VI Georq
VI Georq (ing. George VI, əsl adı Albert Frederik Artur Georq, 14 dekabr 1895, York-Koddec, Norfolk, İngiltərə – 6 fevral 1952, Norfolk, İngiltərə) — Böyük Britaniyanın və onun dominionları olan Kanada, Avstraliya və Cənubi Afrikanın 11 dekabr 1936-cı ildən vəfatına qədər kralı. Vindzorlar sülaləsindəndir.
O Hindistanın sonuncu imperatoru (22 iyun 1948-ci ilədək), İrlandiyanın sonuncu kralı (18 aprel 1949-cu ilədək) və Millətlər Birliyinin birinci sədri olmuşdur.
Mündəricat
Həyatı[redaktə]
Kral V Georqun ikinci oğlu kimi o həmişə böyük qardaşı Eduardın kölgəsində olmuş və taxt-taca sahib olmağı heç düşünməmişdir. Birinci Dünya müharibəsində kral hərbi donanamasında xidmət etmiş, müharibədən sonra isə kral evinin ictimai fəaliyyətlərində iştirak etmişdir.
1923-cü ildə o Yelizaveta Bouz-Layonla evlənmiş, bu evlilikdən iki qızı dünyaya gəlmişdir – gələcək kraliça Yelizaveta və şahzadə Marqaret.
1936-cı ildə atası V Georqun vəfatından sonra böyük qardaşı Uels şahzadəsi Devid VIII Eduard adı ilə yeni varis elan edildi. Bir il keçməmiş o amerikalı və iki dəfə ərdə olmuş Uollis Simpsonla ailə həyatı qurmaq istədiyini bildirdi. Lakin, baş nazir Stenli Bolduin buna etiraz edərək, kralın Anqlikan kilsəsinin başçısı olduğu üçün boşanmış qadınla evlənə bilməyəcəyini xatırlatdı. Bu halda Britaniya monarxiyasının böhranı başlaya bilərdi. Bu halda o, ya bu izdivacdan əl çəkməli, ya da krallıqdan imtina etməli idi. Eduard taxt-tacdan imtina etmək qərarına gəldi və kiçik qardaşı Georq VI Georq adı ilə kral elan edildi. Bununla da o, Vindzorlar sülaləsinin taxtda əyləşən üçüncü nümayəndəsi oldu.
Kral fəaliyyəti[redaktə]
Onun kral elan edilməsindən 24 saat sonra İrlandiya parlamenti xarici əlaqələr haqqında qanun qəbul etdi. Bu qanuna görə İrlandiya Azad Dövlətində kralın rolu əsaslı şəkildə azaldılırdı. Bundan başqa, Britaniyanın faşist Almaniyası ilə müharibə vəziyyətində olması, İtaliya və Yaponiya ilə müharibə etməsi də monarxiyanın vəziyyətini xeyli çətinləşdirirdi. Böyük Britaniya və onun müttəfiqlərinin II Dünya müharibəsində qələbəsinə baxmayaraq, ölkənin dünya proseslərinə təsiri xeyli azalmışdı. 1947-ci ildə Hindistan və Pakistanın müstəqillik qazanması və 1949-cu ildə İrlandiyanın respublika elan edilməsi ingilis imperiyasının dağılmasını sürətləndirdi və Millətlər Birliyi adlı yeni təsir formatı yaradıldı.
Həyatının son illəri[redaktə]
İkinci dünya müharibəsinin gərginliyi VI Georqun sağlamlığına ciddi təsir edir.[1] Həmçinin, ağır tütün növlərindən istifadə etməsi onda bir sıra xəstəliklərin, o cümlədən ağ ciyər xərçənginin yaranmasına səbəb olur. Qızı, vəliəhd Yelizaveta tez-tez onu monarx kimi əvəz etməli olur. Avstraliya və Yeni Zellandiyaya nəzərdə tutulan səfər onun 1949-cu ilin martında sağ ayağında aparılan cərrahi əməliyyata görə təxirə salınır.[2]
Kralın və kraliçanın təxirə salınmış səfərinin yerinə şahzadə Yelizaveta və onun həyat yoldaşı hersoq Filipin səfəri təşkil edilir. 1951-ci ilin mayında kral yaxşı əhval-ruhiyyə ilə Böyük Britaniya Festivalını açır, ancaq 23 sentyabr 1951-ci ildə onun ağ ciyərindən bədxassəli şiş götürülür.[3] Noyabr ayında parlamentin ilk iclasında kralın yerinə təbrik məktubunu lord-kansler Gevin Simonds təqdim edir.[4] 31 yanvar 1952-ci ildə yaxınlarının etirazına baxmayaraq o, qızı Yelizavetanı Keniyaya yola salmaq üçün hava limanına gəlir. 6 fevralda VI Georq Norfolkdakı evində 56 yaşında ürək damarında trombdan yuxuda ikən keçinir.[5] Şahzadə Yelizaveta Keniyadan Böyük Britaniyaya kraliça II Yelizaveta kimi qayıdır.
O, 15 fevralda Vestminster-Hollda, tanınmış dövlət xadimlərinin dəfn edildiyi kilsə qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.[6] 2002-ci ildə vəfat etmiş həyat yoldaşı ana-kraliça Yelizaveta Bouz-Layon və qızı Marqaret onunla yanaşı dəfn edilmişlər.
Xatirəsi[redaktə]
VI Georq indiyədək ölkəsində hörmətlə yad edilir. Onun heykəli qoyulmuş və bir çox filmlərdə obrazı yaradılmışdır.
Həmçinin bax[redaktə]
Mənbələr[redaktə]
- Bradford, Sarah (1989), King George VI, London: Weidenfeld and Nicolson, ISBN 0-297-79667-4
- Howarth, Patrick (1987), George VI, Hutchinson, ISBN 0-091-71000-6
- Matthew, H. C. G. (2004), "George VI (1895–1952)", Oxford Dictionary of National Biography (Oxford University Press)
- Rhodes James, Robert (1998), A Spirit Undaunted: The Political Role of George VI, London: Little, Brown and Co, ISBN 0 316 64765 9
- Sinclair, David (1988), Two Georges: the Making of the Modern Monarchy, Hodder and Staughton, ISBN 0-340-33240-9
- Wheeler-Bennett, Sir John (1958), King George VI: His Life and Reign, New York: Macmillan
- Weir, Alison (1996), Britain's Royal Families: The Complete Genealogy, Revised Edition, London: Random House, ISBN 0 712 67448 9
- Г. С. Остапенко. "Британская монархия от Эдуарда VIII до Елизаветы II" — "Новая и новейшая история", № 4-5, 2000.
İstinadlar[redaktə]
- ↑ King George VI, Official website of the British monarchy, http://www.royal.gov.uk/HistoryoftheMonarchy/KingsandQueensoftheUnitedKingdom/TheHouseofWindsor/GeorgeVI.aspx. Retrieved on 22 aprel 2009
- ↑ Rhodes James, pp. 314–317
- ↑ Bradford, p. 454; Rhodes James, p. 330
- ↑ Rhodes James, p. 331
- ↑ BBC, big/0206.html NY Times
- ↑ Bradford, p. 462
