Türk dili üçün mənbəyə bax

{{vikiləşdirmək}}
{{Səhv salma|Türki dili}}
{{Dil məlumat qutusu}}
[[Fayl:Map of Turkish Language.svg|thumb|250px|{{legend|#004DFF|Türk dilinin rəsmi dil olduğu ölkələr}}<br>{{legend|#88C4FF|Türk dilinin regional dil olaraq tanındığı ölkələr}}]]

'''Türk dili''' və ya '''Türkcə''' ({{Dil-tr|Türkçe, Türk dili, [[Türkiyə|Türkiye]] Türkçesi, [[Anadolu]] Türkçesi}}) — [[Türkiyə|Türkiyə Respublikası]]nın, [[Kipr|Kipr Respublikasın]]ın və [[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın rəsmi dili. Elmdə [[Altay dilləri]] qrupunun [[türk dilləri]] qoluna aid edilir. Alternativ adlandırma kimi [[türkologiya]]da [[Türkiyə]] [[Türk dilləri|türkcəsi]] ([[Anadolu]] türkcəsi) adı işlədilir. [[Azərbaycan dili|Azərbaycan türkcəsi]] türkmən və qaqauz dillərinə çox yaxındır. Bu dillər ümumi [[Türk dilləri|türk dili]]nin [[Oğuz dilləri|oğuz qrupu]]na aiddir. Təqribən 438 söz və şəkilçilərdə fərq vardır.{{mənbəsiz}}

Türk dili [[İraq]], [[Suriya]], [[Almaniya]], [[Bolqarıstan]] və [[Yunanıstan]]da azlıqların dili qəbul edilir. Bolqarıstan və Yunanıstanda isə türkcə televiziya kanalları fəaliyyət göstərir. Ümumiyyətlə, türk dilinin (Anadolu türkcəsi) yayılma arealı Osmanlı imperiyasının idarə etdiyi ərazilər ilə üst-üstə düşür.

Türk dilində [[İngilis dili|ingilis]], [[Alman dili|alman]], [[Fransız dili|fransız]], [[Ərəb dili|ərəb]] və s. kimi dillərdən fərqli olaraq varlıqlar cinsiyyətinə görə fərqləndirilmir. Cümlə quruluşu əksər hallarda belədir: mübtəda cümlənin əvvəlində, xəbər sonunda işlənir. Təyin təyin etdiyi sözün əvvəlində işlənir.

Hal-hazırda 1928-ci ildəki [[Hərf|hərf inqlabı]]ndan sonra latın hərflərindən istifadə olunur.

Türkcə ya da Türk dili [[qərb]]də [[balkanlar]]dan başlayıb [[şərq]]də [[Xəzər dənizi]] sahəsinə qədər danışılan [[Türk dilləri]] [[dil]] ailəsinə aid daim güncəllənən dildir. Türk dillər [[Osmanlı türkcəsi]]sinin davamını təşkil edir. Başda [[Türkiyə]] olmaqla qədim [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı İmperiyası]] coğrafiyasında danışılan Türk dili, [[dünya]]da ən çox danışılan 15-ci dildir. Türk dilinin daim güncəllənən olması hər hansı bir yenilik üzərindən istənilən qədər yeni [[söz]]lər yarada bilmək imkanını verir. Türkiyə türkcəsi bu yönündən dolayı digər Türk dillərilə ortaq ya da ayrı olan onlarca söz mövcuddur<ref>Prof. Dr. Doğan Aksan, Türkiye Türkçesinin Dünü, Bugünü, Yarını, Bilgi, s. 68.</ref>.

== Nəzəriyyələr ==
[[Türk dilləri|Türk dili]] ilə bağlı bir neçə təsdiqini tapmayan iddealar var. Bunlar aşağıdakılardır:

* Koreya, yapon, fin, macar dillərinin [[Türk dilləri|türk dili]] ilə qohum olması;
* [[Hindilər|Amerika hinduları]]nın [[Türk xalqları|türk]] mənşəli olması və [[Türk dilləri|türkcə]] danışmaları. Fərziyyəyə görə Sibir türkləri [[Berinq boğazı]] vasitəsilə [[Amerika]]ya gedib çıxmışlar.

