki, professor, kimya elmlər doktoru, Həbibulla Şahtaxtinskinin qardaşı oğlu. 422 dərc olunmuş elmi işlərim müəllifi,o cümlədən 11 monografiyanin. SSRİ və Rusiya Elmlər Akademiyasinin "Neftkimya" və "Kimyanin kinetikasi və katalizi" elmi şuralarinin dəfələrlə üzvü. 48 elmlər namizədi və 12 elmlər doktoru hazirlamişdir.

Həyatı

1949-cu ildə Azərbaycan Sənaye Institunu "Kimyaçı texnoloq" ixtisası ilə bitirmişdir. 1949-1959-cu illərdə Azərbacan SSR EA Kimya İnstitunda fəaliyyət göstərmişdir, 1960-1974- cü illərində isə AzSSP EA Neft-Kimya Prosessləri institutunda çalışmışdır. 1975-ci ildən Kimya texnologiyalarının nəzəri problemləri İnstitutunun direktoru olmuşdur. 1959-1968-ci illərdə Neft və kimya institutunda dərs demişdir. 2002-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Kimya Problemləri İnstitutunun direktoru seçilmiş və ömrünün sonunadək bu vəzifəni icra etmiş, 1997-2007-ci illərdə isə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin akademik-katibi olmuşdur. T.Şahtaxtinski 500 elmi əsərin, o cümlədən 120-dən çox ixtira və patentin, 12 monoqrafiyanın müəllifidir. Onun rəhbərliyi ilə 12 elmlər doktoru və 48 fəlsəfə doktoru hazırlanıb. 1975-2010-cu illərdə “Azərbaycan kimya jurnalı”nın baş redaktoru olub. T.Şahtaxtinski dəfələrlə Bakı Şəhər Sovetinin deputatı seçilib.

Elmi işlərinin əsas istiqamətləri

- oksidləşmə və alkiıaromatik karbohidrogenlərin oksidləşmə ammonolizi, - kimya texnologiyalarının nəzəri əsasları. Karbohidrogenlərin alkilaromatik ammanolizlərinin oksidləşmə prosesslərini öyrənmişdir. Karbohidrogenlərin alkilaromatik ammanolizlərinin maye fazasının oksidləşmə prosessini, eləcədə sənaye prosesslərinin idarəolunmasının modelləşdirilməsi və optimallaşdırılmasi metodikasını, ümumi prinsiplərini və nəzəriyyəsini tədqiq etmişdir. Birbaşa h n-butilen və n-butan oksidləşməsi ilə maleun anqidridunu,dixloetanla dehidroxlorlaşmış və asitelenin hiroxlorlaşmasından vinilxloridləri sintez etmişdir.

Mükafatları

"Şanlı əməyə görə" (1970), "Şərəf nişanı" ordeni (1980), AR Ali Sovetinin "Fəxri fərmanı" (1985), "Xalqlar dostluğu" (1986), Azərbaycanın "Əməkdar xadimi" (1991), "Şöhrət ordeni" (2000), "Fədakar əməyə görə" medalı, AR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı (2000), "Müstəqillik " ordeni ilə təltif olunmuşdur.

Mühüm elmi işləri

• Synthetik Materials from Petrolium — London, New-York, Paris: Perqamon Press, Oxford, 1962. Co-aut: Topchiev A.V., Nagiyev M.F. • Heterogeneous Catalytis Oxidation of Ethylenc to Asetaldehyde-VI Amer-Sov. Symposium on Chemikal Catalysts, USA-1979. New Jersew, Cherru Hill. Co-aut: Aliyev A.M. • Методика исследования промышленных реакторов с катализаторами нестационарной активности — II Всесоюзн.конф. "Нестационарные процессы в химич.реакторах", Новосибирск, 1982. Соавторы: Талышинская М. А., Алиев А. М., Гусейнова А. М. • Oxidation chlorinated butens on surface oxide catalysts-III-rd world Congress on oxidation catalysts-1997- San Diego, California. Co-aut: Efendiev A.J. • The development of the polyfunctional metalzeolite catalysts for the combined reaktions of oxidation of alkyl alcohols into carboxylic acids and their esterification "Industrial application of zeolites, Brugge, Belgium, October 2000. Co-aut: A.M.Aliyev and other.

İstinadlar

• AMEA rəsmi saytı
• Azərbaycanın Elmlər Akademiyası (ing.)