Tunkinski Milli Parkı

Tunkinski Milli Parkı
Tunkinski Milli Parkı
BTMB kateqoriyası — Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu);
Sahəsi	11836,62 ha
Yaradılma tarixi	27.05.1991
Yerləşməsi
	51°40′00″ şm. e. 102°15′00″ ş. u.
Ölkə	Rusiya
	tunkapark.ru
	Tunkinski Milli Parkı
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tunkinski Milli Parkı - Tunkinski vadisinin bütöv və müxtəlif ekosistemlərinin rekreasiya istifadəsini qorumaq və təşkil etmək məqsədi ilə RSFSR Nazirlər Sovetinin 1991-ci il 27 may tarixli 282 nömrəli qərarı ilə yaradılan milli park^[1]. Parkda Sayan dağlarının ən yüksək zirvəsi - Munku-Sardık dağı yerləşir^[2].

Milli park Rusiya Federasiyasının Təbii Sərvətlər və Ekologiya Nazirliyi tərəfindən idarə olunur.

Coğrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Milli park Buryatiya Respublikasının Tunkinski rayonunda (bütün inzibati rayonu tutur), Hamar-Daban və Şərqi Sayan silsilələrinin cənub yamaclarında və Tunkinski çökəkliyində yerləşir.

Fauna[redaktə | mənbəni redaktə et]

Parkın faunası tayqa, çöl, qayalı dağ zirvələrinin sakinləri ilə səciyyələnir. Əsas dominant olaraq - qırmızı-boz çöl siçanı, Sorex caecutiens, Sorex isodon və qırmızı çöl siçanı seçilir. Dırnaqlılar arasında müşk maralı və nəcib maral üstünlük təşkil edir, yırtıcılar arasında Qaqum və Martes zibellina dağıdılır və sürü olur. Alp zolağında isə iriqulaq çöl sıçanı və Ochotona hyperborea üstünlük təşkil edir. Bu zonanın yırtıcısı yenədə qaqumdur. Lakin əsas dominant məməliləri Sorex isodon və qırmızı çöl siçanıdır^[3]. Parkın avifaunası zəngindir və 17 dəstədə 237 növü ilə təmsil olunur (1994-cü il üçün hərtərəfli qiymətləndirmə). Bunlardan 48 növü Buryatiyanın Qırmızı Kitabına, 9 növü Rusiyanın Qırmızı Kitabına daxil edilmişdir. İynəyarpaqlı meşələrdə tayqa növləri üstünlük təşkil edir - adi bonazi tetrası, iri ağacdələn, xallı ant, Nucifraga caryocatactes, Phoenicurus auroreus, Phylloscopus proregulus, qaraca arıquş, adi sitta və s.; az rastlananlar böyük qurqur, kar uququşu, qara ağacdələn, Perisoreus infaustus, adi zığ-zığ, kiçik milçəkqapan, qırmızıboyun bülbül, Poecile montanus; nadir görülənlər: qarğa və Pinicola enucleator. Dağ tundrasında Phylloscopus borealis, qırmızıboyun bülbül, Carpodacus erythrinus və qütb vələmirquşu üstünlük təşkil edir. Qarışıq və enliyarpaq meşələrdə avifauna qaranlıq iynəyarpaqlılardan daha kasıbdır.

Flora[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bitki örtüyünün dominant tipi meşədir. Milli parkın bütün meşələri 1-ci qrup meşələrə aiddir. Sibir sidrağacı (Pinus sibirica) və Larix ağacları üstünlük təşkil edir. İynəyarpaqlı meşələrin payı 86,2%, enli yarpaqlı bitkilərin payı 11%-dir.

XXI əsrin əvvəllərində milli parkın ərazisində 1000-dən çox damarlı bitki müəyyən edilmişdir. BuryatiyanıN və Rusiyanın Qırmızı Kitabına daxil edilmiş 68 növ məlumdur.