== İstifadə olunan əlifbalar ==

== Yayılma ==
[[Fayl:MapOfTurkishSpeakers.svg|thumb|415px|Türkiyə türkcəsində danışanların [[dünya]] üzərində yayılımı
{{legend|#000250|Rəsmi Dil}} [[Türkiyə]], [[ŞKTR]], [[Kipr Respublikası|Kipr]], [[Makedoniya Respublikası|Makedoniya]] (Şəhər səviyyəsində), [[Kosovo]],[[İraq]] (Regional)
{{legend|#00038c|1.000.000 dan fazla konuşan}} [[Almaniya]]
{{legend|#0006fc|500.000 – 1.000.000 arası konuşan}} [[Bolqarıstan]], [[Suriya]]
{{legend|#8184ff|100.000 – 500.000 arası konuşan}} [[Fransa]], [[Niderland]], [[Belçika]], [[Birləşmiş Krallıq]], [[Avstriya]], [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]], [[Özbəkistan]],[[Azərbaycan]],[[iran]],[[Rusiya]]
{{legend|#dddeff|25.000 – 100.000 arası konuşan}} [[Yunanıstan]], [[Avstraliya]], [[Kanada]], [[Meksika]], [[Rusiya]], [[İsveç]], [[Danimarka]], [[İsveçrə]], [[Rumıniya]]
{{legend|#b9b9b9|25.000 az konuşan/ hiç konuşmayan}} Kalan ülkeler]]

== Dialektlər ==
Beş Dialektlər vardır

Anadolu

Şərqi Anadolu Qərbi Anadolu Şimalqərbi Anadolu olmaq üzrə üçe ayrılıb

Rumeli

Şərqi Rumeli Qərbi Rumeli olmaq üzrə ikiye ayrılıb

Kipr

Suriya

== Əlifba ==

===== Türk Əlifbası =====
Aa

Bb

Cc

Çç

Dd

Ee

Ff

Gg

Ğğ

Hh

Iı

İi

Jj

Kk

Ll

Mm

Nn

Oo

Öö

Pp

Rr

Ss

Şş

Tt

Uu

Üü

Vv

Yy

Zz

[[Azərbaycan dili]]ndə olan "ə" hərfi Türk dilində "e" hərfi içində gizlədilir.

== Fonetika ==

===== Misal =====
* ben — mən
* sen — sən
* o — o
* biz — biz
* siz — siz
* onlar — onlar
* bir, iki, üç — bir, iki, üç
* dört, beş, altı — dörd, beş, altı
* yedi, sekiz, dokuz, on — yeddi, səkkiz, doqquz, on
* ne — nə
* nasıl — necə
* niye/neden/niçin — niyə/nədən/nə üçün
* nere/nereye — hara/haraya
* ne zaman — nə vaxt
* kim — kim
* Türkçe biliyorum/bilmiyorum — Türkcə bilirəm/bilmirəm
* Nereden geliyorsun? — Haradan gəlirsən?
* Çocuklar şimdi okulda.("mektep" köhnə söz) — Uşaqlar indi məktəbdədir.
* Bu akşam gideceğim. — Bu axşam gedəcəyəm.
* Müzik dinlemeyi çok severim. — Musiqi dinləməyi çox sevirəm.
* Bu çocuk benim kardeşim. — Bu uşaq mənim qardaşımdır.
* Mustafa Kemal Atatürk Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusudur. — Mustafa Kamal Atatürk Türkiyə Respublikasının qurucusudur.
* Almanca öğrenmek için derslere başlayacağım. — Alman dili öyrənmək üçün dərslərə başlayacağam.
* Ben Azerbaycanlıyım. — Mən Azərbaycanlıyam.
* Benim bilgisayarım var. — Mənim kompüterim var.
* Yoğurt — Qatıq
* Balık — Balıq

== Qrammatika ==

== Leksika ==

== Türk dili sözlükləri ==
[https://sozluk.gov.tr/ Sözlük]

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
{{türk dilləri}}

[[Kateqoriya:Türk dili| ]]
[[Kateqoriya:Türkiyə dilləri]]
[[Kateqoriya:Almaniya dilləri]]
[[Kateqoriya:Bolqarıstan dilləri]]
[[Kateqoriya:Kipr dilləri]]