Ur zikkuratı

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Ur zikkuratı
زقورة أور
Xəritə
30°57′45″ şm. e. 46°06′09″ ş. u.
Ölkə İraq
Şəhər Ur
Yerləşir Tell el-Muqayyar, Ziqar mühafazası
Sifarişçi Ur-Nammu
Tikilmə tarixi təxm. e.ə. XXI əsr
Üslubu Şumer memarlığı
Ur zikkuratı (İraq)
Ur zikkuratı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Urda yerləşən böyük zikkurat (Etemenniquru zikkuratı) - Qədim Mesopotamiyanın daha yaxşı vəziyyətdə qalmış məbəd kompleksidir. E.ə. XXI əsrdə (təx. e.ə. 2047-ci ildə) ucaldılmışdır. Ur şəhərində yerli çarlar Ur-Nammu və Şulqi tərəfindən Ekişnuqal məbədi kimi Nanna ay allahının şərəfinə inşa edilmişdir. Bir neçə dəfə əhəmiyyətli dərəcədə yenidənbərpa işləri aparılmış, Yeni Babil çarı Nabonidom tərəfindən genişləndirilmişdir.

Tikilmə dövrü və istifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Zikkuratın tikintisini üçüncü Ur sülaləsi aparırdı. Akkadların və qutievlərin basqınlarından sonra dövlət quruluşu bərpa olunmuşdur. Zikkurat yalnız məbəd kimi deyil, həmçinin ictimai müəssisə, arxiv və çar sarayı kimi də fəaliyyət göstərirdi. Zikkuratın zirvəsindən (ən uc hissəsindən) bütün şəhəri seyr etmək olardı.

Urda tikilmiş olan bu zikkurat Qədim İkiçayarası memarları üçün hörmət edilən nümunə kimi xidmət göstərirdi. İstisna deyil ki, Etemenniquru zikkuratının özü və ya onun nümunəsi üzrə Babilistanda tikilmiş zikkuratlar Babil qülləsinin Bibliyada təsvir edilmiş nümunəsi ilə xidmət göstərirdilər.

Quruluşu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Zikkurat 20 metrlik kərpic binanı təşkil edirdi, hansı ki, müxtəlif endən olan platformalarda yerləşirdi. Zikkurat əsası 210 metr olan üç mərtəbədən ibarət idi. Bünövrə çiy kərpicdən toplamışdı, xarici divarlar isə daş lövhələr ilə çıxardılmışdı.

Söykədilən nərdivanlara oxşar üç qalxma (sərt mərkəz və iki yan yuxarıda birləşirdilər) birinci meydançaya aparırdı, haradan ki, pillələri kərpicdən olan üst tikilisinə aparırdılar, burada Nannara ayı Allahının əsas məbədi yerləşirdi. Yuxarı meydança həmçinin ulduz müşahidələri üçün kahinlərə xidmət göstərirdi. Platformalara dayaq olan divarların daxilində bir çox otaq var, hansı ki, keşişlər və məbədin işçiləri yaşayırdılar.

Üst tikili qorunub saxlanılmamışdır. Tikintinin birinci tədqiqatçısı Leonard Vulli güman edirdi ki, bu nərdivanlar qədimlikdə ağaclarla örtülmüşdü, bütün tikinti allüvial düzənlik sakinlərinə müqəddəs dağı xatırlatsın deyə belə edilirdi.

Zikkuratın son vəziyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

XXI əsrin əvvələrində abidə yeni sınaqlara məruz qaldı. Səddam Hüseyn binanın və monumental nərdivanı fasadlarını yenidən bərpa etməyə göstəriş verdi, onun görünüşündə kifayət qədər təhriflər əmələ gəldi. Zikkuratın yanında Navuxodonosorun ikinci məbədinin xarabalıqlarları yerləşir. Abidəyə ən yaxın Nasiriya şəhəridir.

Qalereya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]