Tolbaçik
| Tolbaçik | |
|---|---|
| rus. Толбачик | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Növü | Startovulkan |
| Kraterin diametri | 3 000 m |
| Son püskürmə | 27 noyabr 2012 |
| Tərkibi | bazalt |
| Mütləq hündürlüyü | 3682 m |
| Yerləşməsi | |
| 55°49′48″ şm. e. 160°19′48″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Rusiya |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.jpg)
Tolbaçik — Kamçatkanın ərazisində yerləşən vulkanik massiv, Klyoçev vulkanları qrupunun cənub-qərbində yerləşir. Bölgədə beş yaşayış məntəqəsi vardır. Klyoçi, Mayskoe, Kozırevsk, Lazo və Atlasovo kimi yaşayış məntəqələrində ümumilikdə 8,1 min nəfər insan yaşayır. Petropavlovsk-Kamçatski şəhərindən 343 km[1] aralıda yerləşir.
Vulkanın hündürlüyü 3682 metrdir. Stratovulkanın tərkibinə Ostrıy Tolbaçik (3682 m) və Ploski Tolbaçik (3140 m) adlı iki vulkan krateri yerləşir. Ostrıy Tolbaçik sönmüş stratovulkandır və zivəsi dağılmiş formadadır. Ploski Tolbaçik isə stratovulkan olmaqla yanaşı aktivdir və zirvəsində iki kaldera vardır. İri kalderanın diametri 3 km-dir. Kiçik kalderanın diametri isə 1,8 km təşkil edir. Kraterik dərinliyi 400 metrdir. Burada 1975-76-cı illər ərzində vulkan püskürməsi baş vermişdir.
Aktivlik[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vulkanın püskürməsi 1740, 1769, 1788—1790, 1793, 1904, 1931, 1939—1941, 1954, 1975—1976-cı illərə təsadüf edir. Bəzi hallarda mərkəzi kalderada püskürmələr və ya lava gölləri müşahidə edilmişdir. 1940-cı ildə 1950 metr yüksəklikdə güçlü partlayış baş vermişdir.
Yeni çat püskürməsi[2] 27 noyabr 2012 ildə təsadüf edir. Kalderadan bir necə km aşağıda 5 km uzunluğunda çat əmələ gəlmişdir. 1940-cı ildəki püskürmə yerindən Krasnıy konusuna qədər uzanır. 29 noyabr 2012-ci ildə püskürmə qırmızı həyəcan elan edilmişdir. Lava axınları «Kamçatka Vulkanları»[3] təbiət bazazını ağuşuna alır. 4 dekabrda püskürmə davam edir. Güçlü titrəyişlər və hündürlüyü 4 km olan kül dumanları göyə qalxır. Yuxarı mərkəzdə aktivlik azalır. Buna qədər artıq 9 km uzunluğu olan lava çayı əmələ gəlmişdi. Cənub çatında isə aktivlik davam etmişdir[4] 17-18 dekabrda konus partlama həddinə gəlir. Mütəxəsislərin fikirinə görə püskürmə hələ uzun müddətli olacaqdır.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Kamçatkada Ploski Tolbaçik vulkanında qeyri-sabit lava axını qeydə alınmışdır". 2013-03-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-04.
- ↑ "Kamçatkada yeni çat püskürmələri müşahidə edilir". 2012-12-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-04.
- ↑ "Лавовые потоки вулкана Толбачик на Камчатке уничтожили две базы ученых". // ria.ru. 2012-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-11-30.
- ↑ Начало нового трещинного Толбачинского извержения на Толбачинском Долу Arxivləşdirilib 2015-06-09 at the Wayback Machine Вестник КРАУНЦ: Науки о Земле. 2012. № 2 (rus.)
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Tolbachik at Global Volcanism Program (ing.)
- Плоский Толбачик
- Большое трещинное толбачинское извержение
- Volcano Live
- Толбачинская группа вулканов
- Tolbaçikdə baş verən fotoreportajlar Arxivləşdirilib 2016-05-15 at the Wayback Machine
- Камчатский туристический портал — вулкан Плоский Толбачик
- «Пекло». ТВ Центр Специальный репортаж. Arxivləşdirilib 2013-08-02 at the Wayback Machine (rus.)